Trên đôi cánh Hạc bay...

Mỗi lần cất tiếng gọi tên TP Thanh Hóa, lòng ta luôn luôn gợi lên hình dung về những cánh chim Hạc. Bóng dáng linh vật cao quý ấy nhắc nhớ người dân xứ Thanh về giấc mộng của vua Gia Long gặp thần Bạch Hạc và được ngài chỉ dẫn tìm nơi đặt trấn lỵ xưa - Hạc Thành. Những cánh chim Hạc là hình ảnh ẩn dụ, biểu trưng cao quý, tự hào về chiều sâu lịch sử - văn hóa, về khát vọng vươn tới...

Công trình kiến trúc nghệ thuật tại nút giao thông Đại lộ Lê Lợi - Đại lộ Hùng Vương với ý tưởng “Hoàng Hạc hướng thanh thiên” tạo điểm nhấn cho không gian đô thị TP Thanh Hóa. Ảnh: Hoàng Đông

“Thanh Hóa thắng địa là đây/ Rồng vờn hạt ngọc, Hạc bơi chân thành”

Có rất nhiều duyên cớ để TP Thanh Hóa thân yêu của chúng ta và hình tượng chim Hạc cứ mãi quấn quýt, bện chặt vào nhau không rời. Trong bàng bạc sắc màu tâm linh, chuyện kể rằng: Vua Gia Long vẫn luôn canh cánh trong lòng chuyện tìm một nơi chốn phù hợp để đặt trấn lỵ của trấn Thanh Hoa. Bỗng một đêm, trong giấc ngủ chập chờn, vua thấy thần Bạch Hạc tiến đến trước mặt, tỏ rõ tâm ý muốn giúp vua định đất đặt trấn lỵ. Theo chỉ dẫn của thần Bạch Hạc, một vùng đất sơn thủy hữu tình hiện hữu trước mắt nhà vua: “Núi sông như đặt bày trên đồng xôi bãi mật. Phía Đông có dãy Linh Trường và dãy Trường Lệ làm án. Tả có long sơn, long thủy, hữu có hổ phục, hổ chầu”. Địa thế của vùng đất này là điều mà nhà vua đã tìm kiếm bấy lâu nay. Nhà vua vui mừng khôn xiết, một lời đã định: “Ta sẽ dựng thành ở chính nơi này. Tòa thành đó sẽ gọi là thành chim Hạc”.

Sắc màu tâm linh ấy như càng tô điểm thêm cho sự kiện năm Giáp Tý (1804), từ “Lỵ sở” ở làng Dương Xá, vua Gia Long đã dời trấn thành Thanh Hoa về làng Thọ Hạc, lấy tên là Hạc Thành. Thành có thiết kế hình lục lăng, chu vi đạt 630 trượng với hào sâu bao quanh chân thành, có hành cung dành riêng cho nhà vua mỗi khi đi thị sát, có dinh thự cho ba vị quan đầu tỉnh: Tổng đốc, Án sát, Tuần phủ lại có cả trại giam dành cho kẻ phạm tội. Ngoài thành có các chợ, các phố dần hình thành làm nên quang cảnh phố hội rộn ràng bán mua. Chợ có chợ Vườn Hoa lớn nhất tỉnh; những phường nghề thủ công tập hợp lại dựng nên các phố Hàng Thao (làm nón quai thao), Hàng Đồng (buôn bán đồ đồng), Hàng Than, Hàng Thêu, Lò Chum... Sự kiện năm 1804 đã đặt dấu mốc quan trọng, mở ra lịch sử hình thành và phát triển của TP Thanh Hóa xuyên suốt 220 năm.

Vững bước cùng chim Hạc đón bình minh...

Hơn 2 thế kỷ đã qua đi, dấu tích của Hạc Thành xưa vẫn hiện hữu trong nhịp sống của đô thị tỉnh lỵ Thanh Hóa hôm nay. Có đôi khi đứng dưới mái hiên của ngôi đền cổ nghĩ về những trầm trích lịch sử - văn hóa lắng trên mảnh đất này mà bâng khuâng, tự hào. “Bình minh núi Đọ”, “Mặt trời Đông Sơn”, Thái miếu nhà Hậu Lê nghìn thu tỏa bóng, khu di tích lịch sử - văn hóa Hàm Rồng hào hùng nhưng cũng rất đỗi nên thơ, trữ tình... Nhưng cũng rất nhanh thôi, khi ngoảnh mặt nhìn về phía đại lộ, thành phố thu hút ta bởi nét hiện đại, trẻ trung, căng tràn sức sống, hăng hái trong từng nhịp thở. Chính điều đó đã tạo thành nét đặc trưng, riêng khác, là tiềm năng đồng thời cũng là lợi thế cạnh tranh của thành phố trên hành trình vươn tới tương lai...

“Đất địa linh” ắt sinh “nhân kiệt”. Các thế hệ người dân nơi đây dẫu trong hoàn cảnh nào cũng luôn biết chung sức đồng lòng dựng xây quê hương. Người xông pha trận mạc; người chăm chỉ sớm khuya đèn sách; người nhanh nhạy việc bán buôn; người thạo nghề truyền thống; người siêng tay cấy tay cày... Khi Tổ quốc cất tiếng gọi, người dân sẵn sàng cầm súng đứng lên đấu tranh vì độc lập, tự do của nước nhà. Và khi chiến tranh lùi xa, những con người ấy lại hăng hái thi đua, phấn đấu trở thành công dân thân thiện để cùng nhau xây dựng đô thị văn minh, phát triển.

Bởi lẽ đó, từ một thị xã nghèo nàn, nhỏ bé, bị tổn thất nặng nề trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc, TP Thanh Hóa từng bước vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách để có được những bước chuyển mình mạnh mẽ như đã có hôm nay. Qua 5 lần mở rộng địa giới hành chính, cả diện tích, quy mô dân số của thành phố không ngừng tăng lên. TP Thanh Hóa hiện đứng thứ 9/19 đô thị loại I cả nước về diện tích tự nhiên; đứng thứ 2/19 các đô thị loại I về quy mô dân số. Từ đô thị loại III (1994), thành phố tự tin tiến lên đô thị loại I (2014), từng bước trở thành một thành phố năng động và hiện đại, xứng đáng là “bộ mặt”, “trái tim”, “đầu tàu” kết nối, trung tâm động lực phát triển của tỉnh.

Trước yêu cầu hội nhập, phát triển bền vững, việc quy hoạch, mở rộng địa giới hành chính thành phố đã và đang trở thành yêu cầu tất yếu. Do đó, qua các thời kỳ, thành phố luôn quan tâm, đầu tư phát triển hạ tầng đô thị. Nhằm nâng cao vai trò, vị thế trung tâm tỉnh lỵ, ngày 17/3/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 259/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch chung đô thị Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa đến năm 2040. Quy hoạch hướng tới xây dựng thành phố hội tụ - kết nối - phát triển - giàu bản sắc.

Nhằm tạo thế và lực để TP Thanh Hóa tự tin vững bước, cùng tỉnh Thanh Hóa nói riêng, cả nước nói chung bước vào “kỷ nguyên vươn mình”, ngày 24/10/2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết 1238/NQ-UBTVQH về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã của tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2023-2025. Theo đó, nhập toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của huyện Đông Sơn vào TP Thanh Hóa.

Việc sáp nhập Đông Sơn vào TP Thanh Hóa là một chủ trương đúng đắn, có ý nghĩa chiến lược lâu dài đối với sự phát triển của tỉnh, đồng thời mở ra cả những thời cơ, vận hội và thách thức, khó khăn. Lịch sử cho ta niềm tin rằng, thành phố sẽ biết cách đón lấy thời cơ, vận hội để từng bước vượt qua khó khăn, thách thức, mạnh mẽ tiến về phía bình minh, đúng như lời thần Bạch Hạc từng vang vang trong giấc mộng của vua Gia Long trong câu chuyện dã sử được lưu truyền: “Đó là nơi bền vững muôn đời, loạn có thể giữ, bình có thể trị, dẫu sau này có lần đổ nát nhưng lại hoàn như châu về hợp phố”.

TP Thanh Hóa đã đi qua dấu mốc 220 năm đô thị tỉnh lỵ (1804 - 2024), 30 năm thành lập thành phố (1994 - 2024), 10 năm đô thị loại I (2014 - 2024). Trong vũ điệu của mùa xuân này, chúng ta không chỉ cảm nhận được sự đổi thay, giao hòa của đất trời, hân hoan của lòng người mà còn được nhận ra sức sống mới đang dâng tràn trong từng nhịp thở, từng bước chuyển rất khẽ của phố. Dạo bước qua những thênh thang đại lộ, lặng ngắm rất lâu cái thế bay lên của “Hồng hạc hướng thanh thiên”, chợt nhớ lời Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP Thanh Hóa Lê Anh Xuân nhấn mạnh trong lễ kỷ niệm vừa qua: “Trấn thành xưa và TP Thanh Hóa hôm nay sẽ mãi là niềm tự hào của xứ Thanh, của người dân thành phố. Càng tự hào, mỗi cán bộ, đảng viên và người dân thành phố càng xác định rõ trách nhiệm của mình, quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết 05-NQ/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XXII, nhiệm kỳ 2025-2030, nỗ lực vươn mình mạnh mẽ trong giai đoạn phát triển mới, xây dựng thành phố đến năm 2030 trở thành thành phố thông minh, văn minh, hiện đại, “đáng sống”, góp phần cùng cả tỉnh, cả nước bước vào “kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc".

Thảo Linh