Huyện Như Xuân quan tâm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống

Nằm trong tổng thể “bức tranh” văn hóa dân tộc thiểu số (DTTS) xứ Thanh, huyện Như Xuân lưu giữ nhiều nét văn hóa độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Thời gian qua, công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các DTTS trên địa bàn huyện có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của Nhân dân.

Chú trọng tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ góp phần nâng cao đời sống tinh thần của Nhân dân trên địa bàn huyện Như Xuân.

Huyện Như Xuân có 4 dân tộc anh em cùng sinh sống (Thái, Thổ, Mường, Kinh), đồng bào DTTS của Như Xuân chiếm 63% dân số của cả huyện. Mỗi dân tộc lại có nét văn hóa đặc trưng được hình thành từ lâu đời với những giá trị văn hóa truyền thống trong các lễ hội, phong tục, tập quán, nghi lễ, trang phục, nghề truyền thống. Tiêu biểu như múa cát sa, khua luống, hát khặp, nhảy sạp, tung còn của đồng bào dân tộc Thái; hát đốm, hát ru, hát chậm đò ho, múa hát trống chiêng của đồng bào dân tộc Thổ; hát xường, hát giao duyên, ném còn của đồng bào dân tộc Mường... Bên cạnh đó, huyện Như Xuân còn gìn giữ và phát huy nhiều lễ hội đặc sắc, như: Lễ hội dâng trâu tế trời gắn với đền Chín Gian, Lễ hội Đình Thi. Gần đây nhất huyện Như Xuân đã phục dựng lại được các nghi lễ truyền thống, như: Lễ cúng cơm mới, Tết của người Thái (Tết của người Thái Như Xuân được tổ chức vào ngày 25 tháng 12 âm lịch). Ngoài ra, huyện còn chú trọng bảo tồn và phát huy nghề dệt thổ cẩm của đồng bào dân tộc Thái. Hiện nghề dệt thổ cẩm của huyện Như Xuân không chỉ sản xuất hàng hóa, tạo việc làm, tăng thêm thu nhập, nâng cao đời sống về vật chất của người dân, mà còn góp phần gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Những sản phẩm làm ra như khăn, váy, vỏ chăn, dây lưng, túi xách, ví cầm tay là những vật dụng sinh hoạt hàng ngày sẽ giúp cho người dùng cảm nhận được văn hóa truyền thống đang hiện hữu giữa cuộc sống đời thường.

Ông Lê Anh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND huyện Như Xuân, cho biết: Xác định được tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các DTTS trên địa bàn huyện, trong thời gian qua, Ban Thường vụ Huyện ủy Như Xuân đã quán triệt, chỉ đạo các cấp ủy đảng, chính quyền, MTTQ và các tổ chức chính trị, xã hội trong huyện quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) về “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc” gắn với bảo tồn, phát triển các giá trị văn hóa dân tộc, kết hợp khai thác và phát huy đặc trưng văn hóa vùng miền, đưa văn hóa các DTTS trở thành một trong những yếu tố tích cực, thúc đẩy phong trào xây dựng đời sống văn hóa cơ sở. Để làm điều này, huyện Như Xuân đã phối hợp với các ban, sở, ngành chức năng tổ chức lớp tập huấn bảo tồn, phục dựng dân ca, dân vũ DTTS; tổ chức các lớp dạy chữ Thái cho cán bộ, công chức, viên chức và những người đam mê với giá trị văn hóa truyền thống của ông cha; quan tâm đầu tư, tôn tạo tu bổ và đưa vào khai thác các di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh...

Xã Hóa Quỳ được xem là “cái nôi” văn hóa của đồng bào dân tộc Thổ, Thái huyện Như Xuân. Nhận thức sâu sắc về những giá trị của văn hóa truyền thống của dân tộc đối với đời sống tinh thần của Nhân dân, cũng như việc giáo dục truyền thống văn hóa cho thế hệ trẻ, những năm qua, cấp ủy, chính quyền xã Hóa Quỳ đã chỉ đạo các thôn thành lập câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ. Thông qua các câu lạc bộ, xã đã phát động toàn thể hội viên tham gia sưu tầm vốn văn hóa dân gian của dân tộc Thổ, Thái, đồng thời tổ chức dàn dựng, biểu diễn các tiết mục hát đốm, hát ru, hát chậm đò ho, múa cát sa, khua luống, hát khặp, nhảy sạp vào những buổi sinh hoạt cộng đồng, các ngày lễ lớn trong năm. Bên cạnh đó, xã Hóa Quỳ đã chú trọng tới việc “bồi đắp” những giá trị văn hóa truyền thống đến thế hệ trẻ. Nhận thức được vai trò, trách nhiệm của nhà trường trong việc gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, các nhà trường đã có những việc làm thiết thực như thông qua những buổi ngoại khóa, hay tích hợp trong các bài giảng của bộ môn khoa học xã hội giúp các em hiểu thêm về những giá trị văn hóa đặc sắc của ông cha để lại.

Ông Lê Phúc Hải, Chủ tịch UBND xã Hóa Quỳ, cho biết: Cấp ủy, chính quyền xã Hóa Quỳ luôn quan tâm tới việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Hàng năm, xã chủ động xây dựng, triển khai kế hoạch tuyên truyền, vận động Nhân dân gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống, thông qua việc tổ chức các hội nghị ở xã, thôn, lồng ghép các phong trào, cuộc vận động ở khu dân cư. Bên cạnh đó, xã còn tích cực vận động hội viên trong câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ ở các làng tham gia học hát, học múa do nghệ nhân truyền dạy.

Có thể khẳng định công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS huyện Như Xuân đã kịp thời đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của người dân, góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần, tạo bầu không khí vui tươi, phấn khởi trong lao động, sản xuất. Tuy nhiên, công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống DTTS còn nhiều khó khăn, hạn chế. Một số nét đẹp văn hóa trong lối sống, phong tục tập quán cùng lễ hội truyền thống đang đứng trước nguy cơ mai một; lực lượng nghệ nhân dân gian ngày càng ít, thế hệ trẻ không mặn mà với những giá trị văn hóa truyền thống...

“Để thực hiện tốt nhiệm vụ bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa các DTTS, huyện Như Xuân tiếp tục thực hiện lồng ghép các chương trình, dự án phát triển văn hóa các DTTS với các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, chương trình xây dựng nông thôn mới; có chính sách khuyến khích nhằm xã hội hóa việc đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa và tổ chức các hoạt động văn hóa, khôi phục làng nghề truyền thống đồng bào DTTS; quan tâm bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ cán bộ văn hóa cơ sở; hỗ trợ cơ sở vật chất, trang thiết bị văn hóa cho các xã đặc biệt khó khăn.Tổ chức thực hiện có hiệu quả các chương trình, đề án về văn hóa đã được các cấp phê duyệt; làm tốt công tác quy hoạch, dự án phát triển văn hóa cộng đồng trên địa bàn huyện giai đoạn 2018-2020 và tầm nhìn đến năm 2030. Chú trọng tới việc đưa giáo dục văn hóa truyền thống vào các trường học hướng tới mục tiêu sau khi ra trường mỗi học sinh đều sẽ có trong mình lòng tự hào về truyền thống văn hóa, dân tộc, phát triển học sinh cả về đức, trí, thể, mỹ”, ông Lê Anh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND huyện Như Xuân cho biết thêm.

Bài và ảnh: Xuân Anh