Tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ hỗ trợ nhà ở cho người có công

Những ngày tháng bảy nghĩa tình, chúng tôi về thăm bà Lê Thị Giòng, xã Hoằng Thịnh (Hoằng Hóa). Bà sống độc thân trong ngôi nhà ngói nằm yên bình trong con ngõ nhỏ. Do bà tham gia dân quân tự vệ trong kháng chiến chống Mỹ nên bà đã được Chủ tịch nước tặng Huân chương Kháng chiến hạng Ba và được Nhà nước hỗ trợ về nhà ở. Từ việc phải sống trong một túp lều gần chợ, nơm nớp nỗi lo mỗi mùa mưa bão về, đến năm 2013, nhờ kinh phí hỗ trợ của Nhà nước, của xã cùng với công sức của người thân trong gia đình, bà đã có ngôi nhà ở kiên cố.

Chính sách hỗ trợ nhà ở cho người có công đã giúp bà Lê Thị Giòng, thôn 2, xã Hoằng Thịnh (Hoằng Hóa) có cuộc sống ổn định. Ảnh: A.N

Gia đình bà Lê Thị Nhu, xã Hoằng Vinh (Hoằng Hóa) – mẹ liệt sĩ Lê Đình Sỹ hy sinh trong kháng chiến chống Mỹ, cũng được hỗ trợ nhà ở dành cho đối tượng người có công. Năm 2016 bà Nhu mất, nhà ở hiện tại được gia đình người cháu ngoại của bà là Lê Thị Nguyệt trông nom, hương khói...

Với truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn, đáp nghĩa”, những năm qua, cấp ủy, chính quyền các cấp trong tỉnh luôn quan tâm, chăm lo đến đời sống vật chất và tinh thần của người có công với cách mạng, trong đó có nhà ở. Thực hiện Đề án hỗ trợ người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh theo Quyết định số 22/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về hỗ trợ người có công với cách mạng về nhà ở (gọi tắt là QĐ 22), nhiều địa phương trong tỉnh đã thực hiện kết hợp, lồng ghép với các hình thức hỗ trợ, như: Hỗ trợ về ngày công của cộng đồng dân cư, hỗ trợ kinh phí từ quỹ “Đền ơn đáp nghĩa” các cấp, sự giúp đỡ từ các tổ chức tín dụng, các doanh nghiệp để xây dựng nhà tình nghĩa, nhà tình thương, nhà Đại đoàn kết. Năm 2017, đã trích quỹ “Đền ơn, đáp nghĩa” của tỉnh xây 178 nhà trị giá gần 5 tỷ đồng; tỉnh Quảng Nam tặng 10 nhà trị giá 500 triệu đồng; đoàn đua xe đạp về Trường Sơn tặng 3 nhà tổng trị giá 210 triệu đồng... Ngoài ra, các hộ gia đình còn tự bỏ thêm kinh phí hoặc huy động thêm nguồn hỗ trợ bằng tiền, vật liệu, nhân công... từ người thân, họ hàng, cộng đồng để nâng cao chất lượng nhà ở, từ đó đã góp phần giảm số lượng hộ gia đình người có công khó khăn về nhà ở. Đời sống của người có công sau khi được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở đã được nâng cao, nhà ở khang trang, cuộc sống ổn định hơn trước. Nhờ đó, chính sách đã có sức lan tỏa, tạo niềm tin sâu sắc vào công cuộc “Đền ơn, đáp nghĩa” đối với người có công với cách mạng.

Thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở theo QĐ 22, Thanh Hóa có tổng số 26.389 hộ thuộc diện hỗ trợ về nhà ở (trong đó xây mới 12.558 hộ, sửa chữa cải tạo 13.831 hộ), với tổng kinh phí thực hiện là 778,940 tỷ đồng. Tuy nhiên sau giai đoạn 1 thực hiện QĐ 22 (2013-2016) đến nay, toàn tỉnh mới chỉ có 1.232 hộ được hỗ trợ nhà ở (trong đó xây mới có 854 hộ, sửa chữa có 378 hộ). Như vậy, tỷ lệ hộ gia đình được hỗ trợ nhà ở từ năm 2013 đến nay đạt rất thấp.

Có nhiều khó khăn, bất cập dẫn đến chậm trễ trong việc hỗ trợ nhà ở cho người có công. Do một số địa phương thực hiện quy trình rà soát xét duyệt đối tượng còn chậm, xác định đối tượng chưa chặt chẽ, đúng quy định. Số liệu bổ sung lớn, dẫn tới nhu cầu kinh phí hỗ trợ từ ngân sách Trung ương lớn trong điều kiện ngân sách Nhà nước có hạn, gây bị động trong quá trình triển khai thực hiện chính sách. Với mức hỗ trợ của chính sách là 40 triệu đồng/hộ xây nhà mới, 20 triệu đồng/hộ sửa chữa, cải tạo được xác định từ năm 2013 kéo dài thực hiện đến nay nên khó đảm bảo chất lượng nhà xây mới, sửa chữa... Việc cấp kinh phí hỗ trợ từ ngân sách Trung ương còn chậm và được chia thành nhiều đợt, dẫn đến việc thực hiện kéo dài so với kế hoạch. Hiện nay, tỉnh ta vẫn còn hàng nghìn hộ gia đình thuộc diện được hỗ trợ giai đoạn 2 (chưa được Nhà nước cấp kinh phí) nhưng do nhà ở bị hư hỏng, xuống cấp cần phải sửa chữa, xây dựng lại hoặc do các nguyên nhân khác nên đã tự bỏ kinh phí hoặc vay mượn từ gia đình, họ hàng để xây dựng mới hoặc sửa chữa nhà ở, nay đề nghị Nhà nước hoàn trả kinh phí hỗ trợ để trả nợ; còn hàng nghìn hộ gia đình người có công thuộc diện hỗ trợ nhà ở nhưng đã mất, hiện nay vợ hoặc chồng, con đang sinh sống tại nơi ở đó đề nghị được hỗ trợ về nhà ở...

Đến thời điểm hiện tại, tỉnh ta còn 25.157 hộ (trong đó xây mới 11.704 hộ, sửa chữa cải tạo 13.453 hộ) cần được xây dựng, sửa chữa nhà ở theo QĐ 22 giai đoạn 2. UBND tỉnh đã có quyết định về việc giao kế hoạch chi tiết vốn hỗ trợ người có công với cách mạng về nhà ở thực hiện trong năm 2018. Theo đó, tổng nguồn vốn ngân sách Trung ương và ngân sách tỉnh hỗ trợ là 737,220 tỷ đồng, trong đó Trung ương hỗ trợ 700,359 tỷ đồng, tỉnh hỗ trợ 36,861 tỷ đồng.

Ông Dương Văn Huệ, Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Thanh Hóa cho biết: Vấn đề nhà ở cho người có công đang trở nên bức thiết hơn bao giờ hết. Để tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ thực hiện hỗ trợ nhà ở trong giai đoạn 2 đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị, sự vào cuộc tích cực của các cấp ủy, chính quyền địa phương, sự chung tay của các tổ chức, cộng đồng doanh nghiệp, nhà hảo tâm, từ các nguồn quỹ vận động hàng năm của tỉnh và nỗ lực của gia đình người có công. Ngành lao động - thương binh và xã hội cũng sẽ phối hợp cùng với các ngành, các địa phương quyết tâm hoàn thành xây dựng, sửa chữa cải tạo nhà ở cho người có công trong thời gian sớm nhất, để chính sách của Đảng và Nhà nước thực sự đi vào cuộc sống, góp phần an sinh xã hội, đồng thời khơi dậy đạo lý nhân văn tốt đẹp của dân tộc.