Khi các doanh nghiệp Thanh Hóa hướng đến sản xuất tinh gọn

Trong bối cảnh hội nhập, chi phí sản xuất ngày càng tăng trong khi yêu cầu từ thị trường ngày càng khắt khe, việc đổi mới phương thức quản trị trở thành yếu tố sống còn để doanh nghiệp giữ vững sức cạnh tranh. Tại Thanh Hóa, nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu tiếp cận mô hình sản xuất tinh gọn nhằm cắt giảm lãng phí, nâng cao chất lượng và hướng tới phát triển bền vững.

Dây chuyền sản xuất tinh gọn tại Công ty TNHH Công nghiệp INTCO Việt Nam (Khu Công nghiệp Bỉm Sơn).

Toàn tỉnh hiện có hơn 21.000 doanh nghiệp đang hoạt động, trong đó khu vực công nghiệp giữ vai trò quan trọng, đóng góp lớn vào giá trị sản xuất công nghiệp và thu ngân sách của tỉnh. Các ngành chế biến, chế tạo, may mặc, gỗ, nông sản... đều ghi nhận những tín hiệu chuyển hướng tích cực. Đơn cử như ngành gỗ, trong năm 2024, nhiều doanh nghiệp chế biến gỗ tại các huyện Thạch Thành, Như Xuân cũ đã mở rộng đơn hàng xuất khẩu, đồng thời chú trọng cải tiến quy trình để đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường Mỹ, EU. Ngành tinh bột sắn cũng đang dần áp dụng công nghệ hiện đại, chuẩn hóa khâu sản xuất, đảm bảo chất lượng đồng đều. Năm 2023, các nhà máy tinh bột sắn trong tỉnh đã xuất khẩu khoảng 50.000 tấn, trị giá hơn 27 triệu USD, cho thấy khả năng cạnh tranh ngày càng tăng khi sản phẩm được kiểm soát chất lượng chặt chẽ hơn.

Sản xuất tinh gọn được xem như một bước đi chiến lược để doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh. Khi quy trình được sắp xếp lại hợp lý, nhiều khâu trung gian không cần thiết được cắt bỏ, dòng sản xuất trở nên thông suốt hơn, vừa tiết kiệm nguyên liệu, nhân lực, vừa rút ngắn thời gian hoàn thành sản phẩm. Những đơn hàng trước kia phải mất hàng tuần để xử lý thì nay chỉ còn tính bằng ngày. Cùng với đó, chất lượng sản phẩm cũng được cải thiện rõ rệt, bởi sai sót được phát hiện và xử lý ngay từ đầu vào thay vì chờ đến cuối cùng mới kiểm tra. Khách hàng vì thế cũng hài lòng hơn khi đơn hàng đúng hẹn, chất lượng ổn định. Trong một thị trường nhiều biến động, sự linh hoạt ấy giúp doanh nghiệp không bị động trước những thay đổi của thị trường. Và trên hết, sản xuất tinh gọn tạo điều kiện để phát triển theo hướng xanh và bền vững, khi rác thải và năng lượng tiêu hao đều được cắt giảm tối đa.

Thực tế, tại Thanh Hóa đã xuất hiện những mô hình tiên phong. Ông Ding xin Sheng, Giám đốc Công ty TNHH May xuất khẩu Vạn Lợi (xã Thăng Bình), chia sẻ: “Chúng tôi bắt đầu áp dụng phương pháp cân bằng dây chuyền từ giữa năm 2024, cùng với đó là cải tiến bố trí mặt bằng xưởng. Chỉ sau 6 tháng, năng suất lao động tăng 18%, tỷ lệ sản phẩm lỗi giảm 25%. Điều quan trọng hơn là người lao động đã thay đổi tư duy, quen với cách làm việc kỷ luật và chuyên nghiệp hơn. Đây là nền tảng để chúng tôi tự tin mở rộng sang các thị trường khó tính”.

Tại xã Như Thanh, Công ty Chế biến lâm sản Đại Phát cũng là một trong những đơn vị tiên phong áp dụng sản xuất tinh gọn. Giám đốc công ty, ông Vũ Đăng Vang chia sẻ: “Trước đây, mỗi lô hàng thường mất nhiều thời gian để xử lý sai sót, phải gia công lại, vừa tốn nguyên liệu vừa lãng phí nhân công. Từ khi áp dụng tinh gọn, chúng tôi chuẩn hóa khâu kiểm tra chất lượng ngay từ đầu vào và từng công đoạn, nên tỷ lệ sản phẩm đạt chuẩn tăng lên rõ rệt. Chi phí sản xuất giảm khoảng 12% trong năm 2024, đồng thời khách hàng đánh giá cao hơn về uy tín giao hàng”.

Tuy vậy, việc triển khai sản xuất tinh gọn tại Thanh Hóa vẫn đối diện không ít thách thức. Phần lớn doanh nghiệp vừa và nhỏ trong tỉnh còn hạn chế về vốn, nên khó khăn trong việc đầu tư thiết bị, công nghệ và hệ thống quản lý hiện đại. Nguồn nhân lực cũng là rào cản lớn, khi đội ngũ công nhân chưa quen với các quy trình chuẩn hóa, trong khi cán bộ quản lý thiếu kiến thức chuyên sâu về Lean, Six Sigma hay các công cụ cải tiến. Ngoài ra, thói quen sản xuất theo kiểu truyền thống khiến nhiều người ngần ngại thay đổi, tạo ra sự kháng cự nhất định trong nội bộ. Một yếu tố khác cũng cần nhắc tới là sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng, nếu nhà cung cấp nguyên liệu không đảm bảo đúng hạn, toàn bộ dây chuyền tinh gọn sẽ bị ảnh hưởng.

Theo ông Trần Đức Lương, Phó Giám đốc phụ trách Sở Công Thương Thanh Hóa: “Sản xuất tinh gọn là hướng đi phù hợp trong bối cảnh toàn cầu hiện nay. Để hỗ trợ doanh nghiệp, tỉnh đã và đang xây dựng các chương trình tập huấn, phổ biến kiến thức về Lean, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận nguồn vốn ưu đãi để đầu tư đổi mới công nghệ. Chúng tôi đặt mục tiêu đến năm 2030, phần lớn doanh nghiệp trong các khu công nghiệp lớn của tỉnh sẽ áp dụng thành công một hoặc nhiều công cụ của sản xuất tinh gọn, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế”.

Có thể thấy, việc doanh nghiệp lựa chọn sản xuất tinh gọn không chỉ đơn thuần là một giải pháp kỹ thuật nhằm giảm chi phí, nâng cao năng suất, mà còn là một chiến lược lâu dài để từng bước xây dựng thương hiệu, mở rộng thị trường, hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị quốc tế. Khi tinh gọn trở thành phương thức quản trị phổ biến, doanh nghiệp địa phương sẽ có thêm cơ hội khẳng định vị thế, đồng thời góp phần tạo nên diện mạo mới cho công nghiệp tỉnh nhà.

Bài và ảnh: Chi Phạm