EU nhất trí cho Ukraine vay 90 tỷ euro, thất bại trong sử dụng tài sản Nga bị phong tỏa

Ngày 19/12 theo giờ Việt Nam, sau 15 giờ đàm phán tại Brussels, Bỉ, Hội nghị thượng đỉnh Liên minh châu Âu (EU) đã kết thúc với thỏa thuận về khoản vay khổng lồ không lãi suất trị giá 90 tỷ Euro dành cho Ukraine để đáp ứng các nhu cầu quân sự và kinh tế của nước này trong hai năm tới. Tuy nhiên lãnh đạo Eu đã không đạt được thỏa thuận về việc sử dụng các tài sản bị đóng băng của Nga để huy động vốn cho Ukraine.

Các nhà lãnh đạo EU đạt thỏa thuận về khoản vay khổng lồ không lãi suất trị giá 90 tỷ Euro dành cho Ukraine để đáp ứng các nhu cầu quân sự và kinh tế của nước này trong hai năm tới. Ảnh: Getty Images.

Đăng tải trên mạng xã hội X, Chủ tịch Hội đồng châu Âu António Costa tuyên bố: “Chúng tôi đã đạt được thỏa thuận. Quyết định cung cấp 90 tỷ euro (106 tỷ đô la) hỗ trợ cho Ukraine trong giai đoạn 2026-2027 đã được thông qua. Chúng tôi đã cam kết và chúng tôi thực hiện”. Theo hãng tin Reuters, số tiền này sẽ được EU vay trên thị trường vốn và được bảo lãnh bởi ngân sách 7 năm của khối 27 quốc gia. Thỏa thuận này cũng sẽ không ảnh hưởng đến các nghĩa vụ tài chính của Hungary, Slovakia và Cộng hòa Séc, những nước không muốn đóng góp vào việc tài trợ cho Ukraine. Giải pháp tài chính “bắc cầu” này nhằm bảo đảm Kiev không rơi vào tình trạng cạn kiệt nguồn lực.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron mô tả thỏa thuận đạt được là một bước tiến lớn, nói rằng phương án này “là cách thực tế và thiết thực nhất” để tài trợ cho Ukraine. Ông nói thêm rằng thỏa thuận bao gồm một cơ chế để bảo vệ ba quốc gia Hungary, Slovakia và Cộng hòa Séc khỏi bất kỳ hậu quả tài chính nào.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz cũng hoan nghênh quyết định này. Ông Merz cho biết trong một tuyên bố: “Gói hỗ trợ tài chính cho Ukraine đã được hoàn tất”, đồng thời nhấn mạnh rằng “Ukraine được cấp khoản vay không lãi suất”. Ông nói thêm: “Số tiền này đủ để trang trải các nhu cầu quân sự và ngân sách của Ukraine trong hai năm tới”.

Phần lớn số tài sản của Nga khoảng 193 tỷ euro (227 tỷ USD) tính đến tháng 9/2025 đang bị phong tỏa tại trung tâm thanh toán bù trừ Euroclear, Bỉ Ảnh: AP.

Đáng chú ý, các nhà lãnh đạo EU đã không thể thành công thông qua kế hoạch sử dụng tài sản của Nga bị phong tỏa để hỗ trợ tài chính cho Ukraine. Theo Reuters, Lãnh đạo EU và Nghị viện châu Âu sẽ tiếp tục nỗ lực thiết lập một khoản vay cho Ukraine dựa trên các tài sản bị đóng băng của ngân hàng trung ương Nga. Khoản vay cho Ukraine dựa trên thỏa thuận vay chung sẽ chỉ được Ukraine hoàn trả sau khi nhận được tiền bồi thường chiến tranh từ Moscow. Cho đến lúc đó, tài sản của Nga sẽ vẫn bị phong tỏa và EU có quyền sử dụng chúng để trả nợ.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz nói: “Nếu Nga không trả tiền bồi thường, chúng tôi sẽ sử dụng các tài sản bị phong tỏa của Nga để trả lại khoản vay - hoàn toàn phù hợp với luật pháp quốc tế”. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho biết khoản tiền đó sẽ lên tới hơn 600 tỷ euro (700 tỷ đô la).

Trong khi đó, Ngân hàng Trung ương Nga ngày 18 cho biết trên trang web chính thức rằng tài sản của cơ quan này đã bị các tổ chức tài chính châu Âu xử lý trái phép, và Nga sẽ yêu cầu phía châu Âu bồi thường các thiệt hại phát sinh. Ngân hàng Trung ương Nga tuyên bố sẽ khởi kiện tại Tòa Trọng tài của Nga, yêu cầu các ngân hàng châu Âu bồi thường những tổn thất do việc đóng băng và sử dụng trái phép tài sản gây ra. Khoản yêu cầu bồi thường bao gồm cả giá trị tài sản bị giữ trái phép và phần lợi nhuận bị mất.

Trước đó, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nhấn mạnh rằng, việc xử lý các tài sản chủ quyền của Nga mà không có sự đồng ý của Liên bang Nga dù là đóng băng vô thời hạn, tịch thu hay tìm cách che đậy hành vi tịch thu trên thực tế dưới danh nghĩa một dạng “khoản vay bồi thường” đều là những hành vi hoàn toàn bất hợp pháp, vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế.

Thanh Vân

Nguồn AP, Reuters