Phát huy hiệu quả hoạt động của các HTX phi nông nghiệp

Đến nay, trên địa bàn tỉnh có 968 HTX, trong đó có 367 HTX phi nông nghiệp, chiếm tỷ lệ 38%. Thời gian qua, các HTX trong lĩnh vực này đã phát huy khá hiệu quả hoạt động, tạo việc làm, tăng thêm thu nhập cho người lao động và thúc đẩy phát triển kinh tế ở khu vực nông thôn.

HTX Hợp Phát (Quan Hóa) đầu tư máy móc hiện đại để chế biến lâm sản.

Với sản lượng đánh bắt, nuôi trồng hàng năm khá lớn, tuy nhiên thủy sản của tỉnh ta được đánh giá là chưa mang lại giá trị, hiệu quả kinh tế cao do hạn chế ở khâu bảo quản, chế biến sản phẩm. Ngoài một số doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thủy sản xuất khẩu, tại các xã vùng biển, thủy sản đa phần vẫn được các hộ thu mua, sơ chế theo hình thức nhỏ lẻ, manh mún. Nhận thấy những hạn chế đó, từ năm 2005, một số hộ kinh doanh thủy sản tại xã Hải Thanh (Tĩnh Gia) đã cùng nhau góp vốn, liên kết thành lập HTX Đại Hải. Có vốn kinh doanh, HTX đã đầu tư nhà xưởng khang trang, bảo đảm tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm. Nhờ chủ động được vốn, việc thu gom thủy sản để đáp ứng những đơn hàng số lượng lớn cũng được thực hiện kịp thời và HTX Đại Hải đã đủ điều kiện tham gia thị trường xuất khẩu.

Tại các huyện miền núi, chế biến lâm sản đang được khuyến khích phát triển với mục đích nâng cao giá trị gia tăng cho các loại lâm sản, mang lại thu nhập cao hơn cho người dân. Do địa bàn xa xôi nên việc thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này vẫn là một bài toán khó đối với nhiều địa phương. Trước tình hình đó, một số địa phương đã khuyến khích các cơ sở sản xuất lâm sản nhỏ lẻ liên kết thành lập các HTX chế biến lâm sản. Hoạt động của các HTX đã giải quyết khó khăn ban đầu về khâu tiêu thụ lâm sản trên địa bàn khu vực miền núi. Một số HTX đã đa dạng hoạt động chế biến sang sản xuất than hoạt tính xuất khẩu, đồ nội thất, nâng cao giá trị lâm sản sau khai thác. Ông Nguyễn Văn Nam, Chủ nhiệm HTX lâm sản phụ Đức Nam (Lang Chánh), cho biết: Việc liên kết, góp vốn của các thành viên đã tạo điều kiện cho HTX có điều kiện mua sắm thêm trang thiết bị hiện đại, tiếp cận những thị trường khó tính hơn trong thời gian tới.

Theo thống kê của Liên minh HTX tỉnh, trong số 367 HTX trong lĩnh vực phi nông nghiệp trên địa bàn tỉnh có 87 HTX trong lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, 56 HTX Thương mại - dịch vụ, 8 HTX thủy sản, 8 HTX xây dựng, 27 HTX Giao thông vận tải, 67 quỹ tín dụng nhân dân, 53 HTX dịch vụ điện, 16 HTX môi trường, 2 HTX sản xuất muối và 43 HTX trong các lĩnh vực khác. Trong số 46 HTX được thành lập mới năm 2018, cũng có tới 25 HTX phi nông nghiệp. Điều đó khẳng định, các HTX phi nông nghiệp đã dần khẳng định tầm quan trọng trong nền kinh tế.

Năm 2018, mặc dù còn nhiều khó khăn trong khâu tiêu thụ sản phẩm nhưng các HTX trong lĩnh vực phi nông nghiệp vẫn nỗ lực tìm kiếm thị trường, mạnh dạn đầu tư thiết bị, phương tiện để duy trì mở rộng sản xuất, bảo đảm việc làm và thu nhập cho thành viên, người lao động, tiêu biểu như: HTX vận tải Hợp Lực (TP Thanh Hóa) đầu tư 310 tỷ đồng xây dựng Bệnh viện Nghi Sơn; HTX vận tải Tấn Thành (TP Thanh Hóa) đầu tư 6,4 tỷ đồng mua thêm 3 xe vận tải hành khách; HTX công nghiệp thương mại Linh Sơn (Hà Trung) thuê 5.000m2 đất và đầu tư 5,8 tỷ đồng xây dựng siêu thị và trạm xăng; HTX khai thác đá Đồng Thắng (Triệu Sơn) đầu tư 1,3 tỷ đồng mua xe nâng, máy xẻ đá; HTX thủ công nghiệp Trung Kiên (Hoằng Hóa) đầu tư 430 triệu đồng mua máy khâu chuyên dụng. HTX dịch vụ điện Nghĩa Trang (Hoằng Hóa) đầu tư 3,2 tỷ đồng; HTX dịch vụ điện xã Quý Lộc (Yên Định) đầu tư 1,05 tỷ đồng cải tạo lưới điện.

Ông Nguyễn Văn Hưng, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết: Sự phát triển của các HTX trong lĩnh vực phi nông nghiệp đã góp phần quan trọng trong các lĩnh vực sản xuất, nâng cao giá trị hàng hóa cho nông dân, đa dạng loại hình dịch vụ, tạo thêm nhiều việc làm cho lao động địa phương, đóng vai trò khá quan trọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên, số lượng HTX có năng lực tài chính để thực hiện đầu tư công nghệ chế biến sâu, tạo ra những sản phẩm có giá trị cao còn rất hạn chế. Cùng với đó là hàng loạt khó khăn trong việc tiếp cận đất đai, đội ngũ cán bộ, công nhân viên còn yếu về năng lực, trình độ chuyên môn... đã làm cho hiệu quả kinh tế của nhiều HTX phi nông nghiệp chưa đáp ứng được kỳ vọng.

Để tháo gỡ khó khăn, nâng cao hiệu quả của các HTX trong lĩnh vực phi nông nghiệp, các cấp, các ngành cần quan tâm hơn nữa và tạo điều kiện để các HTX trong lĩnh vực phi nông nghiệp có thể tiếp cận với nguồn vốn vay ưu đãi. Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh cần làm cầu nối cho các HTX trong các khâu liên kết, tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, thường xuyên mở các lớp đào tạo, chuyển giao khoa học - kỹ thuật, nâng cao tay nghề cho đội ngũ lao động, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của các HTX phi nông nghiệp.

Bài và ảnh: Tùng Lâm