Ổn định sản xuất và đời sống cho người dân các dự án sắp xếp dân cư vùng nguy cơ lũ ống, lũ quét, sạt lở đất

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) đã khẩn trương phối hợp với các huyện miền núi tiến hành rà soát, đánh giá tổng thể vùng nguy cơ xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất tại những khu vực này và phân theo các cấp độ ảnh hưởng thiên tai để triển khai xây dựng Đề án sắp xếp dân cư vùng nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất khu vực miền núi. Theo đó, mục tiêu đến năm 2025, thực hiện sắp xếp, ổn định cho 2.255 hộ dân, trong đó có 1.326 hộ tái định cư (TĐC) xen ghép, 599 hộ TĐC liền kề và 300 hộ TĐC tập trung.

Cuộc sống mới của người dân tại khu tái định cư Co Hương (Quan Sơn).

Trọng tâm của đề án là bố trí đủ nguồn lực, quỹ đất để thực hiện TĐC, hướng đến ổn định, cải thiện đời sống của người dân, hạn chế tới mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra, phát huy hiệu quả đầu tư cơ sở hạ tầng, giải quyết việc làm, tăng thu nhập, góp phần giảm nghèo bền vững, bảo vệ môi trường, XDNTM và củng cố quốc phòng - an ninh.

Kết quả, đến cuối tháng 3/2025, toàn tỉnh đã có 21 dự án sắp xếp ổn định dân cư thuộc đề án được các cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư để sắp xếp ổn định cho 707 hộ dân và 4 dự án đang được triển khai thực hiện theo Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, sắp xếp, ổn định cho 259 hộ dân. Hiện nay đã bố trí cho 151 hộ dân TĐC tập trung, 170 hộ dân TĐC xen ghép.

Nhìn chung kết cấu hạ tầng tại các khu TĐC đang từng bước được đầu tư hoàn chỉnh, giúp cho đồng bào yên tâm sản xuất và ổn định cuộc sống nơi ở mới. Các hộ dân đã chủ động bố trí nguồn lực của gia đình và hỗ trợ của địa phương chỉnh trang nhà cửa, sớm ổn định được cuộc sống. Nhiều địa phương cũng đã thực hiện lồng ghép các dự án, các chương trình mục tiêu quốc gia để hỗ trợ cho người dân trong vùng dự án, qua đó góp phần thực hiện mục tiêu xóa đói, giảm nghèo, XDNTM, phát triển kinh tế gắn với củng cố quốc phòng - an ninh tại các địa phương.

Tìm hiểu thực tế quá trình triển khai thực hiện chương trình bố trí ổn định dân cư còn gặp một số những khó khăn, vướng mắc cần được tập trung giải quyết để đảm bảo tiến độ, nội dung chương trình bố trí ổn định dân cư ở các huyện miền núi của tỉnh Thanh Hóa. Cụ thể như: Đa số các hộ dân vùng ảnh hưởng thiên tai là các hộ nghèo, cận nghèo nên việc tự tìm kiếm quỹ đất để di chuyển còn khó khăn. Một số dự án triển khai thực hiện gặp một số khó khăn do địa hình các huyện miền núi chia cắt mạnh, độ dốc lớn. Quỹ đất ở hạn chế; chi phí xây dựng cao; ngân sách các huyện miền núi không đủ khả năng cân đối. Ngoài ra, có dự án gặp khó khăn về nguồn cung cấp đất đắp cho dự án, nếu lấy tại các mỏ được cấp phép rất xa, chi phí tăng cao không đủ khả năng thực hiện. Việc huy động các nguồn lực cùng tham gia vào chương trình sắp xếp, ổn định dân cư đã được một số địa phương thực hiện nhưng hiệu quả chưa cao, chủ yếu trông chờ vào hỗ trợ của Nhà nước.

Một góc khu tái định cư Co Hương (Quan Sơn).

Đại diện lãnh đạo Chi cục Phát triển nông thôn (Sở Nông nghiệp và Môi trường), cho biết: Để ổn định phát triển sản xuất, sinh kế cho người dân tại các dự án TĐC, hiện nay Chi cục Phát triển nông thôn đã và đang đề xuất một số giải pháp chủ yếu để hỗ trợ sinh kế, sản xuất, ổn định đời sống cho người dân tại các dự án bố trí dân cư, cụ thể như: Tập trung xây dựng và nhân rộng các dự án, mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất. Lồng ghép, ưu tiên hỗ trợ các nguồn lực từ các chương trình mục tiêu quốc gia, các chương trình, dự án trên địa bàn để xây dựng và nhân rộng các mô hình và dự án phát triển sản xuất cho các hộ dân thuộc khu vực TĐC. Hỗ trợ phát triển ngành nghề nông thôn. Phát triển mỗi xã một sản phẩm (OCOP). Tăng cường công tác đào tạo nghề, chuyển giao khoa học, công nghệ hỗ trợ phát triển sản xuất. Hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, HTX, tổ hợp tác. Với quan điểm kinh tế tập thể nòng cốt là HTX, là một trong bốn thành phần kinh tế quan trọng trong nền kinh tế, vì vậy, việc hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, HTX, tổ hợp tác tại các khu vực TĐC của các hộ dân vùng bị ảnh hưởng thiên tai sẽ có nhiều tác động tích cực, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động, góp phần phát triển kinh tế - xã hội.

Bài và ảnh: Thanh Thùy