USAID đóng cửa, liệu Ukraine có thể tồn tại nếu không có sự giúp đỡ của Hoa Kỳ?

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhấn mạnh tầm quan trọng sự hỗ trợ của Hoa Kỳ đối với đất nước ông trong bối cảnh Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) đóng cửa.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu khi ông và Thủ tướng Anh Keir Starmer tham gia cuộc hội đàm song phương tại Cung điện Mariinsky tại Kiev vào ngày 16/1/2025. Ảnh: Getty Images.

Trong một cuộc kiểm soát chi tiêu liên bang do tỷ phú công nghệ Elon Musk lãnh đạo, người đang làm việc thay mặt cho chính quyền Donald Trump, USAID đã bị đóng cửa. Động thái này đã vấp phải sự phản đối dữ dội từ các nhà lập pháp Dân chủ, những người cho rằng tổng thống không thể xóa bỏ các cơ quan liên bang do quốc hội thành lập.

USAID đã giải ngân 72 tỷ đô la trong năm tài chính 2023, trong đó khoản viện trợ lớn nhất với hơn 16 tỷ đô la đã được gửi đến Ukraine.

Ukraine đã xoay xở để ngăn chặn thất bại quân sự trong cuộc chiến với Nga. Sự kháng cự thành công của Ukraine phần lớn là nhờ sự hỗ trợ từ Hoa Kỳ và các đồng minh phương Tây khác.

Hôm 5/2, Zelensky đã viết trên X (trước đây là Twitter) rằng "Sự hỗ trợ của Hoa Kỳ dành cho Ukraine không dừng lại hoặc giảm đi mà vẫn tiếp tục. Tôi rất biết ơn vì điều đó."

Ông cho biết chính quyền Donald Trump và Ukraine hiện chưa thảo luận về viện trợ quân sự mới, "vẫn còn quá sớm cho việc đó. Tuy nhiên, chúng tôi đã bắt đầu liên lạc với nhóm của Hoa Kỳ".

Zelensky giải thích thêm rằng những ngày đầu của cuộc chiến “cực kỳ khó khăn” nếu không có sự hỗ trợ của Hoa Kỳ. “Tôi thậm chí không muốn tưởng tượng điều gì sẽ xảy ra nếu Ukraine phải đối mặt với Nga mà không có sự hỗ trợ của Hoa Kỳ”, ông nói.

Tổng thống Ukraine cũng cho biết việc triển khai quân đội đồng minh theo giả thuyết ở quốc gia đang xảy ra chiến tranh này “không thể diễn ra nếu không có Hoa Kỳ”.

“Bảo đảm an ninh phải có sự tham gia của Hoa Kỳ với tư cách là bên bảo đảm quan trọng nhất, cùng với Châu Âu, bao gồm EU và Vương quốc Anh”, ông nói thêm. "Điều này rất quan trọng. Chỉ có thể cùng nhau. Cho dù đó là một đội quân, vũ khí, nhân sự hay hệ thống phòng không, nó phải là một nỗ lực chung giữa Hoa Kỳ và Châu Âu."

Liên quan đến việc đóng cửa USAID, tổng thống Donald Trump phát biểu với các phóng viên: “USAID được điều hành bởi một nhóm người cực đoan, chúng tôi sẽ đuổi họ ra rồi sau đó mới đưa ra quyết định”. Ông cho biết việc đóng cửa cơ quan này “đáng lẽ phải được thực hiện từ lâu”.

Elon Musk, người đứng đầu Bộ Hiệu quả Chính phủ mới thành lập của Donald Trump, đã phát biểu trong chương trình phát trực tiếp của X Spaces rằng công việc của USAID “có tính thiên vị chính trị” và “không thể sửa chữa được”.

Các đảng viên Dân chủ của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện đã viết trong một lá thư gửi Bộ trưởng Ngoại giao Marco Rubio nêu rõ Donald Trump không có thẩm quyền pháp lý để giải thể một cơ quan độc lập do Quốc hội thành lập.

Họ cho biết: "Quốc hội thành lập Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) như một cơ quan độc lập, tách biệt với Bộ Ngoại giao, đảm bảo hỗ trợ nước ngoài một cách nhanh chóng, đặc biệt là trong thời kỳ khủng hoảng, để đáp ứng các mục tiêu an ninh quốc gia. Vì lý do này, bất kỳ nỗ lực nào nhằm giải thể hoặc sáp nhập USAID vào Bộ Ngoại giao đều phải được Quốc hội xem xét, thảo luận và chấp thuận theo luật định".

Việc chính quyền Donald Trump giải thể USAID có thể sẽ phải đối mặt với những thách thức pháp lý.

TD (Newsweek)