Nghệ thuật quân sự độc đáo về tạo thời, lập thế, chớp thời cơ trong Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975

Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử toàn thắng, kết thúc cuộc trường chinh kháng chiến đầy gian khổ, mất mát, hy sinh mà hào hùng của dân tộc ta. Thắng lợi vĩ đại này là bước phát triển vượt bậc của nghệ thuật quân sự độc đáo về tạo thời, lập thế và chớp thời cơ, giành thắng lợi trọn vẹn trong sự nghiệp chống ngoại xâm giải phóng dân tộc. Từ đây “Non sông thu về một mối, Bắc Nam sum họp một nhà”, như khát vọng muôn đời của Nhân dân ta, trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước.

Bảng so sánh 3 cuộc chiến tranh Mỹ đã tham dự (trưng bày tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, Chi nhánh TP Hồ Chí Minh). Ảnh: Khôi Nguyên

Vận dụng lý luận “Cách mạng không ngừng” của Lênin, kết hợp tư tưởng “Cách mạng tiến công” của Đảng; từ sau Nghị quyết 15/1959 cách mạng miền Nam phát triển mạnh mẽ, từ “Phong trào Đồng Khởi” chuyển thành “Chiến tranh cách mạng”; cách mạng miền Nam là một chuỗi tiến công liên tục, nhưng biết giành thắng lợi từng bước, biết tạo thời, lập thế và chớp thời cơ, lần lượt đánh bại các âm mưu chiến lược của Mỹ, Ngụy, buộc Hoa Kỳ phải ngồi vào Hội nghị Pari, đàm phán bàn về giải pháp hòa bình ở Việt Nam năm 1968.

Thất bại trên chiến trường miền Nam, đế quốc Mỹ huy động không quân và hải quân đánh phá hủy diệt miền Bắc bằng phương tiện chiến tranh hiện đại nhất thế kỷ XX với dã tâm “Đưa miền Bắc Việt Nam trở về thời kỳ đồ đá”. Do biết trước âm mưu của địch, tạo thế chủ động, Nhân dân miền Bắc “Vừa sản xuất vừa chiến đấu”, vừa chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến miền Nam, vừa đập tan cuộc “Tập kích chiến lược” của không lực Hoa Kỳ, làm nên “Điện Biên Phủ trên không” trên bầu trời Hà Nội. Với thất bại này buộc đế quốc Mỹ phải quay lại ngồi vào vòng đàm phán với ta, đến ngày 27/1/1973 Hoa Kỳ buộc phải “Ký Hiệp định Pari lập lại hòa bình ở Việt Nam” rút quân Mỹ và quân chư hầu về nước. Như vậy, việc quân và dân ta đã “Đánh cho Mỹ cút”, đây là thắng lợi bước đầu quan trọng, đã tạo thời cơ mới, lập thế và lực mới để tiến tới “Đánh cho Ngụy nhào” giải phóng miền Nam.

Sau Hội nghị Pari, đế quốc Mỹ quay sang thực hiện chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”, gấp rút viện trợ cho quân Ngụy một khối lượng hàng hóa khổng lồ về hỏa lực, khí tài, phương tiện chiến tranh hiện đại và một đội ngũ “Sĩ quan quân sự, đội lốt dân sự” để chính quyền Sài Gòn có thể “Tự đứng vững”, nhằm tiếp tục duy trì “Chủ nghĩa thực dân kiểu mới” của Mỹ ở miền Nam Việt Nam. Thực hiện ý đồ của Mỹ, dựa vào sự viện trợ của Hoa Kỳ, chính quyền Sài Gòn ra sức phá hoại Hiệp định Pari, liên tục mở các cuộc hành quân lấn chiếm, tạo “Vết dầu loang”, với âm mưu xóa chỗ đứng của ta trong thế “Cài răng lược”, nhằm lấy lại thế chủ động trên chiến trường.

Trước tình hình đó, thực hiện Nghị quyết 21, tháng 7/1973 của Trung ương Đảng, quân và dân ta lần lượt đánh bại các cuộc hành quân lấn chiếm của địch, mở rộng vùng giải phóng, đến đầu năm 1974 sự phát triển của cách mạng miền Nam đã có những chuyển biến mau lẹ về so sánh lực lượng, có lợi cho ta. Trong lúc này nước Mỹ đang rơi vào tình trạng khủng hoảng chính trị, vụ “Oa-tơ-ghết” buộc Tổng thống Nich-xơn phải từ chức, Tổng thống G.Pho lên thay và gặp nhiều khó khăn; tình hình nước Mỹ đang rơi vào rối loạn toàn diện, kinh tế suy thoái. Như vậy, một cục diện mới đã được tạo ra thời cơ có lợi cho Đảng ta đưa ra kế hoạch giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Sự chuyển biến mau lẹ của tình hình, thời cơ đã xuất hiện, ngày 18/12/1974 Bộ Chính trị họp, nhận định: Mỹ rút quân thì khó có khả năng quay trở lại; vì vậy, thời cơ lịch sử và khả năng thực tế để mở trận quyết chiến, chiến lược giải phóng miền Nam đã đến. Nhưng để thăm dò chắc chắn “Thái độ của Mỹ” có khả năng quay lại không? ta mở chiến dịch Phước Long. Chiến dịch Phước Long là đòn đánh “Vỗ mặt thăm dò chiến lược” trước khi đưa ra quyết định táo bạo để tạo thời, lập thế tiến công mới. Sau chiến thắng Phước Long, Bộ Chính trị khẳng định “Mỹ không có khả năng quay lại” và một thời cơ mới lại tiếp tục được mở ra.

Nắm vững thời cơ chiến lược, Bộ Chính trị hạ quyết tâm giải phóng miền Nam trong năm 1975 và 1976, nếu thời cơ thuận lợi thì lập tức giải phóng miền Nam trong năm 1975. Bộ Chính trị chọn Tây Nguyên là hướng tấn công chiến lược mở màn chiến dịch. Chiến dịch Tây nguyên giành thắng lợi, đã làm rung chuyển và phá vỡ toàn bộ hệ thống phòng thủ của địch trên toàn chiến trường miền Nam, gây cho chúng lúng túng, hoang mang, suy sụp về tinh thần và tổ chức, dẫn đến nứt vỡ dây chuyền về chiến lược của địch. Như vậy, chiến dịch Tây Nguyên đã tạo thời cơ và thế đột biến về chiến lược mới có lợi cho ta; chiến dịch này đã đánh dấu bước trưởng thành vượt bậc về nghệ thuật nghi binh, lừa địch; nghệ thuật tạo thời, lập thế và lực mới có lợi cho ta. Trong lúc ngụy quân, ngụy quyền đang lúng túng, lộn xộn, ta tiếp tục mở chiến dịch Huế - Đà Nẵng và giành thắng lợi. Như vậy, sau gần một tháng liên tục tiến công, nổi dậy và giành thắng lợi liên tiếp, một cục diện mới lại tiếp tục được mở ra, ta đã tiếp tục tạo thời cơ, lập thế và lực mới trên chiến trường, hoàn toàn có lợi cho ta.

Trước diễn biến mau lẹ của tình hình, ngày 31/3/1975 Bộ Chính trị họp và nhận định: Sau một thời gian tấn công và nổi dậy ta đã liên tục tạo thời, lập thế và lực mới làm thay đổi toàn bộ cục diện chiến trường có lợi cho ta; lúc này ta có đầy đủ thế và lực để giành thắng lợi hoàn toàn trong một thời gian ngắn hơn dự kiến. Với tinh thần đó, ngày 14/4/1975 Bộ Chính trị hạ quyết tâm mở chiến dịch giải phóng Sài Gòn - Gia Định lấy tên là “Chiến dịch Hồ Chí Minh”. Thực hiện tư tưởng quyết chiến, chiến lược, với cách đánh bao vây, chia cắt, đột phá, thọc sâu, luồn sâu đánh hiểm, đúng 17h ngày 26/4/1975 Chiến dịch Hồ Chí Minh được “Khai hỏa”, với tinh thần “Thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng”, thực hiện tổng công kích, khởi nghĩa “Một ngày bằng 20 năm”. Năm cánh quân hợp đồng tác chiến theo năm hướng đã chọn, dũng mãnh tiến công chọc thủng hệ thống phòng thủ án ngữ Sài Gòn của địch, xốc tới giải phóng Sài Gòn. Đến 11h30 ngày 30/4/1975 lá cờ cách mạng tung bay trên Dinh Tổng thống - sào huyệt cuối cùng của chính quyền Sài Gòn - Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng.

Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử là thắng lợi của bản lĩnh, trí tuệ và văn hóa Việt Nam; thắng lợi của sức mạnh đại đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế, thắng lợi của nghệ thuật quân sự độc đáo về cách đánh sáng tạo, linh hoạt, biến hóa liên tục để tạo thời cơ mới, lập thế tiến công mới, tạo sức mạnh mới và chớp thời cơ mau lẹ khi thời cơ xuất hiện để biến ta yếu thành mạnh, biến địch mạnh thành yếu, tạo thế áp đảo đè bẹp mọi kháng cự của địch, giành thắng lợi hoàn toàn cho cách mạng.

Lịch sử đã lùi xa 50 năm, kể từ ngày miền Nam được hoàn toàn giải phóng thì sự quan sát lịch sử ngày càng rõ, nhiều vấn đề mới mẻ càng được làm sáng tỏ, khi ta có điều kiện nghiên cứu sâu trong những dịp kỷ niệm sự kiện lịch sử vĩ đại này. Hiện nay toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta đang bước vào kỷ nguyên mới - “Kỷ nguyên vươn mình” đẩy mạnh hiện đại hóa đất nước giai đoạn cao, thực hiện đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế trong thời đại công nghệ 4.0 và công nghệ trí tuệ nhân tạo Artificial Intelligence (AI). Vì vậy, việc bảo tồn, gìn giữ giá trị độc lập, thấy được sự hy sinh mất mát to lớn của thế hệ “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, khúc tráng ca, hào hùng của dân tộc là trách nhiệm, là lương tri của mỗi người dân đất Việt, mà trước hết và trên hết là đội ngũ cán bộ, đảng viên. Việc nghiên cứu nghệ thuật quân sự độc đáo về biến nguy thành an, biến yếu thành mạnh, biến hóa liên tục để tạo thời cơ, lập thế tiến công mới, sức mạnh mới và chớp thời cơ mau lẹ tạo thế áp đảo, giành thắng lợi, mãi là giá trị trường tồn không chỉ trong lịch sử chống ngoại xâm, mà còn nguyên giá trị trong “Kỷ nguyên vươn mình”, vươn tới thực hiện “Khát vọng thịnh vượng” nhằm xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, giàu mạnh và hùng cường; tiếp tục nâng vị thế dân tộc ta lên một tầm cao mới cùng thời đại.

Bùi Khắc Hằng

(Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy)