Trăn trở bộ môn đấu kiếm

Nhiều năm qua, bộ môn đấu kiếm Thanh Hóa đã nỗ lực không ngừng và khẳng định được vị thế trong đấu trường quốc nội. Tuy nhiên, bộ môn thuộc nhóm Olympic này đang đứng trước thách thức lớn để duy trì phong độ khi mà trang thiết bị luyện tập hết sức thiếu thốn.

Các kiếm thủ nỗ lực tập luyện tại Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu thể dục thể thao tỉnh. Ảnh: Anh Tuân

Bộ môn đấu kiếm của Thanh Hóa được thành lập năm 2017. So với các địa phương có truyền thống mạnh về bộ môn này như TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, TP Hải Phòng... thì Thanh Hóa đi sau khoảng gần 10 năm.

Những ngày đầu thành lập, bộ môn này gặp không ít khó khăn từ việc tuyển chọn các VĐV cho tuyến trẻ đầu tiên, cho tới trang thiết bị, dụng cụ tập luyện. Khi ấy hơn 10 người cả thầy và trò của bộ môn đấu kiếm Thanh Hóa chỉ có 2 thanh kiếm để tập luyện và thi đấu. Năm 2021, để đáp ứng yêu cầu phát triển của bộ môn giai đoạn 2021-2025, HLV Nguyễn Văn Dũng từ đội tuyển teakwondo được giao trọng trách làm trưởng bộ môn.

Đấu kiếm có đặc thù là tuyển sinh muộn hơn nhiều môn khác, VĐV được tuyển chọn ở lứa tuổi 10 - 12 và cần có tư duy thông minh, hoạt động toàn diện, phản xạ nhanh. Về thể hình, ưu tiên sải tay dài, có chiều cao tốt. Để chuẩn bị cho tương lai thì phát triển nguồn lực kế cận luôn phải được ưu tiên hàng đầu, vì thế tìm kiếm VĐV luôn được bộ môn quan tâm.

“HLV, cộng tác viên của đội tuyển đã không quản ngại khó khăn, lặn lội tới các địa phương trong tỉnh để tìm kiếm, tuyển chọn nhân tố mới cho bộ môn. Càng khó khăn hơn khi các em học sinh chưa biết nhiều về môn thể thao này và cũng ít gia đình muốn cho con đi tập đấu kiếm. Vì thế, trong mỗi dịp tuyển chọn VĐV, chúng tôi đều cố gắng giải thích kỹ lưỡng để phụ huynh và các em hiểu hơn về bộ môn này, đồng ý cho con em đi theo tập luyện”, HLV trưởng bộ môn đấu kiếm Nguyễn Văn Dũng chia sẻ.

Bên cạnh đó, câu chuyện thiếu kiếm tập và ít được tham gia thi đấu vẫn luôn là nỗi lo thường trực. Theo quy định, Nhà nước cấp kinh phí, cơ chế để mua kiếm, nhưng cái khó là ở nước ta không có cơ sở hay nhà máy nào sản xuất, bởi kiếm nằm trong danh mục vũ khí thể thao, đòi hỏi những quy định khắt khe về nhập khẩu. Trong khi đó, ở trong nước muốn sản xuất cũng không được, do có những quy chuẩn nhất định từ Liên đoàn kiếm quốc tế về trang thiết bị tập luyện, thi đấu. Đây cũng là dạng trang thiết bị “nhạy cảm” nên càng phải được kiểm soát chặt chẽ. Chính vì thế, hiện các VĐV đang phải tập luyện với kiếm cũ, không bảo đảm chất lượng hoặc thiếu thiết bị tập luyện. Điều này chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới công tác huấn luyện, chất lượng trong tập luyện của các VĐV.

Trong nước, để góp phần giải quyết khâu này, một số đội đưa VĐV đi tập huấn nước ngoài. Trong khi đó bộ môn đấu kiếm Thanh Hóa không có nhiều kinh phí để tham gia các chương trình như vậy. Hơn nữa đây là cách giải quyết “tốn kém”, không phục vụ được số đông VĐV. Về lâu dài vẫn cần có một cơ chế bảo đảm trang thiết bị đến tay VĐV đấu kiếm.

Trước những khó khăn ấy, ban huấn luyện đội tuyển đã không chấp nhận lùi bước. Thầy, trò bộ môn đấu kiếm đã nỗ lực hết mình, tự sáng tạo ra nhiều dụng cụ tập luyện, như mô phỏng thiết bị, dụng cụ tập kiếm... để các VĐV nâng cao cảm giác khi tập luyện. Đồng thời nghiên cứu, tham khảo nhiều bài tập, cách đánh hay của các kiếm thủ quốc tế, từ đó thảo luận, áp dụng thực tế trong tập luyện. Bên cạnh đó, nhằm nâng cao trình độ cho VĐV, đội tuyển đấu kiếm còn đẩy mạnh tham gia các giải đấu từ cấp trẻ đến quốc gia. Các giải như giải vô địch trẻ quốc gia, giải vô địch U23 quốc gia và giải vô địch quốc gia là cơ hội để VĐV tích lũy kinh nghiệm, cọ sát trong môi trường thi đấu chuyên nghiệp.

Hiện nay, đội tuyển đấu kiếm Thanh Hóa có 1 HLV, 5 VĐV tuyến tỉnh, 4 VĐV tuyến trẻ, 13 VĐV tuyến năng khiếu. Trong thành phần đội tuyển quốc gia, Thanh Hóa đóng góp 3 gương mặt triển vọng, đã khẳng định được đẳng cấp, liên tục giành được HCV tại các giải đấu những năm qua gồm: Nguyễn Quốc Việt Anh, Nguyễn Thị Anh Thư ở nội dung kiếm liễu và Bùi Xuân Lực ở nội dung kiếm ba cạnh. Bên cạnh đó, lứa VĐV tuyến trẻ, năng khiếu cũng đang được đào tạo tốt, được đánh giá có triển vọng vươn xa.

Từ những tấm huy chương đầu tiên ở giải trẻ và giải U23 vào năm 2022, bộ môn đấu kiếm Thanh Hóa đã lần đầu giành được HCV ở nội dung kiếm liễu hỗn hợp nam nữ tại giải vô địch quốc gia năm 2023. Cũng tại giải vô địch trẻ đấu kiếm quốc gia năm 2023, đội tuyển đã giành 1 HCV, 4 HCB và 3 HCĐ. Sau thành công ban đầu đó, năm 2024, đấu kiếm Thanh Hóa giành 1 HCV, 4 HCB, 3 HCĐ tại giải vô địch trẻ quốc gia; 1 HCV, 2 HCĐ tại giải vô địch quốc gia; 1 HCĐ tại giải vô địch Đông Nam Á. Năm 2025, tại giải vô địch trẻ đấu kiếm quốc gia, Thanh Hóa xếp vị trí thứ nhì toàn đoàn với 3 HCV, 3 HCB và 8 HCĐ. Thành tích này không chỉ là sự ghi nhận cho những nỗ lực vượt khó mà còn là động lực thúc đẩy đội tuyển tiếp tục phát triển mạnh mẽ.

Trưởng Phòng Quản lý huấn luyện, Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu thể dục thể thao tỉnh Nguyễn Ngọc Hài cho biết: “Đấu kiếm đã và đang nỗ lực hết mình phát huy thế mạnh, khẳng định được tiềm năng dù phải đối mặt với không ít thách thức về kinh nghiệm, xây dựng và phát triển lực lượng, cũng như thiếu thốn về trang thiết bị luyện tập. Cùng với nỗ lực của thầy và trò bộ môn, trung tâm sẽ tiếp tục quan tâm, đầu tư cơ sở vật chất, đẩy mạnh công tác đào tạo các tuyến VĐV của đội tuyển, bởi đây là giai đoạn quan trọng để xây dựng và củng cố lực lượng VĐV kế cận cho tương lai, nhất là chuẩn bị cho Đại hội Thể thao toàn quốc lần thứ X - năm 2026. Đồng thời tạo điều kiện để các em được tham gia tập huấn, thi đấu tại các giải đấu. Qua đó, ban huấn luyện sàng lọc lực lượng, phát hiện các VĐV có tài năng để đầu tư trọng điểm, chiến lược cho những năm tiếp theo”.

Anh Tuân