Tháng hành động Quốc gia về Dân số và Ngày Dân số Việt Nam: Thanh Hóa đẩy mạnh công tác truyền thông

Trong bối cảnh quy mô dân số lớn, cơ cấu dân số có nhiều biến động và yêu cầu ngày càng cao về chất lượng nguồn nhân lực, công tác dân số và phát triển tại Thanh Hóa đang đứng trước nhiều thời cơ và thách thức đan xen. Hưởng ứng Tháng hành động Quốc gia về Dân số và Ngày Dân số Việt Nam (26/12), tỉnh Thanh Hóa đã và đang đẩy mạnh các hoạt động truyền thông với nội dung toàn diện, hình thức linh hoạt, hướng mạnh về cơ sở, nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của người dân, góp phần thực hiện hiệu quả mục tiêu dân số và phát triển bền vững.

Truyền thông được xác định là một trong những giải pháp then chốt, có vai trò “mở đường”, tạo sự đồng thuận xã hội, giúp chính sách dân số đi vào cuộc sống.

Truyền thông đi trước một bước – tạo chuyển biến từ nhận thức đến hành động

Dân số không chỉ là con số phản ánh quy mô con người mà còn là yếu tố quyết định chất lượng nguồn nhân lực, tác động trực tiếp đến phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm quốc phòng – an ninh của mỗi địa phương. Với Thanh Hóa – một trong những tỉnh đông dân, công tác dân số và phát triển càng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Năm 2025, dân số trung bình toàn tỉnh đạt trên 3,9 triệu người. Những năm qua, Thanh Hoá đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong việc duy trì mức sinh hợp lý, mở rộng sàng lọc trước sinh – sơ sinh, chăm sóc sức khỏe sinh sản, người cao tuổi..., từng bước nâng cao chất lượng dân số. Tuy nhiên thực tiễn cũng đặt ra không ít vấn đề cần quan tâm như: mất cân bằng giới tính khi sinh còn ở mức cao; chênh lệch mức sinh giữa các vùng; quá trình già hóa dân số diễn ra nhanh; nhận thức của một bộ phận người dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số về dân số và phát triển còn hạn chế. Trong bối cảnh đó, truyền thông được xác định là một trong những giải pháp then chốt, có vai trò “mở đường”, tạo sự đồng thuận xã hội, giúp chính sách dân số đi vào cuộc sống.

Học sinh Trường Phổ thông dân tộc nội trú THCS Quan Sơn tìm hiểu kiến thức chăm sóc sức khỏe vị thành niên.

Hưởng ứng Tháng hành động Quốc gia về Dân số và Ngày Dân số Việt Nam 26/12 năm nay với chủ đề “Đầu tư cho công tác dân số là đầu tư cho phát triển bền vững”, Thanh Hóa triển khai đồng loạt các hoạt động truyền thông với thông điệp xuyên suốt: Dân số là yếu tố quan trọng hàng đầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; Công tác dân số là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân; Hãy tham gia tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn vì hạnh phúc gia đình, vì sự phồn vinh của đất nước; Không mang thai và sinh con ở tuổi chưa thành niên vì sức khỏe, hạnh phúc và tương lai của chính bạn; Giáo dục về dân số, sức khỏe sinh sản đúng đắn, có hệ thống ở thế hệ trẻ góp phần nâng cao chất lượng dân số....Công tác truyền thông không chỉ dừng lại ở việc phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, mà còn tập trung cung cấp kiến thức, kỹ năng cần thiết cho người dân về chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình, sàng lọc trước sinh - sơ sinh, tư vấn khám sức khỏe trước hôn nhân, chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi, bình đẳng giới và kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh.

Đáng chú ý, nội dung truyền thông được xây dựng sát với thực tiễn từng địa bàn, từng nhóm đối tượng, bảo đảm “dễ hiểu – dễ nhớ – dễ làm theo”, qua đó từng bước thay đổi hành vi, hình thành nếp sống văn minh, tiến bộ trong mỗi gia đình, cộng đồng.

Các đại biểu dự Hội nghị tuyên truyền Tháng hành động Quốc gia về Dân số và Ngày Dân số Việt Nam.

Một trong những điểm nhấn trong Tháng hành động Quốc gia về Dân số tại Thanh Hóa là sự đổi mới mạnh mẽ về hình thức truyền thông. Thay vì chỉ tuyên truyền theo lối truyền thống, các cấp, các ngành đã linh hoạt kết hợp nhiều kênh, nhiều phương thức để lan tỏa thông điệp dân số đến đông đảo người dân.

Ở cấp tỉnh, hàng trăm poster, pano, băng rôn tuyên truyền được lắp đặt tại các khu vực trung tâm, trục đường chính, nơi đông người qua lại. Nhiều phóng sự, chuyên mục, tin bài về dân số và phát triển được đăng tải, phát sóng trên Báo và Phát thanh, truyền hình Thanh Hóa, góp phần tạo hiệu ứng lan tỏa sâu rộng trong xã hội.

Song song với đó, các hoạt động truyền thông trực tiếp tại cộng đồng tiếp tục phát huy hiệu quả. Hệ thống loa truyền thanh cơ sở được duy trì thường xuyên với hàng nghìn lượt phát sóng, đưa thông tin về dân số, kế hoạch hóa gia đình, điều chỉnh mức sinh, bình đẳng giới đến từng thôn, bản, tổ dân phố. Nhiều buổi nói chuyện chuyên đề, hội nghị truyền thông, sinh hoạt câu lạc bộ được tổ chức, thu hút sự tham gia của đông đảo người dân, đặc biệt là phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, thanh niên chuẩn bị kết hôn và người cao tuổi.

Thực tế tại nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh cho thấy, các hoạt động truyền thông đã từng bước tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành vi của người dân. Nếu như trước đây, công tác dân số thường được hiểu đơn thuần là kế hoạch hóa gia đình, thì nay người dân đã nhận thức đầy đủ hơn về khái niệm dân số và phát triển, gắn với chất lượng cuộc sống của mỗi gia đình.

Chị Nguyễn Thị H., người dân xã Ngọc Lặc, chia sẻ: Trước kia, chúng tôi chỉ nghĩ đơn giản là sinh ít con cho đỡ vất vả. Nhưng qua các buổi tuyên truyền của cán bộ y tế, cộng tác viên dân số ở thôn, bản, tôi hiểu thêm về việc chăm sóc sức khỏe sinh sản, sàng lọc trước sinh, rồi trách nhiệm không lựa chọn giới tính thai nhi. Gia đình tôi và nhiều hộ trong thôn cũng thay đổi suy nghĩ, quan tâm hơn đến việc sinh con khỏe mạnh, nuôi dạy con tốt.

Còn anh Lê Văn T., một thanh niên chuẩn bị kết hôn tại xã Lưu Vệ, cho biết: Nhờ được tham gia các buổi tư vấn truyền thông về sức khỏe trước hôn nhân, vợ chồng tôi đã chủ động đi khám sức khỏe, tìm hiểu kiến thức sinh sản an toàn. Những thông tin này rất thiết thực, giúp chúng tôi yên tâm hơn khi bước vào cuộc sống gia đình.

Những chia sẻ từ người dân cho thấy, khi thông tin được truyền tải đúng cách, dễ hiểu, gần gũi, công tác truyền thông dân số đã thực sự đi vào cuộc sống, giúp người dân chủ động tiếp cận dịch vụ y tế, thay đổi hành vi theo hướng tích cực.

Động lực để thực hiện mục tiêu dân số trong giai đoạn mới

Điểm nổi bật trong công tác truyền thông dân số của Thanh Hóa là sự quan tâm đặc biệt tới các nhóm đối tượng đặc thù, khu vực khó khăn. Tại các xã miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nội dung truyền thông được lồng ghép linh hoạt với sinh hoạt cộng đồng, câu lạc bộ, các buổi họp thôn, bản, bảo đảm phù hợp với phong tục, tập quán và điều kiện thực tế của người dân. Đối với vị thành niên, thanh niên – lực lượng quyết định tương lai dân số, ngành dân số đã phối hợp với ngành giáo dục tổ chức nhiều buổi sinh hoạt ngoại khóa, tư vấn về sức khỏe sinh sản, kỹ năng sống, kiến thức trước hôn nhân, qua đó giúp các em có sự chuẩn bị tốt về tâm lý, sức khỏe, trách nhiệm khi bước vào cuộc sống gia đình. Công tác truyền thông về chăm sóc sức khỏe người cao tuổi cũng được đẩy mạnh, góp phần nâng cao nhận thức của gia đình và xã hội trong bối cảnh già hóa dân số ngày càng rõ nét.

Nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp truyền thông, nhiều chỉ tiêu quan trọng về dân số của Thanh Hóa trong năm 2025 đã đạt và vượt kế hoạch đề ra. Tỷ lệ sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại đạt gần 69%; tỷ lệ bà mẹ mang thai được sàng lọc trước sinh đạt trên 73%; tỷ lệ trẻ sơ sinh được sàng lọc đạt hơn 21%.

Hoạt động tư vấn, khám sức khỏe trước hôn nhân từng bước được mở rộng; chăm sóc sức khỏe người cao tuổi ngày càng được quan tâm, góp phần nâng cao chất lượng dân số, cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân.

Tuy nhiên, thực tiễn cũng cho thấy, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn là vấn đề đáng lo ngại, đòi hỏi công tác truyền thông phải tiếp tục được đẩy mạnh, kiên trì, bền bỉ hơn nữa, gắn với thực thi nghiêm các quy định của pháp luật.

Ông Lê Bá Thắng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Dân số Thanh Hoá cho biết, truyền thông không chỉ là một nhiệm vụ thường xuyên mà còn là giải pháp mang tính quyết định trong việc thực hiện các mục tiêu dân số và phát triển. Khi thông tin được truyền tải đầy đủ, chính xác, phù hợp với từng nhóm đối tượng, người dân sẽ chủ động thay đổi hành vi, từ đó nâng cao hiệu quả các chương trình, đề án dân số trên địa bàn tỉnh. Tháng hành động Quốc gia về Dân số và Ngày Dân số Việt Nam không chỉ là cao điểm truyền thông mà còn là dịp để các cấp, các ngành nhìn nhận, đánh giá lại hiệu quả công tác dân số; đồng thời kêu gọi sự chung tay của toàn xã hội. Thông qua các hoạt động truyền thông sâu rộng, thông điệp về dân số và phát triển đang dần thấm sâu vào nhận thức của người dân. Trong thời gian tới, Thanh Hóa xác định tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức truyền thông theo hướng linh hoạt, hiệu quả, hướng mạnh về cơ sở; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, mạng xã hội; phát huy vai trò của đội ngũ cộng tác viên dân số ở cơ sở; huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và các tổ chức xã hội. Tháng hành động Quốc gia về Dân số và Ngày Dân số Việt Nam năm nay chính là điểm nhấn quan trọng, tạo động lực để Thanh Hóa tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác dân số và phát triển, hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng dân số, xây dựng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của tỉnh trong giai đoạn mới.

Tô Hà