Đảng Dân chủ trở lại cuộc chơi

Một năm sau khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng, Đảng Dân chủ Mỹ đã có màn “phản công” đáng chú ý trong cuộc bầu cử địa phương và tiểu bang đầu tiên của nhiệm kỳ mới. Các chiến thắng lan tỏa từ New York, New Jersey đến Virginia và Pennsylvania đã mang lại cho đảng này liều “thuốc tinh thần” cần thiết, sau giai đoạn dài tìm lại vị thế trong bối cảnh chính trị bị chi phối mạnh bởi ảnh hưởng của Tổng thống Trump.

Tân Thị trưởng New York Zohran Mamdani. Ảnh: Getty Images

Chiến thắng nhiều tầng ý nghĩa

Kết quả bầu cử hôm thứ Tư, ngày 5/11 cho thấy sự nổi lên của một thế hệ lãnh đạo Dân chủ mới, trong đó nổi bật là Zohran Mamdani, 34 tuổi, thị trưởng đắc cử của New York - nhân vật được xem là biểu tượng của làn sóng tiến bộ trẻ. Cùng với Zohran Mamdani, các chiến thắng của Abigail Spanberger (Virginia) và Mikie Sherrill (New Jersey) phản ánh sự đa dạng trong hàng ngũ lãnh đạo Dân chủ: từ cánh tả cấp tiến đến phe ôn hòa có nền tảng an ninh quốc gia.

Bên cạnh đó, việc cử tri California thông qua bản đồ bầu cử quốc hội mới được dự báo sẽ giúp Đảng Dân chủ cải thiện vị thế tại Hạ viện trong kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2026. Những kết quả thuận lợi ở các bang dao động, như Pennsylvania và Georgia càng củng cố niềm tin rằng đảng này vẫn giữ được sức hấp dẫn nhất định trong bối cảnh chính trị phân cực sâu sắc.

Theo Reuters, Chủ tịch Ủy ban quốc gia Đảng Dân chủ Ken Martin nhận định thắng lợi lần này là “sự phản kháng mạnh mẽ đối với Chính quyền của Tổng thống Donald Trump”; song giới quan sát cho rằng điều đó mới chỉ phản ánh tâm lý phản ứng tạm thời, chưa hẳn là tín hiệu của một xu hướng chính trị bền vững.

Bài toán nội bộ và thách thức tái định vị

Mặc dù giành thắng lợi tại một số bang, Đảng Dân chủ vẫn đối mặt với những vấn đề cốt lõi chưa được giải quyết: tỷ lệ tín nhiệm còn thấp, sự chia rẽ nội bộ giữa các phe cánh và đặc biệt là bài toán về tầng lớp lao động.

Các cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos cuối tháng 10 cho thấy cán cân ủng hộ giữa hai đảng vẫn ngang nhau nếu bầu cử Hạ viện diễn ra ngay lúc này. Trong khi đó, uy tín và hình ảnh của Đảng Dân chủ vẫn chưa lấy lại được lòng tin rộng rãi của cử tri độc lập, nhóm được đánh giá là có vai trò quyết định trong mọi kỳ bầu cử quốc gia.

Zohran Mamdani là đại diện cho xu hướng cánh tả muốn đẩy mạnh can thiệp nhà nước và cải cách phúc lợi. Ông kêu gọi tăng thuế đối với người giàu và doanh nghiệp để tài trợ cho các chính sách như miễn phí xe buýt, trợ cấp chăm sóc trẻ em và đóng băng tiền thuê nhà. Trái lại, các thống đốc ôn hòa như Sherrill và Spanberger lại chọn hướng tiếp cận kinh tế thực dụng, tập trung vào giảm chi phí sinh hoạt và kiểm soát lạm phát - những vấn đề từng giúp Tổng thống Trump thu hút tầng lớp lao động da trắng.

Chính sự khác biệt này phản ánh cuộc tranh luận lâu dài trong nội bộ Đảng Dân chủ: nên tái thiết hình ảnh đảng của người lao động, hay tiếp tục đặt ưu tiên vào các giá trị xã hội và môi trường vốn hấp dẫn giới trẻ và tầng lớp trung lưu thành thị.

Thế đối đầu giằng co giữa Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa. Ảnh: Getty Images

Tổng thống Trump và tín hiệu cảnh báo cho Đảng Cộng hòa

Về phía Tổng thống Donald Trump, phản ứng của ông trước thất bại mang đậm phong cách quen thuộc: giảm nhẹ tổn thất và tái khẳng định chiến thắng của mình năm trước. Trong bài phát biểu tại Miami, ông Trump tập trung ca ngợi “một năm kể từ chiến thắng lớn nhất trong lịch sử Mỹ” và chỉ dành vài lời mỉa mai tân thị trưởng Zohran Mamdani.

Song giới phân tích cho rằng, đằng sau những lời tự tin đó là một tín hiệu cảnh báo nghiêm túc đối với Đảng Cộng hòa. Kết quả bầu cử cho thấy liên minh cử tri của Tổng thống Trump khó duy trì sức huy động khi ông không có tên trên lá phiếu. Phó Tổng thống J.D Vance cũng thừa nhận rằng đảng cần “tìm cách tiếp cận lại những cử tri ít trung thành” - nhóm từng ủng hộ Tổng thống Trump trong năm 2024 nhưng có xu hướng dao động.

Tại nhiều bang, kết quả thăm dò sau bầu cử cho thấy hơn một phần ba cử tri bỏ phiếu vì muốn phản đối Tổng thống Trump, và phần lớn trong số này lựa chọn Đảng Dân chủ. Điều này cho thấy sức ảnh hưởng của Tổng thống Trump vẫn khá lớn, nhưng đồng thời cũng là gánh nặng chính trị tiềm tàng cho Đảng Cộng hòa khi hình ảnh của ông gây chia rẽ sâu sắc trong công chúng.

Rõ ràng, chiến thắng lần này mang lại cú hích chiến lược cho Đảng Dân chủ sau một năm lép vế trong các định chế liên bang. Tuy nhiên, giữa bối cảnh kinh tế Mỹ vẫn nhiều bất ổn, lạm phát chưa hạ nhiệt hoàn toàn và lòng tin cử tri bị bào mòn bởi chia rẽ ý thức hệ, chặng đường hướng tới bầu cử giữa nhiệm kỳ 2026 vẫn là một bài kiểm tra năng lực điều chỉnh chiến lược của đảng này.

Chiến thắng của Đảng Dân chủ tại một số bang mang nhiều ý nghĩa hơn con số ghế giành được; bởi lẽ, nó phản ánh năng lực tự điều chỉnh của một đảng đang tìm lại bản sắc trong thời kỳ hậu toàn cầu hóa và chính trị bản sắc gia tăng. Tuy nhiên, để chuyển hóa thắng lợi cục bộ thành động lực chiến lược, đảng này cần vượt qua cả hai thách thức: xây dựng đồng thuận nội bộ và tái thiết niềm tin của cử tri lao động - những yếu tố từng giúp Tổng thống Trump bước vào Nhà Trắng, và cũng có thể quyết định tương lai chính trị của nước Mỹ trong thập niên tới.

Hùng Anh (CTV)