Văn hóa ăn tết, chơi tết...

Đã một thời gian dài chúng ta quen dùng cụm từ: “Ăn tết” theo nghĩa đen. Rất nhiều người chỉ mong đến tết để... được ăn một số món mà ngày thường không có. Bây giờ, bên cạnh việc “ăn tết”, nhiều người đã quan tâm, chú trọng nhiều hơn đến việc “chơi tết”.

Ảnh minh họa.

Khi đời sống kinh tế trở nên khá giả, đồng đều hơn ở nhiều địa bàn dân cư, thì cái ăn, thức uống không còn thiếu đến mức mà ai cũng mong chờ đến tết để có thịt, cá, bánh, trái như trước nữa. Dĩ nhiên, việc ăn uống ngày tết thì vẫn không thể bỏ qua. Gắn với việc ăn tết, nhiều gia đình thường làm cỗ cúng ngày tết, nhất là mâm cơm cũng tất niên và khai xuân, sau đó con cháu quây quần thụ lộc. Nhiều người cũng muốn nhân dịp tết để về quê “chén chú, chén anh” với người trong làng, trong họ sau một năm tất bật không bố trí được thời gian để ngồi với nhau nói chuyện làng, chuyện xã, chuyện họ mạc, ôn lại tuổi ấu thơ... Nhiều gia đình nhân dịp tết mời những người bạn thân, người đi xa lâu ngày trở về đến nhà ăn bữa cơm ngày tết nhằm thể hiện sự quý mến.

Tuy nhiên, việc ăn tết bây giờ không còn là câu chuyện ăn cho no, ăn những món ngon cho bõ thèm như trước kia nữa. Việc ăn uống với nhiều gia đình đã được nâng tầm lên văn hóa ẩm thực. Cũng mâm cỗ cúng hay bữa cơm ngày tết, nhưng không còn ngồn ngộn thực phẩm, thay vào đó là những món ăn tao nhã, ít về số lượng nhưng giàu dinh dưỡng. Cũng là thực phẩm nhưng đã được tinh chế để trở thành những món ăn ngon, đẹp mắt hơn. Việc ăn cũng được nhiều gia đình rất khắt khe trong khâu truy xuất nguồn gốc nhằm đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Nhìn chung, việc “ăn” không nhất thiết phải mâm cao cỗ đầy. Có những người quan niệm, trong không gian linh thiêng ngày tết, quan trọng hơn cả là ăn ở đâu, ăn với ai và ăn như thế nào để có sự quây quần, vui vẻ, lấy may cho năm mới.

Sau phần ăn ngày tết, là chuyện đi chơi tết. Nhiều người Việt Nam vẫn giữ quan niệm ngày mùng một tết cha. Hiểu nôm na là dành trọn ngày mùng một tết để đến nhà ăn tết cùng bố, mẹ hoặc ở nhà tiếp khách cùng bố, mẹ. Cùng với đó là đi thăm người thân trong họ mạc. Sau ngày mùng một tết các gia đình thường đi chơi. Có những gia đình đã chọn kỳ nghỉ bắt đầu từ trước tết ở các khu, điểm du lịch. Gần đây các tour du lịch tết rất đắt khách. Hình ảnh nhiều gia đình chuẩn bị hành lý để đi đón tết “ở nơi xa lắm” xuất hiện rất nhiều trên các trang cá nhân cho thấy người dân rất hào hứng với việc dịch chuyển trong dịp này, vượt ra khỏi quan niệm truyền thống có tính khuôn mẫu ngày tết. Tuy nhiên, thông tin trên báo chí và mạng xã hội thời gian qua cũng cho thấy việc đi chơi ngày tết ở một số nơi có dấu hiệu quá đà. Có những gia đình còn muốn tạo ra sự độc lạ nhằm thu hút cư dân mạng bằng việc đăng cả những bức ảnh trải chiếu tại khu vực đậu xe khẩn cấp trên đường cao tốc để “ăn tết”, để rồi bị cảnh sát giao thông phạt...

Tết theo quan niệm của người phương đông là dịp rất quan trọng, thái độ giao tiếp, việc làm của mỗi người trong những ngày tết sẽ tác động đến cả năm. Bởi vậy chơi cái gì, chơi ra sao cũng cần được tính toán, sao cho thể hiện được nét văn hóa, văn minh, mang may mắn đến cho cả năm.

Hạnh Nhiên