Phát triển du lịch từ lễ hội truyền thống

Xứ Thanh là nơi quần cư của nhiều dân tộc anh em như Kinh, Mường, Thái, Thổ, Mông, Dao, Khơ Mú. Trong đó, mỗi dân tộc, mỗi vùng, miền có những lễ hội truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa riêng, đây cũng chính là nguồn tài nguyên vô giá để thúc đẩy du lịch phát triển.

Lễ hội Khai hạ suối cá thần Cẩm Lương (Cẩm Thủy).

Huyện Cẩm Thủy vốn là địa phương sở hữu một hệ thống di tích lịch sử - văn hóa khá phong phú đa dạng, gắn liền với đó là các lễ hội truyền thống được tổ chức hàng năm, nhất là vào dịp đầu năm mới. Vào những ngày đầu xuân, huyện thu hút được khá đông du khách đến tham quan, trải nghiệm. Trong đó, nổi bật nhất là lễ hội Khai hạ, thôn Lương Ngọc (xã Cẩm Lương) gắn với suối cá thần và truyền thuyết dựng bản, lập Mường được tổ chức vào ngày 7 và 8 tháng giêng hằng năm. Đây là dịp để đồng bào tưởng nhớ vị thần rắn đã cứu dân làng khỏi hiểm họa, ban cho dòng suối mát, dân có nguồn nước trong sạch để sinh hoạt cũng như phục vụ mùa màng được tươi tốt. Vào sáng sớm ngày 8 tháng giêng, lễ hội được mở đầu với phần rước thần rắn từ đền thờ Thủy Phủ Long Vương (suối Ngọc nằm dưới chân núi Trường Sinh) về nhà văn hóa thôn Lương Ngọc để báo công với Thành hoàng làng về một năm lao động sản xuất của người dân địa phương và những ước nguyện của năm mới. Phần hội được diễn ra với nhiều hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể dục - thể thao như thi đấu bóng chuyền nam, nữ; thi đấu các môn bắn nỏ, chọi gà, tung còn, chơi đu, đẩy gậy.

Đến Cẩm Thủy dịp đầu năm mới, du khách còn được tham gia lễ hội chùa Rồng - được tổ chức vào ngày 15 tháng giêng, lễ hội đền Cùng - được tổ chức vào ngày 20 tháng giêng, lễ hội Nàng Nga - Hai Mối của người Mường... Mỗi một lễ hội riêng được gìn giữ và tổ chức hàng năm đều gắn với phong tục, tập quán, tín ngưỡng và lao động sản xuất của người dân. Việc tổ chức lễ hội không chỉ bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, mà còn tạo ra sản phẩm du lịch hấp dẫn du khách. Các địa phương trong huyện luôn nêu cao tính chủ động trong việc xây dựng kế hoạch, thành lập ban tổ chức và kịch bản tổ chức lễ hội. Đối với các lễ hội gắn với di tích lịch sử - văn hóa, phần lễ diễn ra trang trọng, đúng với lịch sử của di tích. Phần hội được tổ chức với nhiều hoạt động phong phú, tạo không khí sôi nổi, qua đó thu hút đông đảo Nhân dân, du khách đến tham dự.

Tại huyện Quan Sơn, mỗi khi lễ hội Mường Xia (xã Sơn Thủy) được tổ chức cũng thu hút rất đông bà con Nhân dân, du khách thập phương đến tham dự. Điều này càng khẳng định việc tổ chức lễ hội góp phần làm phong phú thêm cho hệ thống sản phẩm du lịch của địa phương. Theo sử sách ghi lại, lễ hội Mường Xia chính là hoạt động văn hóa, tín ngưỡng quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc Thái huyện Quan Sơn, cũng là dịp để người dân tưởng nhớ Tướng quân Tư Mã Hai Đào - người có công lớn trong việc đánh tan quân xâm lược, mang lại cuộc sống thanh bình, ấm no cho người dân biên giới miền Tây xứ Thanh. Lễ hội được tổ chức với nhiều hoạt động văn hóa, thể thao giàu bản sắc văn hóa truyền thống, thu hút đông đảo các dân tộc anh em Thái, Kinh, Mường huyện Quan Sơn và vùng Mường Đào, huyện Bá Thước (quê hương của Tư Mã Hai Đào), vùng Mường Bén và Mường Xôi của nước bạn Lào cùng tham dự.

Thanh Hóa là mảnh đất còn lưu giữ được nhiều lễ hội truyền thống, giàu bản sắc của các dân tộc anh em cùng sinh sống. Những năm qua, các cấp, ngành, các địa phương trong tỉnh đã chú trọng đến việc khai thác các giá trị của các lễ hội gắn với các di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh trên địa bàn để xây dựng các sản phẩm du lịch. Có không ít lễ hội truyền thống trong tỉnh đã trở thành sản phẩm du lịch hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách đến tìm hiểu, trải nghiệm. Trong đó, có thể kể đến như, lễ hội Lam Kinh (Thọ Xuân), lễ hội đền Bà Triệu (Hậu Lộc), lễ hội đền Độc Cước (TP Sầm Sơn)... Gắn liền với việc tổ chức lễ hội, nhiều địa phương còn chú trọng đến việc tổ chức đa dạng các hoạt động kích cầu du lịch như tổ chức các gian trưng bày sản phẩm ẩm thực, đặc sản địa phương và các trò diễn, trò chơi dân gian đặc sắc. Đồng thời, đẩy mạnh hợp tác, kết nối với các công ty du lịch, các đơn vị lữ hành; tăng cường hoạt động truyền thông, quảng bá, xúc tiến, xây dựng và phát triển các chương trình tour hợp lý để thu hút du khách...

Bài và ảnh: Nguyễn Đạt