Cảng cạn và trung tâm logistics - tiềm năng lớn chưa được quan tâm phát triển đúng mức

Ngoài hệ thống cảng biển, việc phát triển các cảng cạn và trung tâm logistics trên đất liền đang được nhiều nước chú trọng bởi nó mang lại nhiều lợi ích kinh tế - xã hội to lớn. Về cảng cạn, có thể hiểu đây là một khu vực hoặc công trình kết nối đa phương thức vận tải nằm trong nội địa với mục đích chính là phát huy hiệu quả của vận tải container nội địa đối với vận tải đa phương thức quốc tế. Đây chính là đầu mối tổ chức vận tải hàng hóa bằng container gắn liền với hoạt động của cảng biển, cảng hàng không quốc tế, cửa khẩu đường bộ, đường sắt quốc tế.

Khu vực Lam Sơn - Sao Vàng được quy hoạch xây dựng 1 cảng cạn và 1 trung tâm logistics.

Tại Việt Nam, nhiều địa phương đã phát triển hệ thống cảng cạn thành công, trong đó điển hình như TP Hồ Chí Minh, các tỉnh Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Đồng Nai, Ninh Bình... mang lại nguồn thu thuế rất lớn cho ngân sách Nhà nước, tạo thêm nhiều việc làm, thúc đẩy phát triển nhiều dịch vụ liên quan. Nhiều địa phương khác như: Bắc Ninh, TP Hà Nội... cũng đã xin quy hoạch để phát triển các cảng cạn trên địa bàn. Tại Thanh Hóa đến thời điểm cuối năm 2020 này, chưa có cảng cạn hay trung tâm dịch vụ logistics nào được đầu tư xây dựng. Trong khi đó, tỉnh lại có nhiều cửa khẩu quốc tế trên đất liền, có hệ thống cảng biển nước sâu Nghi Sơn, cảng Lễ Môn sâu trong nội địa, cần có các cảng cạn và trung tâm logistics để cung cấp dịch vụ xếp dỡ, lưu kho tạm thời và làm thủ tục hải quan cho hàng container, kết nối bằng các phương thức vận tải khác nhau tới cảng biển, cửa khẩu.

Theo điều chỉnh Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng cạn Việt Nam giai đoạn đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 2072/QĐ-TTg (ngày 22-12-2017), thì Khu Kinh tế Nghi Sơn của tỉnh Thanh Hóa có quy hoạch cảng cạn kết hợp với trung tâm logistics cấp vùng. Tuy nhiên, hiện chưa được đầu tư khai thác, sử dụng. Tại buổi làm việc giữa UBND tỉnh Thanh Hóa với đoàn công tác của Bộ Giao thông – Vận tải vào cuối tháng 9 vừa qua, đại diện UBND tỉnh đã đề nghị Bộ Giao thông – Vận tải hỗ trợ Thanh Hóa phát triển trung tâm logistics và cảng cạn tại Khu Kinh tế Nghi Sơn theo đúng quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Hiện nay, vốn đầu tư công có hạn nên việc đầu tư cảng cạn và trung tâm logistics đang được tỉnh kêu gọi đầu tư xã hội hóa. Đề án phát triển dịch vụ logistics trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 cũng đã được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định 2119/QĐ-UBND vào tháng 6 – 2020. Hiện tỉnh đang thu hút các nhà đầu tư cảng cạn và trung tâm logistics vào 4 khu vực, cụ thể: TP Thanh Hóa và Khu Kinh tế Nghi Sơn 2 cảng cạn và 2 trung tâm logistics, khu vực thị xã Bỉm Sơn và khu vực Lam Sơn – Sao Vàng mỗi nơi 1 cảng cạn và 1 trung tâm logistics.

Rõ ràng, việc xây dựng các cảng cạn và trung tâm logistics tại Thanh Hóa mới dừng ở các quy hoạch, định hướng phát triển. Cần có những cuộc xúc tiến, chương trình kêu gọi đầu tư riêng về cảng cạn và trung tâm logistics trên địa bàn tỉnh. Có cảng cạn và trung tâm logistics trên bờ, sẽ tạo thuận lợi rất nhiều cho thương mại quốc tế và cho phép các chủ hàng địa phương, các nhà sản xuất và người dân được tiếp cận với thị trường quốc tế. Bởi lẽ, cảng cạn chính là nơi mà các phương thức vận tải khác nhau hội tụ, cũng cho phép hàng hóa, đặc biệt là hàng container tiêu chuẩn, được trung chuyển hiệu quả giữa các phương thức vận tải, qua đó đảm bảo việc sử dụng tối ưu cả mạng lưới một cách tổng thể.

Linh Trường