Lộ trình về đích nông thôn mới cho các địa phương miền núi

Không những ít điều kiện phát triển hơn khu vực miền xuôi, nhiều địa phương miền núi còn có tâm lý trông chờ sự hỗ trợ, chưa mấy quyết liệt trong lộ trình XDNTM. Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện, trên cơ sở phân tích điều kiện thực tế, tỉnh đã vạch kế hoạch cụ thể từng năm, từng giai đoạn, giao nhiệm vụ cho từng xã và 11 huyện miền núi thực hiện.

Mô hình chế biến lâm sản ở xã Cẩm Châu (Cẩm Thủy) giúp nâng cao thu nhập cho người dân theo tiêu chí NTM.

Trong mục tiêu chung của chương trình XDNTM giai đoạn 2021-2025, Thanh Hóa phấn đấu đến năm 2025 có 17 huyện, thị xã, thành phố trở lên, 88% số xã của tỉnh, 65% số thôn, bản miền núi đạt chuẩn NTM. Tỉnh cũng giao nhiệm vụ đến năm 2025 để các địa phương phấn đấu bình quân toàn tỉnh đạt 18,6 tiêu chí/xã; không còn xã dưới 15 tiêu chí và xóa huyện “trắng” xã đạt chuẩn NTM.

Để thúc đẩy thực hiện, từ tháng 5/2022, UBND tỉnh đã có Quyết định số 1810/QĐ-UBND để giao nhiệm vụ cho các huyện miền núi. Đến tháng 3/2024, UBND tỉnh tiếp tục có Quyết định số 1068/QĐ-UBND để giao điều chỉnh và nhắc lại những nhiệm vụ. Theo đó, phấn đấu đến năm 2025, trong 11 huyện miền núi, phải có 4 địa phương đạt chuẩn NTM cấp huyện là Ngọc Lặc, Như Thanh, Thạch Thành và Cẩm Thủy. Đồng thời, có 42 xã đạt chuẩn NTM; 12 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 3 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Trong đó, riêng năm 2024 này, các địa phương được giao phấn đấu có 15 xã đạt chuẩn NTM, 4 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 2 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; có 36 sản phẩm OCOP. Năm 2025, phấn đấu có 27 xã đạt chuẩn NTM, 8 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 1 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu.

Căn cứ các nhiệm vụ được giao, các huyện miền núi đã thành lập và kiện toàn ban chỉ đạo XDNTM các cấp do đồng chí bí thư cấp ủy làm trưởng ban, từ đó, có sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, thống nhất, thông suốt cả 3 chương trình mục tiêu quốc gia. Tất cả các huyện miền núi đã xây dựng kế hoạch, chương trình hành động cụ thể để tổ chức thực hiện các nội dung chương trình theo mục tiêu của từng địa phương, nhằm hoàn thành mục tiêu chung của tỉnh về XDNTM.

Nhằm thúc đẩy các địa phương thực hiện, ngoài các cơ chế, chính sách của Trung ương, tỉnh có nhiều chương trình hỗ trợ riêng. Mặc dù ngân sách còn khó khăn, nhưng hàng năm, các huyện miền núi đã dành một phần ngân sách để hỗ trợ XDNTM, hỗ trợ phát triển sản xuất, xây dựng thương hiệu sản phẩm để phát triển sản phẩm OCOP, nội dung hỗ trợ tập trung chủ yếu như: Hỗ trợ đầu tư xây dựng đường giao thông, nhà văn hóa thôn, xây dựng mô hình phát triển sản xuất, nhà sạch - vườn đẹp, chỉnh trang cảnh quan khu dân cư, hỗ trợ thưởng cho thôn, bản đạt chuẩn... Tiêu biểu như các huyện: Như Thanh, Ngọc Lặc, Thạch Thành, Quan Hóa, Lang Chánh. Nhờ đó, đã tạo động lực cho các địa phương phấn đấu hoàn thành các tiêu chí để được công nhận đạt chuẩn, cũng như đẩy mạnh phát triển các sản phẩm OCOP, góp phần quan trọng đến việc hoàn thành mục tiêu NTM đã đề ra.

Ngày 30/9 vừa qua, Hội đồng Thẩm định xã đạt chuẩn NTM tỉnh đã tổ chức thẩm định cấp tỉnh, xét đạt chuẩn cho 3 xã của huyện Ngọc Lặc là Minh Tiến, Vân Am và Cao Ngọc. Huyện Như Thanh cũng có thêm 2 xã hoàn thành đạt chuẩn 19 tiêu chí NTM là Phượng Nghi và Xuân Thái. Như vậy đến đầu tháng 10 này, Ngọc Lặc là huyện miền núi đầu tiên của tỉnh có 100% số xã đạt chuẩn NTM. Huyện Ngọc Lặc và Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh Thanh Hóa đang chuẩn bị hồ sơ và các thủ tục liên quan trình Trung ương công nhận đạt chuẩn huyện NTM trong những tháng cuối năm.

3 huyện miền núi còn lại nằm trong kế hoạch đạt chuẩn NTM giai đoạn 2024–2025 gồm Như Thanh, Thạch Thành và Cẩm Thủy cũng đang có nhiều kết quả tích cực. Huyện Cẩm Thủy còn 4 xã chưa đạt chuẩn, nhưng đa phần đã đạt từ 15 đến 18 tiêu chí, có thể về đích trong năm 2024 và 2025. Đến ngày 10/10, huyện Như Thanh chỉ còn 2 xã chưa đạt chuẩn, song qua thẩm định trên thực tế, các xã cơ bản hoàn thành bộ tiêu chí, đang triển khai các khâu hồ sơ trình thẩm định trong đợt gần nhất.

Thông tin từ Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh, đến đầu tháng 10 này, khu vực 11 huyện miền núi của tỉnh có 73/163 xã đạt chuẩn NTM, dự kiến đến năm 2025 có 109/163 xã đạt chuẩn NTM. Theo kế hoạch tỉnh giao, năm 2024 có 17 xã đạt chuẩn NTM, đến đầu tháng 10 này đã có 9 xã được công nhận, còn 8 xã đang trong lộ trình hoàn thành. Năm 2025, dự kiến là 28 xã miền núi về đích.

Theo rà soát mới nhất, từ nay đến hết năm 2024, huyện Thạch Thành có khả năng về đích thêm 5 xã là Thành Công, Thành Tiến, Ngọc Trạo, Thành Vinh, Thành Tân. Cũng đến hết năm, huyện Cẩm Thủy có khả năng thêm 4 xã, gồm: Cẩm Long, Cẩm Thạch, Cẩm Liên, Cẩm Lương. Huyện Bá Thước có khả năng hoàn thành thêm 2 xã là Ái Thượng và Ban Công. Các huyện Quan Hóa, Quan Sơn, Lang Chánh, mỗi huyện có khả năng về đích thêm 1 xã, lần lượt là Thiên Phủ, Mường Mìn và Tân Phúc.

Bài và ảnh: Lê Đồng