Mùa tuyển sinh và câu chuyện tư vấn, lựa chọn ngành nghề

Trước mỗi mùa tuyển sinh, cùng với việc củng cố kiến thức cho học sinh (HS), hoạt động tư vấn hướng nghiệp và câu chuyện lựa chọn ngành nghề luôn nhận được sự quan tâm của ngành giáo dục, các đơn vị trường và phụ huynh HS. Đây cũng là hoạt động không thể thiếu ở các trường phổ thông, đặc biệt là THPT, nhằm giúp HS nâng cao hiểu biết về nghề, về chính bản thân mình, từ đó định hướng đúng đắn và đưa ra quyết định chọn nghề phù hợp.

Học sinh Trường THPT Lang Chánh tham gia hoạt động tư vấn, lựa chọn ngành nghề trước mùa tuyển sinh năm 2024.

Như mọi năm, khi các kỳ thi tuyển sinh bắt đầu khởi động thì cũng chính là thời điểm quan trọng nhất để HS cuối cấp, nhất là cấp THPT đưa ra quyết định mang tính bước ngoặt cuộc đời. Ai sẽ đi theo con đường đại học, ai sẽ chuyển sang trường nghề hay trực tiếp tham gia thị trường lao động phổ thông sau kỳ thi tốt nghiệp THPT?... Quyết định học gì, làm gì đương nhiên do chính các em HS, nhưng vai trò hướng nghiệp của người thầy, của nhà trường và sự quan tâm sát sao của gia đình là không hề nhỏ.

Trước yêu cầu từ thực tiễn cũng như thực hiện chủ trương của ngành, thời gian qua các đơn vị trường trong tỉnh đã, đang tập trung triển khai các giải pháp nhằm làm tốt công tư vấn, hướng nghiệp, lựa chọn ngành nghề cho HS. Tại Trường THPT Lang Chánh, bên cạnh thực hiện nội dung theo phân phối chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhà trường luôn yêu cầu giáo viên chủ nhiệm chủ động lên kế hoạch, xây dựng nội dung và lựa chọn hình thức giáo dục hướng nghiệp cho HS một cách phù hợp. Đặc biệt, đối với HS khối 12, nhà trường phối hợp với các đơn vị chức năng tổ chức chương trình giao lưu trực tiếp, chia sẻ nội dung liên quan đến lựa chọn ngành nghề nhằm giúp các em có được cái nhìn đầy đủ về nghề nghiệp cũng như ngành học mà mình lựa chọn. Mới đây, nhà trường đã phối hợp với Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh tổ chức sàn giao dịch việc làm; tư vấn, định hướng nghề nghiệp với sự tham gia của 1.200 HS. Tại chương trình, các em HS được tham quan các gian hàng, nghe các doanh nghiệp, công ty tư vấn, tuyển dụng lao động, các đơn vị giáo dục nghề nghiệp giới thiệu về thông tin tuyển dụng, ngành học, việc làm sau khi ra trường, nhu cầu tuyển dụng, mức thu nhập và các quyền lợi khác để HS và người lao động có nhu cầu tìm việc làm, lựa chọn việc làm phù hợp với bản thân...

Nhiều đơn vị trường khác như Trường THPT Chu Văn An (TP Sầm Sơn), THPT Lương Đắc Bằng (Hoằng Hóa), THPT Ngọc Lặc hay các trường THCS trong tỉnh... công tác tư vấn, hướng nghiệp cho HS cũng được đặc biệt quan tâm, chú trọng. Theo chia sẻ của đại diện các nhà trường, để làm tốt công tác hướng nghiệp, các nhà trường đã chủ động nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của HS, qua đó, tư vấn, định hướng cho các em hướng đi đúng đắn, phù hợp. Bên cạnh đó, thường xuyên mời đại diện trường nghề có chất lượng về trực tiếp tư vấn, phân tích cho HS và các bậc phụ huynh hiểu rõ các vấn đề, như: Xã hội đang cần những lao động như thế nào? học nghề nào phù hợp với khả năng của các em và xu thế của thời đại?... Các buổi tư vấn đã được phụ huynh và học sinh đón nhận và bước đầu tạo sự chuyển biến trong nhận thức của HS và phụ huynh đối với việc học nghề, lựa chọn ngành nghề phù hợp. Em Nguyễn Thị Hằng, HS Trường THPT Chu Văn An (TP Sầm Sơn), chia sẻ: “Từ hoạt động tư vấn, hướng nghiệp của nhà trường em cũng như các bạn sớm xác định ngành nghề, trường đại học mà mình sẽ dự thi phù hợp với năng lực của bản thân, điều kiện gia đình, nhu cầu của xã hội. Trên cơ sở đó, phấn đấu học tập, rèn luyện để đạt được mục tiêu đề ra”.

Cùng với các trường phổ thông, các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn tỉnh cũng đã quan tâm đẩy mạnh hoạt động tư vấn, hướng nghiệp cho HS. Đơn cử như cuối tháng 4/2024, Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa phối hợp với các trường THPT trên địa bàn TP Thanh Hóa và một số trường khu vực lân cận tổ chức chương trình tư vấn, hướng nghiệp, tuyển sinh năm 2024, thu hút gần 1.000 HS THPT tham dự. Theo Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa Vũ Văn Tuyến, mong muốn của nhà trường là thông qua chương trình giúp các em HS THPT có những định hướng phù hợp với bản thân trong việc chọn ngành, chọn trường cũng như cung cấp những điểm mới, những điều cần lưu ý trong kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2024.

Đánh giá từ ngành chức năng cho thấy, thời gian qua, các đơn vị trường trong tỉnh, đặc biệt là ở cấp THPT đã triển khai nghiêm túc, hiệu quả chương trình hướng nghiệp, phân luồng HS theo chủ trương của ngành. Tuy nhiên, trong đời sống hiện nay, nhiều bạn trẻ vẫn luôn trăn trở về việc xác định mục tiêu học tập và định hướng nghề nghiệp sau này. HS cũng như các bậc phụ huynh đều mong muốn các em sau khi ra trường sẽ có được công việc phù hợp, ổn định. Thế nhưng, quyết định học gì, làm gì phù hợp với bản thân, nhu cầu lao động đối với các em không phải chuyện dễ dàng. Bởi thực tế, đã có những em phải bỏ học giữa chừng do không thấy phù hợp hoặc kết quả học tập kém khi lựa chọn ngành học, trường học theo cảm tính, phong trào thay vì theo nguyện vọng và năng lực của bản thân. Cũng có không ít trường hợp cố gắng cầm cự, học theo kiểu đối phó, không chuyên tâm nên chất lượng học tập không bảo đảm, sau khi đi làm không tìm được đam mê và đạt hiệu quả công việc. Thậm chí có không ít trường hợp khi đã có bằng tốt nghiệp đại học, cao đẳng, nhưng sau đó lại làm công việc trái với ngành nghề được đào tạo... Điều này cũng đồng nghĩa, việc tư vấn, lựa chọn ngành nghề trước mỗi mùa tuyển sinh cần phải được quan tâm và đẩy mạnh hơn nữa nhằm giúp HS và phụ huynh có nhận thức đúng đắn trong việc học văn hóa, học nghề, lựa chọn ngành nghề phù hợp tránh lãng phí về kinh tế cho gia đình và xã hội.

Bài và ảnh: PS