Thời gian đã hết: Động thái của Nga có thể mang tính quyết định ở Ukraine

Khi tiền tuyến Ukraine rơi vào thế bế tắc, sự chú ý chuyển sang những gì Điện Kremlin có thể đang lên kế hoạch.

Ảnh: RT.

Không có cuộc tấn công lớn nào diễn ra hiện nay, mọi dấu hiệu đều chỉ ra một chiến dịch xuân hè có thể lặp như năm ngoái. Nga tiến về phía trước trên nhiều trục, Ukraine giữ vững phòng tuyến với nguồn lực đang cạn kiệt. Nhưng những thay đổi quan trọng về chiến lược, nhân lực và công nghệ chiến trường cho thấy những tháng tới có thể mang lại nhiều điều hơn sự lặp lại của năm 2024.

Mục tiêu của hai phía

Đối với cả quân đội Nga và Ukraine, giữ hoặc chiếm lãnh thổ không phải là mục tiêu cuối cùng. Trong một cuộc chiến tranh tiêu hao, mục tiêu chính là làm suy yếu kẻ thù. Tuy nhiên, Ukraine không phải lúc nào cũng tuân thủ logic này. Trong 3 năm qua, đã có rất nhiều trường hợp mà các mệnh lệnh chính trị lấn át các mệnh lệnh quân sự. Lực lượng vũ trang Ukraine (AFU) miễn cưỡng rút khỏi một số vị trí, đã phải chịu những thất bại ở Bakhmut và Avdeevka, ở Ugledar và Velikaya Novoselka, gần đây nhất là ở Sudzha.

Khả năng dự đoán đã mang lại lợi thế cho Nga. Quân đội Nga đã mài giũa chiến thuật bao vây một thành phố từ nhiều phía, kiểm soát hỏa lực các tuyến đường tiếp tế và từ từ tiêu diệt quân đồn trú trong nhiều tuần, hoặc thậm chí nhiều tháng. AFU, thay vì rút lui khi còn có thể, thường cố thủ cho đến khi tình hình sụp đổ, rồi rút lui trong hỗn loạn.

Trong trường hợp không có chiến lược tốt hơn, Ukraine định hình cách tiếp cận “giữ vững bằng mọi giá” là một thành công. Ngay cả khi mất vị trí, họ gây ra thương vong nghiêm trọng cho người Nga. Nhưng đây là việc cứu vãn chính trị hơn là lập kế hoạch quân sự hợp lý. Thực tế, sau cuộc phản công Azov thất bại vào mùa thu năm 2023, Ukraine đã buộc phải phòng thủ chiến lược. Kế hoạch là xây dựng lại sức mạnh, làm suy yếu lực lượng Nga và phát động một cuộc phản công quyết định vào năm 2025.

Nhưng ngay cả những nhà bình luận Ukraine nhiệt thành nhất cũng đã ngừng nói về cuộc tấn công giả định đó. Vào thời điểm này, cuộc phòng thủ xuân-hè sắp tới trông giống như một hành động cầm cự không có điểm kết thúc. Nỗ lực năm 2023 của Ukraine nhằm làm kiệt quệ lực lượng Nga rõ ràng đã không đạt được mục tiêu.

Về phía Nga, nước này chưa bao giờ công khai cam kết sẽ dùng một đòn hạ gục vào năm 2024. Vì vậy, khi các nhà quan sát phương Tây tuyên bố Nga thất bại vì không chiếm được Pokrovsk, họ đang dự đoán những kỳ vọng mà phía Nga chưa bao giờ đặt ra một cách rõ ràng.

Vào ngày 28/3, trong một cuộc họp với các thủy thủ tàu ngầm tại Murmansk, Tổng thống Nga Vladimir Putin lần đầu tiên công khai tuyên bố mục tiêu của Nga là “siết chặt và nghiền nát” Ukraine, tức là đảm bảo một chiến thắng quân sự. Điện Kremlin tin rằng thất bại của Ukraine chỉ là vấn đề thời gian.

Lợi thế của Ukraine

Ukraine đã giữ vững được chiến tuyến. Mặc dù thiếu hụt nhân sự, AFU đã ngăn chặn được những đột phá lớn của Nga. Nga thường cần tập trung lực lượng theo tỷ lệ 2:1 hoặc thậm chí 3:1 để đạt được bất kỳ lợi ích có ý nghĩa nào, và tiến độ thường chậm.

Một lý do chính là Ukraine sử dụng máy bay không người lái hiệu quả. Kết hợp với hoạt động giám sát và trinh sát liên tục, máy bay không người lái mang lại lợi thế đáng kể cho phe phòng thủ. Tình hình gợi nhớ đến chiến tranh chiến hào của Thế chiến thứ nhất, khi súng máy và pháo binh khiến bất kỳ cuộc tiến công nào qua vùng đất không người đều vô cùng tốn kém. Chiến tranh máy bay không người lái hiện là phương án tốt nhất của Ukraine.

Bên cạnh đó, chiến dịch của Nga mang tính chất viễn chinh. Ukraine đã huy động toàn bộ sức mạnh quân sự, kinh tế và chính trị. Ngược lại, Nga đang chiến đấu bằng lực lượng tình nguyện và nền kinh tế vẫn chưa được định hướng lại hoàn toàn theo nền tảng thời chiến. Chi tiêu quốc phòng đã tăng gấp đôi so với GDP.

Chiến lược của Ukraine là làm cạn kiệt những giới hạn này và buộc phải ngừng bắn thông qua đàm phán, một lệnh ngừng bắn không liên quan đến nhiều tổn thất về lãnh thổ hoặc nhượng bộ không thể chấp nhận được về mặt chính trị như giải tán quân đội hoặc xóa bỏ chế độ.

Khó khăn của Ukraine

Mọi chiến dịch quân sự, ngay cả chiến dịch phòng thủ, đều cần có sự chuẩn bị như lập kế hoạch, hậu cần, nhân lực. Đối với Ukraine, điều đó có nghĩa cần đảm bảo viện trợ của phương Tây và huy động thêm quân.

Tính đến giữa tháng 4, cả hai đều không thành hiện thực. Mỹ đang gửi những gì còn lại của viện trợ thời Biden, mà không có thêm gói viện trợ mới nào. Châu Âu, mặc dù ủng hộ về nguyên tắc, đơn giản là không thể sánh được với mức viện trợ của Mỹ.

Nhân lực là vấn đề cấp bách hơn nữa. Tổng tư lệnh AFU Alexander Syrsky đã nói Ukraine cần 30.000 quân mới mỗi tháng chỉ để duy trì lực lượng hiện tại. Một phần đáng kể trong số những tổn thất là do đào ngũ, phản ánh chế độ nghĩa vụ quân sự bắt buộc, điều kiện chiến trường khắc nghiệt và tinh thần sa sút.

Ukraine đã cố gắng thu hút những người 18 tuổi nhập ngũ nhưng chỉ có 500 người đăng ký trong 2 tháng, theo Phó giám đốc văn phòng Tổng thống của Zelensky, Pavel Palis.

Mọi dấu hiệu đều cho thấy cả Ukraine lẫn các đối tác phương Tây đều không thực sự chuẩn bị cho chiến dịch này. Một số người dường như đang trông chờ vào việc Tổng thống Mỹ Donald Trump thực hiện những lời hứa mơ hồ sẽ nhanh chóng chấm dứt chiến tranh.

Ngay cả khi Nga đang vật lộn để bổ sung quân số, thì vấn đề ở phía Ukraine còn tệ hơn nhiều. Theo một số ước tính, các đơn vị tiền tuyến của Ukraine đang hoạt động ở mức 40-50% công suất, trong khi lực lượng Nga gần đạt 80-90%.

Toàn bộ chiến lược phòng thủ của Ukraine cũng được xây dựng xung quanh một trụ cột duy nhất: máy bay không người lái. Điều này khiến nó trở nên mong manh. Nếu Nga có thể ngăn chặn các hoạt động máy bay không người lái của Ukraine, mọi thứ khác có thể tan vỡ.

Quân đội Nga đã thể hiện khả năng thích ứng, dù là thực hiện các cuộc tấn công dữ dội hay đào hầm để phòng thủ lâu dài. Chiến dịch Avdeevka, kết thúc vào tháng 2, đã định hình chiến lược cho năm 2024. Người Nga đã sử dụng thành công sự kết hợp giữa các cuộc tấn công bên sườn, kiểm soát hỏa lực trên các tuyến đường tiếp tế và chiến thuật bao vây để làm suy yếu lực lượng phòng thủ, tất cả đều được hỗ trợ bởi máy bay không người lái, pháo binh và bom dẫn đường.

Ukraine cũng phát triển chiến thuật phòng thủ của mình, nhưng bước đột phá của Nga ở Sudzha vào đầu năm 2025 đã cho thấy sự tiến triển hơn nữa. Lần đầu tiên sau một thời gian dài, lực lượng Nga đã phá vỡ được phòng tuyến của Ukraine, buộc Ukraine phải rút lui hỗn loạn khỏi một vị trí được bảo vệ nghiêm ngặt.

Các báo cáo cho thấy lợi thế của Nga về máy bay không người lái là then chốt. Họ triển khai số lượng áp đảo, định vị và tiêu diệt các phi hành đoàn máy bay không người lái FPV của Ukraine, dọn đường cho các cuộc tấn công. Các đơn vị máy bay không người lái của Ukraine đã bỏ chạy cùng với quân đội đang rút lui ở Khu vực Kursk.

Nếu Nga có thể lặp lại thành công này, Sudzha có thể trở thành một mô hình hoạt động vào năm 2025 như Avdeevka năm 2024. Và điều đó có thể gây ra rắc rối thực sự cho Ukraine.

Lần đầu tiên kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu, khả năng sụp đổ một phần hoặc toàn bộ tuyến đầu của Ukraine vào cuối năm dường như vượt quá 50%. Tất cả phụ thuộc vào việc liệu Nga có thể liên tục đột phá hay không.

Cuộc tấn công của Nga có thể diễn ra như thế nào?

Nga có thể gây áp lực trên toàn bộ mặt trận để kéo giãn lực lượng Ukraine, thăm dò các điểm yếu và khai thác mọi vết nứt. Nhìn chung, mặt trận có thể được chia thành 4 khu vực, từ bắc xuống nam.

Sumy: Với việc quân đội Ukraine bị đẩy ra khỏi khu vực Kursk, Nga có thể sẽ cố gắng mở rộng cuộc tấn công của mình tại đây. Ít nhất, mục tiêu sẽ là tạo ra một vùng đệm dọc theo biên giới. Cũng có thông tin về một cuộc tấn công hướng tới thành phố Sumy. Mặc dù Nga không đưa ra tuyên bố lãnh thổ nào đối với khu vực này, nhưng đây cũng là một điểm gây áp lực hữu ích.

Volchansk-Kupiansk: Khu vực này bị cô lập về mặt địa lý bởi sông Seversky Donets. Các mục tiêu của Nga có thể bao gồm việc dọn sạch bờ đông của sông Oskol, chiếm lại Liman và bao vây Kupiansk. Một cuộc tấn công sâu hơn về phía Kharkov từ phía bắc qua Volchansk cũng có thể xảy ra.

Donetsk: Đây là chiến trường chính vào năm 2024. Các hướng tấn công chính là Konstantinovka và Pokrovsk. Pokrovsk có vẻ hứa hẹn hơn, với hậu cần vững chắc, chiến thuật đã được thiết lập và các khu vực còn sót lại từ các hoạt động trước. Konstantinovka bị bao vây một phần, nhưng việc tiếp cận phía bắc trở nên phức tạp do kênh đào Seversky Donets-Donbass, cản trở các tuyến đường tiếp tế.

Mặt trận phía Nam: Vào tháng 3, sau khi các trận chiến mùa đông lắng xuống, các cuộc đụng độ bùng phát gần sông Dnieper. Đây có thể là nỗ lực bảo vệ các đầu cầu để chuẩn bị cho một cuộc tấn công hướng tới Zaporozhye, một thành phố quan trọng mà Nga chính thức coi là thủ phủ của vùng Zaporozhye. Thành phố này chỉ cách mặt trận 30km và Ukraine đã tăng cường phòng thủ nghiêm ngặt vào mùa thu năm ngoái.

Mục tiêu của Nga có thể sẽ là một bước đột phá nhanh chóng và quyết định. Nhưng như thường lệ, thành công của một hoạt động như vậy phụ thuộc vào sự bất ngờ. Tuy nhiên không thể đánh giá thấp Ukraine. Trong khi một cuộc phản công chiến lược có thể nằm ngoài tầm với, một cuộc điều động bất ngờ, như cuộc xâm nhập trước đó vào Kursk, không thể bị loại trừ. Việc chứng minh sự liên quan về mặt quân sự đối với những người ủng hộ phương Tây hiện cũng quan trọng đối với Ukraine như việc giữ vững phòng tuyến.

TD (theo RT)