Truyền thông thay đổi hành vi dân số và phát triển

Xác định công tác truyền thông có vai trò quan trọng trong việc chuyển đổi hành vi, nâng cao nhận thức trong công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ), chi cục dân số đã phối hợp với các cấp, ngành, tổ chức đoàn thể tổ chức nhiều hoạt động truyền thông phong phú, đa dạng, phù hợp với từng địa phương, đối tượng. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng dân số một cách bền vững.

Diễn đàn tư vấn sức khỏe tuổi vị thành niên cho học sinh tại huyện Thọ Xuân.

Tại huyện Thọ Xuân, để nâng cao chất lượng dân số, Trung tâm Y tế huyện đã phối hợp với các ban, ngành, địa phương duy trì và tăng cường truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng và trực tiếp tại cộng đồng, tạo sự chuyển biến về nhận thức và hành vi của người dân trong việc thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về công tác dân số.

Chị Lê Thị Vân, xã Xuân Giang chia sẻ, được các cán bộ dân số tuyên truyền về thực hiện các chính sách dân số-KHHGĐ, nên dù có 2 con gái, vợ chồng tôi cũng không có ý định sinh thêm con và dừng lại ở 2 con để có điều kiện chăm lo cho các con tốt hơn. Đến nay 2 con đã tốt nghiệp đại học và có việc làm ổn định, đó là niềm hạnh phúc của bậc làm cha mẹ chúng tôi.

Bà Hà Thị Huyền, Trưởng phòng Dân số và Truyền thông giáo dục sức khỏe Trung tâm Y tế huyện Thọ Xuân cho biết: Công tác truyền thông giáo dục đã đổi mới không chỉ về mặt tổ chức mà còn chú trọng về phương pháp bằng nhiều loại hình, mô hình phù hợp với tâm lý của từng đối tượng, như: Tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề về dân số, chăm sóc sức khỏe sinh sản (CSSKSS)/KHHGĐ, chấp nhận sử dụng các biện pháp tránh thai; lồng ghép các nội dung về CSSKSS/KHHGĐ, sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh, mất cân bằng giới tính khi sinh, CSSKSS và sức khỏe tình dục cho vị thành niên/thanh niên vào các chương trình đào tạo tập huấn, hội nghị... Nhờ đẩy mạnh công tác truyền thông với nhiều hình thức phong phú, dễ hiểu, phù hợp với từng nhóm đối tượng, nên các chỉ tiêu về dân số đều đạt và vượt chỉ tiêu đề ra. Năm 2025, huyện tập trung tuyên truyền cho nhóm đối tượng vị thành niên, thanh niên. Phấn đấu 100% các cuộc sinh hoạt ngoại khóa cho đối tượng học sinh lớp 8, 9, 10, 11 tại địa bàn triển khai được cung cấp kiến thức về lĩnh vực tình bạn, tình yêu, tâm sinh lý tuổi dậy thì, SKSS/KHHGĐ, các biện pháp tránh thai, tình bạn khác giới, tình yêu lành mạnh, tình dục an toàn, phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục, các biện pháp tránh thai phù hợp lứa tuổi. Từ đó, giúp học sinh nắm được những kiến thức cơ bản về CSSKSS để tự bảo vệ mình.

Công tác truyền thông, giáo dục về dân số trên địa bàn tỉnh đã có những bước phát triển, đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Năm 2024, chi cục dân số phối hợp với các ban, tổ chức đoàn thể tổ chức các hội nghị cung cấp thông tin về dân số và phát triển, các văn bản chính sách liên quan đến dân số cho lãnh đạo chính quyền, đoàn thể, cán ban, ngành, đoàn thể, ban chỉ đạo công tác dân số; sản xuất poster tuyên truyền về công tác dân số treo tại các trạm y tế xã; đẩy mạnh tuyên truyền trên báo, đài địa phương; tổ chức lớp tập huấn bồi dưỡng nâng cao năng lực truyền thông dân số cho đội ngũ cộng tác viên dân số. Tại tuyến huyện đã tổ chức hội nghị cung cấp thông tin về dân số và phát triển, các văn bản chính sách liên quan đến dân số cho các đối tượng là lãnh đạo chính quyền, đoàn thể, cán bộ ban ngành đoàn thể, ban chỉ đạo công tác dân số cấp huyện, người thực hiện nhiệm vụ làm công tác dân số. Tại tuyến xã viết bài phát thanh tuyên truyền về dân số và phát triển; duy trì kết quả ở những nơi đã đạt mức sinh; thực hành về bình đẳng giới, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; CSSKSS/KHHGĐ, SKSS vị thành niên, thanh niên, tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi... trên loa truyền thanh. Toàn tỉnh có 70% bà mẹ mang thai được sàng lọc trước sinh; 17,9% trẻ em mới sinh được sàng lọc sơ sinh; 40.3% cặp nam, nữ được tư vấn khám sức khỏe trước hôn nhân; tỷ số giới tính khi sinh 113,1 bé trai/100 bé gái; tỷ lệ sử dụng các biện pháp tránh thai đạt 68,2%; tổng số người mới sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại 102.100 người...

Dược sỹ CKII Bùi Hồng Thủy, Chi cục trưởng Chi cục Dân số tỉnh cho biết: "Chi cục Dân số tỉnh đã đổi mới cách thức và đẩy mạnh tuyên truyền với nhiều hình thức phong phú, dễ hiểu, phù hợp với nhiều nhóm đối tượng, giúp người dân được giải đáp trực tiếp những thắc mắc của mình về những chính sách dân số trong tình hình mới... Từ đó góp phần không nhỏ trong chuyển đổi hành vi thực hiện chính sách dân số theo hướng tích cực của người dân trên địa bàn. Năm 2025, ngành dân số tỉnh đặt mục tiêu tiếp tục giảm sinh nhằm duy trì vững chắc mức sinh thay thế; giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh để đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; chú trọng giải quyết toàn diện, đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bố, đặc biệt là chất lượng dân số...".

Để hoàn thành mục tiêu này, ngành tiếp tục tổ chức thường xuyên các hoạt động truyền thông nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của cộng đồng về dân số và phát triển trong tình hình mới. Trong đó, phân vùng theo mức sinh, theo tỷ số giới tính khi sinh và theo chất lượng dân số để có nội dung và hình thức truyền thông phù hợp. Đồng thời, tăng cường và nâng cao hiệu quả các hoạt động truyền thông; triển khai các chương trình truyền thông đặc thù về KHHGĐ cho nhóm đối tượng đặc thù ở vùng biển, vùng công giáo, vùng núi và vùng dân tộc thiểu số...

Bài và ảnh: Tô Hà