Giảm thiểu rác thải nhựa góp phần bảo vệ môi trường

Theo thống kê của Liên hợp quốc, kể từ thập niên 50 của thế kỷ trước, tới nay, thế giới có hơn 8,3 tỷ tấn nhựa đã được sản xuất kéo theo khoảng 6,3 tỷ tấn rác thải từ nhựa; trong đó, khoảng 79% rác thải nhựa đang được chôn lấp hoặc vứt ra môi trường; mỗi phút có khoảng 1.000 túi nhựa được tiêu thụ, mỗi năm cả thế giới có khoảng 300 triệu tấn rác thải nhựa thải ra môi trường (trong đó, Việt Nam đóng góp khoảng 1,8 triệu tấn). Việc thu gom và xử lý rác thải nhựa đang là vấn đề rất nan giải, các quốc gia trên thế giới và Việt Nam cho đến nay chưa có biện pháp xử lý phù hợp, hiệu quả.

Thí điểm mô hình đổi chất thải nhựa lấy đồ dùng thân thiện với môi trường tại xã Thọ Lộc (Thọ Xuân).

Cùng với các quốc gia trên thế giới, Việt Nam hiện đang nỗ lực để giảm thiểu ô nhiễm do rác thải nhựa gây ra. Kể từ năm 2018, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách mạnh mẽ để hạn chế rác thải nhựa và chấm dứt dùng đồ nhựa một lần. Đến nay, đã hơn 1 năm, kể từ khi Thủ tướng Chính phủ phát động phong trào chống rác thải nhựa, trong đó đề ra mục tiêu: “Phấn đấu đến năm 2021 các cửa hàng, chợ, siêu thị ở các đô thị không sử dụng đồ nhựa dùng một lần; đến năm 2025 cả nước không sử dụng đồ nhựa dùng một lần”.

Xuất phát từ thực tế trên, ngày 4-12-2018, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 198/KH-UBND về thực hiện phong trào chống rác thải nhựa trên địa bàn tỉnh, nhằm nâng cao nhận thức cho người dân về tác hại của rác thải nhựa, giảm thiểu sử dụng túi ni lông và đồ nhựa một lần, thay bằng các sản phẩm thân thiện với môi trường. Mới đây, ngày 16-3-2020, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch hành động số 76/KH-UBND về quản lý rác thải nhựa đại dương trên địa bàn tỉnh đến năm 2030. Với mục tiêu chung, nhằm thực hiện có hiệu quả công tác quản lý rác thải nhựa mà trọng tâm là rác thải nhựa đại dương, bảo đảm ngăn ngừa việc xả rác thải nhựa ra biển từ các nguồn thải trên đất liền và trên biển, phấn đấu giảm thiểu rác thải nhựa trên vùng biển thuộc quản lý của UBND tỉnh, góp phần thúc đẩy hoạt động thu hồi, tái chế, tái sử dụng chất thải nhựa, tiếp cận mô hình kinh tế tuần hoàn; nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, ngành, các tổ chức và cá nhân về ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường do sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ni lông khó phân hủy trong sinh hoạt; làm thay đổi từ nhận thức thành hành động cụ thể để mọi người hạn chế dần việc sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ni lông khó phân hủy, thay thế bằng sản phẩm thân thiện với môi trường. Phấn đấu đến năm 2025, toàn tỉnh giảm thiểu 50% rác thải nhựa trên biển; thu gom 50% ngư cụ khai thác bị mất hoặc vứt bỏ; 50% các khu, điểm du lịch, cơ sở sản xuất, kinh doanh lưu trú du lịch và dịch vụ du lịch khác ven biển không sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ni lông khó phân hủy... Đến năm 2030, giảm thiểu 75% rác thải nhựa trên biển; thu gom 75% ngư cụ khai thác bị mất hoặc vứt bỏ; 100% các khu, điểm du lịch, cơ sở sản xuất, kinh doanh lưu trú du lịch và dịch vụ du lịch khác ven biển không sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ni lông khó phân hủy...

Huyện Thọ Xuân là một trong hai huyện được chọn để triển khai thí điểm mô hình đổi chất thải nhựa lấy đồ dùng thân thiện với môi trường. Nhận thức được vai trò quan trọng của việc phân loại, xử lý rác thải, đặc biệt là chất thải nhựa ảnh hưởng đến môi trường, UBND huyện đã lựa chọn xã Thọ Lộc là đơn vị triển khai thí điểm làm cơ sở để nhân rộng mô hình trên địa bàn huyện. Để mô hình thực hiện có hiệu quả, UBND huyện đã xây dựng kế hoạch, tổ chức triển khai thực hiện. Đặc biệt, phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường tập huấn, hướng dẫn quy trình phân loại rác thải tại nguồn, đồng thời tuyên truyền để Nhân dân hạn chế sử dụng các sản phẩm từ nhựa, thu gom, phân loại các loại vỏ bao bì, sản phẩm, vật dụng từ nhựa, ni lông. Đây là mô hình hết sức thiết thực, dễ làm, tất cả mọi người dân đều có thể tham gia hưởng ứng bằng những việc làm thật đơn giản như tập trung, tái chế, tái sử dụng chất thải, hạn chế sử dụng sản phẩm nhựa, túi ni lông, tiết kiệm ga, điện, phân loại rác thải đúng quy định, trồng và chăm sóc cây xanh... đồng thời lên án những hành vi gây ô nhiễm môi trường, thói quen sử dụng lãng phí tài nguyên thiên nhiên, năng lượng...

Ông Lê Tất Thành, Chủ tịch UBND xã Thọ Lộc cho biết: Với mong muốn bước đầu tạo thói quen cho người dân trong việc thu gom phân loại, tái sử dụng, giảm thải rác thải nhựa ra môi trường, UBND xã Thọ Lộc xây dựng triển khai kế hoạch đổi rác thải nhựa lấy đồ dùng thân thiện với môi trường. Để kế hoạch được đông đảo người dân hưởng ứng, UBND xã đã tập trung vào công tác tuyên truyền, tổ chức tuyên truyền trên hệ thống truyền thanh cơ sở, các chi bộ thôn thực hiện tuyên truyền đến từng hộ dân, hướng dẫn các hộ phân loại rác, thu gom rác thải nhựa. Qua thực hiện triển khai mô hình nhận thức của người dân trên địa bàn xã đã thay đổi hành vi, ứng xử với các sản phẩm nhựa và rác thải nhựa, thay đổi thói quen sử dụng sản phẩm nhựa một lần, người dân ý thức trách nhiệm của mình với cộng đồng. Thời gian tới, UBND xã sẽ tiếp tục duy trì và tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân thực hiện tốt thói quen đã được tạo ra, đó là thu gom, phân loại rác thải nhựa, tiến tới nói không với sản phẩm nhựa dùng một lần để tạo thành xã điểm trong phong trào chống rác thải nhựa.

Bài và ảnh: Trần Hằng