Ứng dụng phòng học thông minh: Thuận lợi, thách thức và kỳ vọng

Trong bối cảnh giáo dục đang bước vào giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng công nghệ hóa và phát triển năng lực người học, hệ thống phòng học thông minh được xem là một trong những giải pháp mang tính đột phá, hướng đến đổi mới phương pháp dạy và học.

Mô hình phòng học thông minh tại Trường TH, THCS & THPT Nobel School.

Thầy giáo Lê Đình Sỹ, Hiệu trưởng Trường TH, THCS & THPT Nobel School khẳng định: "Phòng học thông minh là một trong những giải pháp trọng tâm mà nhà trường đặt ra nhằm đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng phát triển năng lực. Từ hệ thống màn hình tương tác, công cụ quản lý lớp học đến phần mềm đánh giá, bài giảng số..., toàn bộ thiết kế của mô hình phòng học thông minh đều hướng tới mục tiêu duy nhất: tạo môi trường học tập hiện đại, trực quan, tăng tính gắn kết và phát huy tư duy độc lập của học sinh".

Theo thầy Sỹ, nhờ các thiết bị công nghệ, giáo viên có thể thiết kế những hoạt động học tập mang tính tương tác cao, còn học sinh thì được tham gia một cách chủ động vào quá trình tiếp nhận và xử lý kiến thức. Quan trọng hơn, mô hình phòng học thông minh tạo cơ hội để học sinh hình thành các năng lực tư duy thiết yếu cho thời đại mới, trong đó trọng tâm là tư duy phản biện, tư duy sáng tạo và tư duy giải quyết vấn đề.

“Phòng học thông minh không chỉ giúp học sinh tiếp thu kiến thức hiệu quả hơn, mà còn hình thành cho các em thói quen nghiên cứu, khám phá và tự học. Nhà trường kỳ vọng mô hình này khi kết hợp với chương trình năng lực số sẽ tạo ra bước chuyển biến rõ rệt về chất lượng dạy học, trong đó học sinh sẽ là trung tâm của quá trình giáo dục, được gợi mở tiềm năng thông qua trải nghiệm trực tiếp và thực hành công nghệ", thầy Sỹ nói.

Khác biệt rõ nhất khi dạy trong phòng học thông minh, theo chia sẻ của thầy Cao Quang Nam, giáo viên môn Vật lý Trường TH, THCS & THPT Nobel School chính là mức độ tương tác và tính cá nhân hóa trong từng bài giảng.

"Với bảng tương tác, học liệu số và phần mềm quản lý lớp học, giáo viên có thể chuyển tải nội dung bài học một cách trực quan, sinh động hơn. Học sinh cũng chủ động tham gia vào các hoạt động học thay vì chỉ nghe giảng thụ động như trước" thầy Nam cho biết.

Không chỉ dừng lại ở đổi mới phương pháp, việc ứng dụng công nghệ còn mang lại lợi thế lớn trong công tác đánh giá năng lực học sinh. Các công cụ đánh giá trực tuyến, hệ thống câu hỏi tương tác hay phiếu phản hồi tức thì giúp giáo viên nắm bắt ngay mức độ hiểu bài ngay tại lớp. Không chỉ giáo viên và nhà trường nhìn thấy sự thay đổi, chính học sinh cũng cảm nhận rõ ràng trải nghiệm học tập mới mẻ trong phòng học thông minh.

Em Nguyễn Minh Phương, học sinh lớp 6A1, Trường TH, THCS & THPT Nobel School, cho biết: "Nhờ các thiết bị tương tác hiện đại, em rèn luyện được khả năng tự học tốt hơn. Việc chủ động tra cứu tài liệu, làm bài tập ngay trên thiết bị hay thuyết trình bằng công cụ số giúp em tự tin hơn và nâng cao kỹ năng hợp tác khi làm việc nhóm".

Còn với em Nguyễn Gia Phúc, học sinh lớp 3A3, Trường TH, THCS & THPT Nobel School thì sự khác biệt nằm ở cảm hứng học tập: “Bài giảng nhờ thiết bị âm thanh, hình ảnh trở nên sinh động và dễ hiểu, giúp cả lớp hứng thú hơn”.

Tuy có nhiều ưu điểm vượt trội, nhưng triển khai phòng học thông minh tại một số trường học trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa cũng có nhiều thách thức. Thứ nhất, đây là mô hình mới, do đó cả giáo viên và học sinh đều cần thời gian để thích nghi. Việc thay đổi phương pháp dạy học, chuyển từ truyền thống sang tương tác và cá nhân hóa không thể diễn ra trong một sớm một chiều. Giáo viên cần được tập huấn chuyên sâu, trong khi học sinh cũng phải làm quen với việc chủ động hơn trong mỗi bài học. Tiếp đó, với đặc thù nội dung môn học ở mỗi cấp học, việc đồng bộ hóa hệ thống học liệu, kế hoạch giảng dạy đến các phương thức kiểm tra, đánh giá là một bài toán đòi hỏi sự nỗ lực lớn. Đặc biệt, đối với bậc THPT - nơi khối lượng kiến thức nhiều và yêu cầu phân hóa cao, việc điều chỉnh cho phù hợp các bộ môn trở thành thách thức đáng kể. Cuối cùng, việc đầu tư hệ thống thiết bị công nghệ cao, ứng dụng số hóa vào giảng dạy thường tập trung tại các trường có điều kiện kinh tế - xã hội thuận lợi, chủ yếu ở khu vực đô thị. Theo thống kê của Sở Giáo dục và Đào tạo, hiện tỷ lệ trường học trên địa bàn tỉnh triển khai mô hình phòng học thông minh mới đạt 18%.

Trong bối cảnh hiện nay, để mô hình phòng học thông minh thực sự phát huy hiệu quả, rất cần sự đầu tư đồng bộ hơn về hạ tầng, trang thiết bị, học liệu số, cũng như các chương trình tập huấn cho giáo viên. Chỉ khi những khó khăn bước đầu được tháo gỡ, khoảng cách vùng miền được thu hẹp, thì mô hình này mới có thể triển khai rộng khắp và đem lại lợi ích thiết thực cho học sinh trên toàn tỉnh.

Bài và ảnh: Phương Đỗ