Đầu mùa dịch sốt xuất huyết, số ca chưa cao nhưng không thể chủ quan

Theo Tổ chức Y tế thế giới, sốt xuất huyết đe dọa tới sức khỏe, tính mạng khoảng một nửa dân số thế giới, với ước tính khoảng 100-400 triệu ca mắc xảy ra mỗi năm.

Trẻ mắc sốt xuất huyết nặng được điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh. (Ảnh: TTXVN/Vietnam+)

Tại Việt Nam, từ đầu năm đến nay ghi nhận 22.974 ca mắc, trong đó có 5 ca tử vong. Bộ Y tế cảnh báo bệnh có nguy cơ bùng phát thành dịch.

Việt Nam thuộc nhóm nước có số mắc cao

Sốt xuất huyết Dengue là bệnh truyền nhiễm do trung gian muỗi vằn. Sốt xuất huyết Dengue đang lan rộng nhanh, ngày càng có thêm nhiều quốc gia và khu vực mới xuất hiện ca bệnh.

Ông Võ Hải Sơn - Phó Cục trưởng Cục Phòng Bệnh (Bộ Y tế) cho hay sốt xuất huyết Dengue đang có xu hướng gia tăng và diễn biến khó lường, đòi hỏi sự chung tay của toàn xã hội để chủ động phòng ngừa, giảm thiểu biến chứng và hướng tới mục tiêu không còn ca tử vong vào năm 2030 của Tổ chức Y tế thế giới.

Tại Việt Nam, từ đầu năm đến nay cả nước ghi nhận 5 ca tử vong tại: Bình Dương, Bình Thuận, Thành phố Hồ Chí Minh, Khánh Hòa và Ninh Thuận. Theo Bộ Y tế, hiện bắt đầu vào mùa cao điểm của dịch sốt xuất huyết Dengue, bệnh có nguy cơ bùng phát và diễn biến phức tạp nếu người dân không chủ động, tích cực thực hiện các biện pháp phòng chống.

Phó giáo sư Phạm Quang Thái - Phó Trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm (Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương) cho hay nhìn vào bức tranh toàn cầu, tính đến giữa năm 2025, dù chưa vào cao điểm mùa dịch, thế giới đã ghi nhận tới 3 triệu ca mắc sốt xuất huyết, trong đó có khoảng 1.000 ca tử vong.

Tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương, Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia có tỷ lệ lưu hành cao nhất. Trên bản đồ dịch tễ, Việt Nam là một vùng đỏ đậm, thể hiện mức độ lưu hành cao và đóng góp đáng kể vào tổng số ca bệnh trong khu vực.

Theo Phó giáo sư Phạm Quang Thái, hiện nay, Việt Nam đã ghi nhận hơn 22.000 ca mắc sốt xuất huyết và 5 ca tử vong. So với cùng kỳ 2024, số mắc sốt xuất huyết trong 5 tháng năm 2025 giảm 2,4%, tuy nhiên số tử vong lại tăng 1 ca. Những năm gần đây, sốt xuất huyết tại Việt Nam diễn biến phức tạp, luôn thuộc nhóm nước có số mắc cao, phạm vi dịch lan rộng, trải khắp 3 miền. Trong đó miền Nam nhiều năm liền là tâm dịch cả nước, năm 2024 số ca sốt xuất huyết tại miền Nam chiếm 41% cả nước.

Tại Thành phố Hồ Chí Minh, trong 5 tháng của năm 2025, số ca mắc tăng 134% so với cùng kỳ, số ca nặng chiếm 1,5%, dịch có xu hướng lan rộng cả trong mùa khô do biến đổi khí hậu, hạn mặn và tích trữ nước. Tại Tây Nguyên và miền Trung, sốt xuất huyết cũng gia tăng hơn hẳn so với trước kia. Năm nay, riêng Khánh Hòa đã ghi nhận trên 1.600 ca mắc ở 74 ổ dịch.

Tại Hà Nội, trong tuần qua (từ ngày 6-13/6), toàn thành phố ghi nhận 11 trường hợp mắc sốt xuất huyết, tăng 5 trường hợp so với tuần trước.

Từ đầu năm đến nay, Hà Nội đã ghi nhận 282 trường hợp mắc sốt xuất huyết, giảm đáng kể so với cùng kỳ năm 2024 (số liệu cùng kỳ năm 2024 là 783 trường hợp mắc sốt xuất huyết). Tuy nhiên, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố Hà Nội nhận định trong thời gian tới, số mắc sốt xuất huyết có thể gia tăng do bắt đầu bước vào các tháng bệnh gia tăng hằng năm.

Cần được theo dõi sát các dấu hiệu chảy máu

Phó giáo sư Phạm Quang Thái phân tích từ sau năm 2017, dịch sốt xuất huyết tại Việt Nam có xu hướng không theo chu kỳ ổn định. Mỗi năm đều có nguy cơ cao, bất kể năm trước đó có bùng phát hay không. Sau đó, dù có dấu hiệu giảm nhẹ trong năm 2018, số ca lại tăng mạnh từ nửa cuối 2019 và duy trì ở mức cao các năm 2020, 2022 và 2023.

Riêng 2024 có hơn 140.000 ca, chỉ giảm nhẹ so với năm đỉnh dịch. Điều này cho thấy sốt xuất huyết đang xuất hiện quanh năm, diễn biến phức tạp, không còn tuân theo quy luật cũ. Do đó, cần triển khai đồng bộ các giải pháp như giám sát chủ động, cảnh báo sớm, kiểm soát muỗi truyền bệnh và đẩy mạnh tiêm chủng.

Dự báo tình hình dịch năm 2025, Phó giáo sư Thái cho rằng điều này phụ thuộc rất nhiều vào ý thức của người dân, hành động của chính quyền địa phương và năng lực dự báo, giám sát tại chỗ. So với những năm trước, số ca mắc hiện tại chưa cao, nhưng không thể chủ quan. Mùa mưa mới bắt đầu, nếu không có biện pháp phòng chống quyết liệt, số ca bệnh sẽ tăng rất nhanh. Mặc dù tỷ lệ tử vong hiện tại thấp, nhưng số lượng bệnh nhân nhập viện gia tăng sẽ đẩy hệ thống y tế vào tình trạng quá tải. Với số lượng ca nhập viện lớn, các ca nặng và nguy kịch có thể chiếm tới 20%. Khi đó, mọi nỗ lực điều trị sẽ bị áp lực rất lớn.

Hiện nay, ngành y tế và chính quyền địa phương đã liên tục tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân phòng chống sốt xuất huyết, nhưng trên thực tế, tâm lý chủ quan, lơ là vẫn diễn ra ở nhiều nơi.

Phó giáo sư Đỗ Duy Cường - Viện trưởng Viện Y học nhiệt đới (Bệnh viện Bạch Mai) chia sẻ, nhiều người dân vẫn chủ quan, nghĩ rằng sốt xuất huyết chỉ nguy hiểm khi sốt cao hoặc xuất huyết, từ đó trì hoãn việc kiểm tra, điều trị tại bệnh viện. Có những trường hợp không có triệu chứng rõ ràng, đến viện muộn khi đã sốc, suy đa tạng - giai đoạn có thể dẫn đến tử vong. Trong khi, nếu được phát hiện và điều trị sớm, bệnh hoàn toàn có thể cứu chữa.

Bác sỹ Cường cho biết năm ngoái có trường hợp nam sinh viên 19 tuổi tại Hà Nội tử vong do sốt xuất huyết vì chủ quan, sốt cao nhiều ngày nhưng không đến viện mà tự điều trị ở nhà. Trường hợp đó thật đáng tiếc bởi sốt xuất huyết có thể cứu chữa nếu được phát hiện, điều trị sớm.

Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh khẳng định, trong phòng chống sốt xuất huyết, không lực lượng nào có thể đơn độc giải quyết mà cần triển khai đồng bộ với phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý và người dân. Trong đó, cộng đồng chính là tuyến đầu trong việc phát hiện sớm, xử lý ổ dịch tại chỗ, nhất là tại các khu vực có nguy cơ cao.

Các chuyên gia khuyến cáo người dân phòng bệnh bằng cách tăng cường diệt muỗi, loăng quăng, ngủ màn tránh muỗi đốt.

Theo bác sỹ Cường, người mắc sốt xuất huyết khi vào giai đoạn giảm tiểu cầu trong sốt xuất huyết, người bệnh cần được theo dõi sát các dấu hiệu chảy máu như chảy máu cam, chân răng, xuất huyết dưới da, hoặc có những dấu hiệu nguy hiểm như đau bụng nhiều, nôn liên tục, lừ đừ, tiểu ít. Nên uống nhiều nước, ăn thức ăn lỏng dễ tiêu, nghỉ ngơi tuyệt đối và tránh vận động mạnh. Không tự ý dùng thuốc hạ sốt chứa Aspirin, Ibuprofen hoặc các loại thuốc, thực phẩm chức năng không được bác sỹ kê.

Đặc biệt, người mắc sốt xuất huyết nên theo dõi công thức máu thường xuyên nếu có thể. Nếu xuất hiện biểu hiện chảy máu nặng, vật vã, lừ đừ, tiểu ít hoặc không tỉnh táo, cần đưa người bệnh đến bệnh viện kịp thời./.

Theo TTXVN