Phát huy giá trị hương ước, quy ước trong đời sống xã hội hiện đại

Trong những năm gần đây các địa phương trên địa bàn tỉnh đặc biệt quan tâm xây dựng hương ước, quy ước (HUQU) bám sát với thực tiễn đời sống, gắn liền với các nội dung phát triển kinh tế- xã hội, xây dựng đời sống văn hóa...

Người dân thôn Hội Hiền tự hào với thiết chế văn hóa ở địa phương.

Thôn Hội Hiền được biết đến là một trong những điểm sáng của xã Tây Hồ (Thọ Xuân) trong việc thực hiện có hiệu quả các nội dung HUQU. Thôn hiện có 445 hộ, với gần 1.700 nhân khẩu, người dân chủ yếu làm nghề nông, chăn nuôi gia súc, gia cầm và buôn bán dịch vụ. Để người dân vươn lên phát triển kinh tế, đóng góp xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh, cùng với các quy định chung, hương ước còn khuyến khích mọi người, mọi nhà làm giàu chính đáng, mở mang ngành nghề dịch vụ, ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất...

Trưởng thôn Phùng Xuân Nhân cho biết: Toàn thể cán bộ, đảng viên và Nhân dân thôn Hội Hiền đã thống nhất đề ra hương ước gồm 8 chương, với 37 điều và cam kết thực hiện quy ước một cách nghiêm túc. Kết quả nổi bật nhất là việc cưới, việc tang và lễ hội được người dân trong thôn thực hiện theo nếp sống văn minh, đảm bảo yêu cầu tiết kiệm, tránh phô trương hình thức, gây lãng phí. Trong quá trình thực hiện, hương ước sẽ được sửa đổi, bổ sung khi có những nội dung không còn phù hợp với điều kiện thực tế, hoặc theo nguyện vọng của Nhân dân. Việc sửa đổi, bổ sung hương ước được đưa ra hội nghị, do toàn thể Nhân dân trong thôn quyết định.

Nói về vai trò của HUQU trong đời sống xã hội hiện đại, Chủ tịch UBND xã Tây Hồ Lê Xuân Trường cho biết: “Cùng với hệ thống pháp luật, HUQU là “cánh tay nối dài” giúp phát huy các giá trị văn hóa tốt đẹp, xây dựng nếp sống văn minh. Đến nay, 3/3 thôn của xã đều đã xây dựng và thực hiện tốt các nội dung trong HUQU. Việc thực hiện HUQU được gắn với thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và XDNTM. Nhờ đó, đời sống người dân ngày càng có chuyển biến tích cực, với mức thu nhập bình quân đầu người của xã đạt 69 triệu đồng/năm; tỷ lệ gia đình văn hóa đạt 96,08% và 100% khu dân cư văn hóa”.

Được biết, hằng năm Ban Chỉ đạo phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” huyện Thọ Xuân đều phối hợp với các cấp, ngành liên quan tổ chức kiểm tra, đánh giá việc thực hiện HUQU tại các thôn, khu phố. Từ đó, kịp thời tham mưu cho UBND huyện chỉ đạo các xã, thị trấn điều chỉnh, bổ sung nội dung trong HUQU cho phù hợp với tình hình thực tế theo quy định.

Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Thọ Xuân Lê Văn Lực cho biết: “Hiện nay 274/274 thôn, khu phố trên địa bàn huyện đã xây dựng HUQU và triển khai, thực hiện có hiệu quả. Qua đó góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động tự quản, giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, giữ vững ổn định an ninh - trật tự và phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng đời sống của Nhân dân. Đến nay, tỷ lệ khu dân cư văn hóa trên địa bàn huyện đạt 94,5%; tỷ lệ gia đình văn hóa đạt 93,22%”.

Cùng với các địa phương trên địa bàn tỉnh, trong những năm qua việc thực hiện HUQU ở các khu dân cư trên địa bàn huyện Quảng Xương ngày càng đi vào chiều sâu. Đến nay 188/188 thôn, khu phố thuộc 26 xã, thị trấn đều đã xây dựng và ban hành HUQU. Nội dung HUQU cơ bản phù hợp với tình hình thực tế và đúng quy định của pháp luật. Cùng với quy định chung, nội dung HUQU của các khu dân cư đều quy định cụ thể về nếp sống văn hóa; việc cưới, việc tang và lễ hội... Đồng thời nêu rõ các quy định về khen thưởng, xử lý vi phạm hương ước. Những quy định của quy ước đã giúp người dân nâng cao ý thức, trách nhiệm thực hiện nghiêm các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tích cực tham gia các hoạt động, phong trào của địa phương. Đến nay, tỷ lệ khu dân cư văn hóa toàn huyện đạt trên 82%; tỷ lệ gia đình văn hóa đạt trên 81%.

Hiện nay, hầu hết các thôn, bản, khu phố trên địa bàn tỉnh đều đã xây dựng và thực hiện đầy đủ các nội dung của HUQU. Tuy nhiên, việc xây dựng và thực hiện HUQU tại một số địa phương trong tỉnh còn những tồn tại, hạn chế, trong đó một số bản HUQU có nội dung cóp nhặt, chưa bám sát với tình hình thực tế, nhiều nội dung chưa được điều chỉnh kịp thời...

Để HUQU ngày càng đi vào đời sống, các cấp, ngành trên địa bàn tỉnh cần tiếp tục chỉ đạo, hướng dẫn, đẩy mạnh tuyên truyền các văn bản pháp luật về xây dựng và triển khai thực hiện Nghị định số 61/2023/NĐ-CP ngày 16/8/2023 của Chính phủ về xây dựng và thực hiện HUQU của cộng đồng dân cư. Trong đó cần chú trọng xây dựng HUQU mang tính đặc thù, sát với tình hình thực tế và đặc điểm của từng thôn, bản, khu phố.

Bài và ảnh: Hoài Anh