Thành phố bên bờ sông Mã

Mùa xuân năm 1804, vua Gia Long chỉ dụ dời trấn thành Thanh Hóa từ làng Dương Xá, xã Thiệu Dương (Thiệu Hóa, nay thuộc TP Thanh Hóa) về làng Thọ Hạc và gọi là Hạc Thành. Trấn thành Thanh Hoa ở Hạc Thành được xây dựng theo hình lục lăng, có hào bao quanh mặt ngoài với 4 cửa gồm: Cửa Tiền phía Nam, cửa Hậu phía Bắc, cửa Tả phía Đông Nam và cửa Hữu phía Tây Nam.

Một góc của TP Thanh Hóa hôm nay.

Theo dòng chảy lịch sử với 215 năm hình thành và quá trình phát triển, đô thị tỉnh lỵ Thanh Hóa đã nhiều lần được đổi tên, mở rộng quy mô. Năm 1841, Vua Thiệu Trị đổi tên trấn Thanh Hoa thành Thanh Hóa. Đến tháng 7-1889, Vua Thành Thái ký đạo dụ thành lập thị xã Thanh Hóa bao gồm 7 làng: Đức Thọ Vạn, Cẩm Bào Nội, Cốc Hạ, Phủ Cốc (thuộc tổng Bố Đức, huyện Đông Sơn), Thọ Hạc, Đông Phố, Nam Phố (thuộc tổng Thọ Hạc, huyện Đông Sơn). Cuối tháng 5-1929, người Pháp quyết định thành lập TP Thanh Hóa là thành phố cấp 3. Giai đoạn sau Cách mạng Tháng Tám thành công, chuyển thành thị xã Thanh Hóa. Trong suốt hành trình mở rộng, lần lượt các năm 1991 và 1993, thị xã Thanh Hóa được xếp vào đô thị loại 4 và loại 3... Tháng 2-2012, TP Thanh Hóa được mở rộng thêm 19 xã, thị trấn lân cận. Tháng 8-2013, theo Nghị quyết số 99/NQ-CP của Chính phủ, thành lập các phường Đông Cương, Đông Hương, Đông Hải, Quảng Hưng, Quảng Thành, Quảng Thắng thuộc TP Thanh Hóa trên cơ sở nguyên trạng 6 xã. Năm 2014, TP Thanh Hóa được công nhận đô thị loại 1. Sau khi mở rộng, TP Thanh Hóa có diện tích tự nhiên 146,77 km2 với 20 phường và 17 xã, dân số 393.294 người, trở thành một trong những đô thị lớn nhất của khu vực phía Bắc về dân số. Trong tương lai, thành phố bên bờ sông Mã tiếp tục được quy hoạch mở rộng, theo quyết định 129/QĐ-TTg ngày 25-1-2019 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chung đô thị Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa đến năm 2040.

Với vị trí là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội của xứ Thanh, TP Thanh Hóa hôm nay đang được quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng, nhiều công trình hiện đại, khang trang đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới và hướng tới đô thị xanh, thông minh. Đứng trên đồi Cánh Tiên, ngắm thành phố về phía Đông, nơi có nhiều dự án khu đô thị - nhà ở đang đồng loạt hình thành. Nổi bật phải kể đến Khu Trung tâm Hành chính mới TP Thanh Hóa chạy dọc theo Đại lộ Nguyễn Hoàng và Khu đô thị Đông Hải kề bên Đại lộ Nam sông Mã. Nếu hơn 3 năm trước, nơi đây còn là những cánh đồng hoang hóa, thì nay đã được thay bằng các căn hộ, công trình kiến trúc hiện đại, hứa hẹn là điểm đến “đáng sống” của cư dân thành phố và các vùng lân cận. Sự đổi thay diện mạo của TP Thanh Hóa còn được tô điểm bởi nhiều tuyến đường, đại lộ hiện đại đã và đang được đầu tư xây dựng mới như: Nguyễn Hoàng, Hùng Vương, Nam Sông Mã, Đông - Tây, đoạn từ Quốc lộ 1A đến huyện Đông Sơn... Tất cả đang tạo nên hệ thống giao thông đô thị liên hoàn có sự kết nối với các vùng kinh tế trọng điểm trong và ngoài tỉnh. Với chức năng là “đầu tàu” thương mại, dịch vụ của tỉnh, TP Thanh Hóa đã thu hút nhiều tập đoàn lớn và danh tiếng vào đầu tư xây dựng các trung tâm thương mại, hệ thống siêu thị bán lẻ như: BigC, Trung tâm Thương mại Vincom Plaza Thanh Hóa, Sài Gòn Nguyễn Kim, HC, Coopmart, Vinmart. Đồng thời, thành phố cũng quy hoạch lại và chuyển đổi mô hình quản lý mạng lưới chợ trên địa bàn, tạo nên hoạt động thương mại sôi động, đáp ứng nhu cầu mua sắm của nhân dân trong tỉnh.

Những công trình hạ tầng, các khu đô thị mới, trung tâm thương mại hiện đại, không chỉ làm bừng lên một sức sống của thành phố bên bờ sông Mã, mà còn tạo động lực thúc đẩy kinh tế, văn hóa - xã hội phát triển, đời sống dân sinh ngày càng khởi sắc. Ba năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XX, nhiệm kỳ 2015 – 2020, đảng bộ và chính quyền TP Thanh Hóa đã tập trung chỉ đạo, giải quyết có hiệu quả nhiều nhiệm vụ lớn đặt ra. Nhờ vậy, kinh tế tiếp tục tăng trưởng khá, văn hóa - xã hội đạt được những kết quả quan trọng, quốc phòng - an ninh được giữ vững, công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị được chăm lo. Đặc biệt năm 2018, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân TP Thanh Hóa đã nỗ lực cao để hoàn thành 33/33 chỉ tiêu đề ra. Nổi bật, tốc độ tăng giá trị sản xuất đạt 16,6%; tổng thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn đạt 3.500 tỷ đồng. Các ngành thương mại dịch vụ có tốc độ tăng trưởng khá, khởi sắc ở một số lĩnh vực. Trong năm, thành phố đã đón được 2,565 triệu lượt khách quốc tế và nội địa; thành lập mới 1.300 doanh nghiệp, nâng tổng số doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn lên 5.109 doanh nghiệp. Công tác giải quyết việc làm, an sinh xã hội được bảo đảm, với 28.866 lao động có việc làm mới, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 83%. Thu nhập bình quân của người dân thành phố được nâng lên 80,1 triệu đồng/người/năm.

Những thành quả hôm nay là tiền đề quan trọng để Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố quyết tâm, nỗ lực xây dựng, phát triển thành thành phố hiện đại, bền vững hướng tới đô thị xanh, thông minh”. Bên cạnh “hạt nhân” là xây dựng con người đô thị văn minh, thân thiện, TP Thanh Hóa của tầm nhìn đến năm 2035, còn “ôm” trong mình cảnh sắc non nước hữu tình, nền văn hóa Đông Sơn rực rỡ, truyền thống lịch sử hào hùng, kết hợp hạ tầng đô thị như: Giao thông, hệ thống thoát nước, điện chiếu sáng, công nghệ thông tin... thông minh, thân thiện với môi trường. Mọi công dân TP Thanh Hóa đều tin tưởng rằng, đô thị tỉnh lỵ xứ Thanh chắc chắn sẽ trở thành thành phố du lịch, dịch vụ, công nghiệp, công nghệ cao với sức hấp dẫn riêng, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và hội nhập.

Trần Thanh