Thực hiện chương trình Giáo dục phổ thông 2018: Còn thiếu và khó

Chủ động, linh hoạt và chung sức “gỡ khó” trong thực hiện chương trình giáo dục phổ thông

Năm học 2022-2023 được xác định là năm trọng tâm triển khai nhiệm vụ đổi mới giáo dục ở bậc phổ thông, thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018. Theo lộ trình, Chương trình GDPT được triển khai ở các lớp 1, 2, 3, 6, 7 và lớp 10. Cùng với cả nước, ngành giáo dục Thanh Hóa nói chung và các địa phương, trường học đã căn cứ vào điều kiện thực tế, nỗ lực cố gắng, chủ động, linh hoạt, sáng tạo thực hiện nhiều giải pháp “gỡ khó”, trong đó có những cách làm hay, sáng tạo.

Tiết học Toán với bài giảng trực quan, sinh động theo yêu cầu Chương trình GDPT mới của cô và trò Trường Tiểu học Nga Liên 1 (Nga Sơn).

Từ sự chủ động, quyết liệt của ngành giáo dục...

Bám sát chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương, căn cứ vào tình hình thực tiễn, tỉnh Thanh Hóa đã thành lập Ban Chỉ đạo đổi mới chương trình, sách giáo khoa GDPT, xây dựng và ban hành nhiều kế hoạch, quyết định liên quan đến việc thực hiện Chương trình nâng cao chất lượng giáo dục giai đoạn 2021-2025 nhằm đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường, định hướng XHCN và hội nhập quốc tế. Ông Tạ Hồng Lựu, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Thanh Hóa cho biết: “Nhận thức sâu sắc rằng: Việc thực hiện Chương trình GDPT chỉ có thể đạt được hiệu quả cao nhất khi đi kèm với các điều kiện cụ thể: cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên (GV), tổ chức lựa chọn sách giáo khoa, biên soạn, thẩm định, in và phát hành tài liệu giáo dục địa phương... Do đó, ngành giáo dục Thanh Hóa đã xây dựng phương án, kế hoạch chi tiết, theo lộ trình cụ thể nhằm “gỡ khó” đối với từng vấn đề”.

Về đội ngũ GV, ngành giáo dục Thanh Hóa tiến hành rà soát, tuyển dụng bổ sung, bố trí sử dụng đội ngũ GV đáp ứng yêu cầu Chương trình GDPT mới. Đào tạo, bồi dưỡng (thường xuyên; tổ chức tập huấn...) đội ngũ GV, cán bộ quản lý giáo dục. Chọn cử đội ngũ GV cốt cán đảm bảo số lượng và chất lượng thực hiện kế hoạch bồi dưỡng GV, từ đó hướng dẫn GV tham gia tổ/nhóm chuyên môn cùng xây dựng kế hoạch cá nhân, phát huy những thuận lợi, kịp thời phát hiện những khó khăn và đề xuất những biện pháp giải quyết khó khăn về chuyên môn, nghiệp vụ khi thực hiện Chương trình GDPT mới.

Sở GD&ĐT đã chỉ đạo các cơ sở thực hiện rà soát, đánh giá lại điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị dạy học hiện có; xây dựng kế hoạch, lộ trình sửa chữa, nâng cấp, bổ sung điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị dạy học đảm bảo điều kiện thực hiện nhiệm vụ năm học và sẵn sàng triển khai Chương trình GDPT 2018 từ năm học 2020-2021 đối với lớp 1, năm học 2021-2022 đối với lớp 2 và tiếp tục triển khai Chương trình GDPT 2018 theo lộ trình cho lớp 3 năm học 2022-2023. Đặc biệt chú ý điều kiện tổ chức dạy học 2 buổi/ngày đảm bảo tối đa các cơ sở giáo dục đủ điều kiện thực hiện tổ chức dạy học 2 buổi/ngày theo quy định tại Chương trình GDPT 2018. Song hành với trường, lớp học thì thiết bị dạy học theo quy định cũng được quan tâm, tạo điều kiện. Trong năm 2020, bằng nguồn kinh phí do UBND tỉnh phê duyệt, Sở GD&ĐT đã triển khai mua sắm, trang thiết bị dạy học tối thiểu lớp 1 cấp cho các trường trên địa bàn tỉnh với tổng kinh phí 98,254 tỷ đồng theo định mức trường có từ 1 - 4 lớp 1 cấp 1 bộ thiết bị dạy học tối thiểu, trường có từ 5 lớp 1 trở lên cấp 2 bộ; các lớp còn lại do các huyện/thị/thành phố hoặc các cơ sở giáo dục tự mua bằng các nguồn kinh phí hợp pháp khác. Năm 2022, mua sắm, trang thiết bị dạy học tối thiểu lớp 2 định mức trường được cấp tương tự như lớp 1.

Đối với các môn tiếng Anh, Tin học bắt buộc phải dạy từ lớp 3 theo Chương trình GDPT 2018, Sở GD&ĐT đã chỉ đạo các phòng GD&ĐT hướng dẫn cơ sở giáo dục thực hiện rà soát, đánh giá các điều kiện về đội ngũ và cơ sở vật chất, thiết bị dạy học hiện có; xây dựng kế hoạch, lộ trình và phương án cụ thể, linh hoạt để tổ chức dạy học hai môn học này; trước mắt tập trung nguồn lực ưu tiên cho lớp 3, đảm bảo 100% học sinh lớp 3 được học và hoàn thành hai môn học này trước khi kết thúc năm học.

Công tác lựa chọn sách giáo khoa được thực hiện khẩn trương, nhanh chóng, đảm bảo tính công khai, minh bạch. Sở GD&ĐT đã phối hợp với NXB Giáo dục Việt Nam, NXB Đại học Sư phạm, NXB Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo về sách giáo khoa lớp 1 theo Chương trình GDPT 2018; tham mưu cho UBND tỉnh ban hành các kế hoạch về tổ chức lựa chọn sách giáo khoa và bồi dưỡng GV, cán bộ quản lý sử dụng sách giáo khoa lớp 1, lớp 2, lớp 6 trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa năm 2021; lớp 3, lớp 7, lớp 10 năm 2022. Quy trình thực hiện lựa chọn sách giáo khoa theo nguyên tắc tập trung, dân chủ, khách quan, minh bạch, hoàn thành công việc theo đúng kế hoạch và báo cáo kết quả về UBND tỉnh theo đúng yêu cầu...

Bên cạnh đó, ngành giáo dục Thanh Hóa thực hiện đổi mới công tác quản lý, quản trị trường học theo hướng đẩy mạnh phân cấp quản lý, tăng cường quyền tự chủ của nhà trường gắn với trách nhiệm của người đứng đầu cơ sở giáo dục.

... đến “phong trào thi đua” ở các cấp cơ sở và “chung sức” của toàn xã hội

Nhiều năm nay, Trường THCS Thiệu Dương (TP Thanh Hóa) thiếu rất nhiều GV. Để “giải bài toán” về đội ngũ GV, nhà trường đã linh hoạt sắp xếp thời khóa biểu, nếu trước đây chỉ cần xây dựng một thời khóa biểu cho cả năm học thì nay thực hiện một tháng thay thời khóa biểu một lần. Đối với các môn học còn thiếu GV, không có GV sẽ tổ chức dạy kiêm nhiệm hoặc cân đối ngân sách để hợp đồng GV.

Trong điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học theo đúng yêu cầu Chương trình GDPT mới còn thiếu, nhà trường đã khuyến khích, nêu cao tinh thần chủ động, sáng tạo của GV qua việc số hóa tư liệu, hình ảnh trong bài giảng nhằm tăng thêm tính trực quan, sinh động, hấp dẫn, tăng tính tương tác đối với các em học sinh. Do làm tốt công tác xã hội hóa, đến nay, trường đã xây dựng được 1 phòng học Tin học, đủ điều kiện dạy học đáp ứng yêu cầu của Chương trình GDPT mới, 9 phòng học đã được trang bị thiết bị nghe, nhìn như: smartTV, loa, bảng trượt phục vụ tốt hơn việc dạy và học. Đặc biệt, Trường THCS Thiệu Dương là một trong những trường đầu tiên hoàn thành lắp đặt hạ tầng viễn thông - đường truyền Internet tốc độ cao đến từng phòng học.

Là trường chuyên biệt, 95% là học sinh dân tộc thiểu số, 5% là dân tộc Kinh ở vùng đặc biệt khó khăn, năm học 2022-2023, Trường THPT Dân tộc nội trú tỉnh Thanh Hóa (TP Thanh Hóa) có tổng số 540 học sinh chia thành 3 khối, 18 lớp học, trong đó có 6 lớp khối 10 đã áp dụng Chương trình GDPT mới. Thầy giáo Hà Duyên Tùng, Phó Hiệu trưởng Trường THPT dân tộc nội trú cho biết: “Chương trình GDPT mới thực sự đã đem tới làn gió mới khi giúp học sinh phát triển năng lực, tư duy thông qua những kiến thức cơ bản, thiết thực, hiện đại và các phương pháp tích cực hóa hoạt động của người học. Tuy nhiên, chính điều đó bắt buộc nhà trường, GV phải thay đổi toàn diện: phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra, đánh giá...”.

Cùng với sự quan tâm, tạo điều kiện của các cấp, các ngành và một phần từ công tác xã hội hóa, cô và trò Trường Tiểu học Nga Liên 1 (Nga Sơn) đã có thêm “điểm tựa”, điều kiện thuận lợi để triển khai Chương trình GDPT mới trong năm học 2022-2023. “Hiện nay 100% phòng học (20 phòng) của nhà trường đã được lắp đặt đường truyền Internet, có smartTV phục vụ hiệu quả công tác dạy và học theo yêu cầu Chương trình GDPT mới”, cô giáo Nguyễn Thị Loan, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Nga Liên 1 cho biết. Tuy nhiên, vấn đề thiếu trang thiết bị dạy học vẫn là trăn trở, khó khăn lớn nhất của trường. Cô Loan chia sẻ: “Khi bắt đầu triển khai Chương trình GDPT mới, khối lớp 1, 2 của nhà trường đã được cấp bộ thiết bị dạy học nhưng số lượng quá ít, chỉ có 1 bộ/khối (1 khối có 3 lớp học). Khối lớp 3 chưa có thiết bị dạy học. Bình quân mỗi bộ thiết bị dạy học có giá khoảng 150 triệu đồng, chi phí quá lớn nên trường cũng rất chia sẻ với ngành, cố gắng tìm cách khắc phục, đảm bảo công tác dạy và học”.

Mường Lát - một trong những huyện nghèo nhất của tỉnh Thanh Hóa và cả nước cũng đã và đang nỗ lực vượt qua khó khăn, thử thách, tập trung chỉ đạo theo hướng trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên các lĩnh vực, “hòa mình” với giáo dục cả tỉnh thực hiện Chương trình GDPT mới một cách tích cực, đồng bộ, đầy đủ. Huyện đã thực hiện rà soát, sắp xếp đội ngũ nhằm khắc phục tình trạng không cân đối GV ở một số trường; đầu tư sửa chữa và xây mới phòng học, phòng bộ môn. Hiện tại, cơ bản các trường tiểu học đã có đủ phòng học, cấp THCS không còn phòng học tạm... Các trường khuyến khích GV tích cực sử dụng hình ảnh, video, thí nghiệm mô phỏng để tổ chức dạy học. Việc cung cấp sách giáo khoa lớp 3, lớp 7 và lớp 10 đảm bảo nghiêm túc, đúng tiến độ. Trong thời gian tới, huyện tiếp tục quan tâm, huy động tối đa các nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất một cách đồng bộ, hạn chế việc đầu tư sửa chữa, tập trung vào đầu tư xây mới; tuyển dụng đủ và đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực; tập trung nguồn lực tài chính hỗ trợ cho việc hợp đồng GV, nhân viên, trả tiền thừa giờ cho GV. Đối với tình trạng thiếu GV Tin học, ngoại ngữ, huyện sẽ bố trí GV dạy liên trường. Một số trường tiểu học đảm bảo được phòng học, đã tập trung học sinh ở các khu lẻ về khu chính học theo hình thức tập trung, cuốn chiếu...

Chương trình GDPT mới đòi hỏi thời gian, nhân lực, vật lực lớn theo lộ trình cụ thể. Nếu chỉ trông chờ vào nguồn ngân sách thì sẽ rất khó triển khai hiệu quả, đồng bộ trên phạm vi cả nước với tất cả các cấp học. Bên cạnh sự quan tâm, tạo điều kiện của các cấp, các ngành, chủ động, linh hoạt, sáng tạo của các địa phương, nhà trường thì chính sự đồng lòng, chung sức của toàn xã hội là động lực to lớn, giải pháp góp phần thúc đẩy thực hiện Chương trình GDPT mới, tiến tới hoàn thành đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT.

Hương Thảo