Nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra trên lĩnh vực khoa học và công nghệ

Những năm qua, Thanh tra Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) luôn nỗ lực, thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra. Qua hoạt động thanh tra không chỉ phát hiện, ngăn chặn kịp thời những sai phạm, bảo đảm quyền lợi người tiêu dùng mà còn tuyên truyền nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của các tổ chức, cá nhân, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước trong lĩnh vực KH&CN.

Đại diện lãnh đạo Sở KH&CN kiểm tra tiến độ thực hiện Dự án “Ứng dụng khoa học – kỹ thuật, xây dựng mô hình ương nuôi cá chình hoa giống và thương phẩm đạt năng suất và hiệu quả cao tại Thanh Hóa”.

Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ được giao cũng như chỉ đạo của tỉnh, của ngành, hằng năm, Thanh tra Sở KH&CN đã xây dựng kế hoạch thanh tra sát với thực tiễn địa phương, công tác quản lý Nhà nước của ngành. Theo đó, ngoài tập trung thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng của các đơn vị trực thuộc, còn đẩy mạnh thanh tra việc chấp hành pháp luật chuyên ngành, quy định về chuyên môn, kỹ thuật, quy tắc quản lý ngành, lĩnh vực đối với tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lý Nhà nước của Sở KH&CN. Nội dung thanh tra có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào những nội dung, lĩnh vực như tiêu chuẩn đo lường chất lượng hàng hóa về xăng dầu, khí gas hóa lỏng, mũ bảo hiểm, hàng điện tử, lĩnh vực an toàn kiểm soát bức xạ, lĩnh vực sở hữu trí tuệ... để phòng ngừa và phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, đồng thời kiến nghị chấn chỉnh, khắc phục những bất cập, sơ hở trong quản lý, trong ban hành chính sách, pháp luật.

5 năm gần đây, thanh tra sở đã triển khai hàng chục cuộc thanh tra chuyên ngành về KH&CN, qua thanh tra phát hiện và xử lý vi phạm hành chính nhiều cơ sở với số tiền phạt hàng trăm triệu đồng, tịch thu tiêu hủy nhiều hàng hóa như mũ bảo hiểm, bột ngọt, bánh kẹo, nước mắm... không bảo đảm chất lượng, quá hạn, hàng giả mạo nhãn hiệu, vi phạm về sở hữu công nghiệp. Ngoài các biện pháp xử lý hành chính, thanh tra sở cũng đã yêu cầu các cơ sở thực hiện kiểm định phương tiện đo nhóm 2 không kiểm định, không bảo đảm về đo lường hoặc hết hiệu lực kiểm định; ghi nhãn hàng hóa đầy đủ, đúng quy định; đình chỉ lưu thông các hàng hóa là hàng đóng gói sẵn không đủ định lượng, chuyển mục đích sử dụng hoặc tái chế đối với hàng hóa có mức chất lượng không đạt yêu cầu... Tính riêng trong 2 năm 2017 và 2018, trên lĩnh vực an toàn bức xạ hạt nhân, Thanh tra Sở KH&CN đã tổ chức thanh tra 77 cơ sở bức xạ, trong đó năm 2017, thanh tra 49 cơ sở bức xạ với 40 cơ sở sử dụng thiết bị bức xạ (máy phát tia X và các thiết bị X-quang chẩn đoán trong y tế). Qua thanh tra, Chánh thanh tra Sở KH&CN đã xử phạt vi phạm hành chính 10 cơ sở (8 tổ chức và 2 cá nhân) với số tiền phạt trên 30 triệu đồng; trong năm 2018, thanh tra 28 cơ sở tiến hành bức xạ với các thiết bị, gồm: 5 thiết bị chụp ảnh phóng xạ công nghiệp chứa nguồn phóng xạ; 6 máy phát tia X; 29 máy X-quang thường quy; 6 máy CT-Scanner; 1 máy X-quang tăng sáng truyền hình. Kết quả, các cơ sở được thanh tra cơ bản thực hiện đúng quy định pháp luật về lĩnh vực năng lượng nguyên tử. Tuy nhiên, đoàn thanh tra đã phát hiện và xử phạt vi phạm hành chính 8 cơ sở với tổng số tiền phạt trên 36 triệu đồng với các vi phạm, như không khai báo về việc sử dụng nguồn phóng xạ di động, không kiểm xạ định kỳ nơi làm việc của nhân viên bức xạ; không trang bị liều kế cá nhân cho nhân viên bức xạ; không tổ chức đánh giá liều kế cá nhân cho nhân viên bức xạ... Cùng với đó, hoạt động thanh tra trong nghiên cứu triển khai các đề tài, dự án KH&CN cũng thường xuyên được thực hiện. Qua thanh tra phát hiện sai phạm đã đề nghị giảm cấp kinh phí, giảm trừ quyết toán, thu hồi hàng trăm triệu đồng về ngân sách Nhà nước.

Tuy nhiên, hiện nay, công tác thanh tra về KH&CN vẫn còn những tồn tại, hạn chế, như: Lực lượng cán bộ, công chức làm công tác thanh tra KH&CN mỏng, chuyên môn còn hạn chế; công tác thanh tra về chuyển giao công nghệ, thẩm định công nghệ hầu như chưa được triển khai; công tác theo dõi, đôn đốc thực hiện các yêu cầu, kiến nghị, xử lý sau thanh tra đôi khi chưa được chú trọng đúng mức. Hoạt động thanh tra nói chung và thanh tra, kiểm tra về KH&CN nói riêng còn chồng chéo, trùng lắp dẫn đến tình trạng nhiều đoàn thanh tra, kiểm tra tiến hành thanh tra một doanh nghiệp trong cùng một thời gian gây phiền hà, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp... Được biết, để khắc phục những tồn tại, hạn chế, tiếp tục làm tốt công tác thanh tra về KH&CN, trong thời gian tới, ngoài việc thường xuyên duy trì lịch trực, tiếp công dân và hỗ trợ, tư vấn các đơn vị, cá nhân về các lĩnh vực của ngành, thanh tra sở sẽ tăng cường kiểm tra, kiểm soát hoạt động của các đơn vị sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực KH&CN. Lồng ghép công tác tuyên truyền pháp luật, hướng dẫn thực hiện các quy định về các lĩnh vực chuyên ngành trong quá trình thanh tra, đặc biệt là các chính sách pháp luật mới để các cơ sở nắm vững và thực thi đúng pháp luật. Đôn đốc theo dõi việc thực hiện yêu cầu, kiến nghị sau thanh tra nhằm bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật và tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý, không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, rèn luyện đạo đức cho cán bộ thanh tra để vận dụng hằng ngày trong thực thi công vụ, góp phần tạo dựng niềm tin của tổ chức, cá nhân nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà sản xuất và người tiêu dùng.

Bài và ảnh: Lê Phong