Nâng cao hiệu quả thực thi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá

Sau hơn 10 năm triển khai Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL), Thanh Hóa đã ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực trong công tác xây dựng môi trường không khói thuốc. Tại nhiều cơ quan, công sở, trường học, bệnh viện từng bước hình thành môi trường không khói thuốc; nhận thức của người dân về tác hại của thuốc lá và hút thuốc thụ động có sự chuyển biến. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực thi Luật trên thực tế vẫn còn những “khoảng trống”, tình trạng hút thuốc vẫn diễn ra khá phổ biến, thậm chí ngay cả tại những nơi đã được quy định cấm hút thuốc hoàn toàn. Điều này không chỉ gây ảnh hưởng đến môi trường sống mà còn tiềm ẩn nguy cơ đối với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là trẻ em, phụ nữ mang thai và người cao tuổi.

Nhiều người vẫn thản nhiên hút thuốc nơi công cộng.

Chị Lê Thị Hương, phường Quảng Phú, chia sẻ: Buổi sáng đi uống cà phê, hầu như quán nào cũng có người hút thuốc, khói thuốc nồng nặc. Tôi hiểu rất rõ tác hại của hút thuốc thụ động nhưng thực sự rất khó tránh. Nhiều lần góp ý lại nhận về thái độ khó chịu.

Không chỉ tại các quán cà phê, tình trạng hút thuốc lá còn diễn ra ở bệnh viện, nhà hàng, khu vui chơi... những nơi đã được quy định cấm hút thuốc hoàn toàn. Dù nhiều địa điểm có treo biển “cấm hút thuốc”, song việc chấp hành vẫn mang tính hình thức, thiếu sự nhắc nhở, giám sát thường xuyên.

Chị Hoàng Thanh Thư, xã Hoằng Hóa cho biết: Có lần đưa con đi khám bệnh, tôi vẫn bắt gặp người hút thuốc ngay trong khuôn viên bệnh viện. Dù rất bức xúc nhưng không biết phản ánh với ai. Tôi mong các quy định cấm hút thuốc được thực hiện nghiêm túc hơn để bảo vệ sức khỏe người dân.

Những phản àn trên cho thấy, mặc dù khung pháp lý về PCTHTL đã được xây dựng khá đầy đủ, thống nhất, song để Luật thực sự đi vào đời sống vẫn cần thêm nhiều nỗ lực, sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các ngành chức năng, chính quyền địa phương và cả cộng đồng.

Nhằm xây dựng môi trường không khói thuốc, Sở Y tế – cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo PCTHTL tỉnh – đã chủ động tham mưu UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản chỉ đạo quan trọng, cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Trung ương, phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương.

Trên cơ sở chỉ đạo của tỉnh, 100% địa phương trong tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo PCTHTL, xây dựng kế hoạch và tổ chức các hoạt động phù hợp với điều kiện thực tế, bảo đảm sự chỉ đạo xuyên suốt từ tỉnh đến cơ sở. Nhiều mô hình “cơ quan, đơn vị không khói thuốc”, “trường học không khói thuốc”, “bệnh viện không khói thuốc” được duy trì và từng bước phát huy hiệu quả.

Cùng với đó, công tác thông tin, giáo dục, truyền thông về PCTHTL được triển khai rộng khắp với nhiều hình thức đa dạng. Các sở, ban, ngành, tổ chức chính trị – xã hội và chính quyền các cấp đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan báo chí của tỉnh đẩy mạnh tuyên truyền về tác hại của thuốc lá; phổ biến các quy định của Luật PCTHTL. Nội dung tuyên truyền được lồng ghép linh hoạt trong các cuộc họp, hội nghị, sinh hoạt cơ quan, đơn vị; đăng tải thường xuyên trên cổng thông tin điện tử và các nền tảng mạng xã hội chính thống, góp phần từng bước thay đổi nhận thức và hành vi của người dân.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác PCTHTL trên địa bàn tỉnh vẫn đối mặt với không ít khó khăn. Các đối tượng buôn lậu thuốc lá truyền thống, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ngày càng sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi; hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ, mua bán trực tuyến diễn ra lén lút, khó kiểm soát. Trong khi đó, lực lượng chức năng còn mỏng, kinh phí và phương tiện phục vụ công tác thanh tra, kiểm tra còn hạn chế; việc phối hợp liên ngành ở một số địa phương chưa thật sự chặt chẽ.

Trao đổi về vấn đề này, ông Đỗ Thái Hòa, Phó Giám đốc Sở Y tế Thanh Hóa khẳng định, PCTHTL là nhiệm vụ mang tính liên ngành, lâu dài, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ, thường xuyên của cả hệ thống chính trị và sự chung tay của toàn xã hội. Thời gian tới, tỉnh Thanh Hóa sẽ tiếp tục xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm; tăng cường vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu; đẩy mạnh phối hợp liên ngành; đổi mới nội dung, hình thức truyền thông; nâng cao hiệu quả thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm, đặc biệt là đối với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và hoạt động kinh doanh trái phép trên không gian mạng.

Thực thi hiệu quả Luật PCTHTL không chỉ góp phần bảo vệ sức khỏe Nhân dân, giảm gánh nặng bệnh tật và chi phí y tế, mà còn hướng tới xây dựng một môi trường sống văn minh, lành mạnh. Để làm được điều đó, bên cạnh sự quyết liệt của các cấp, các ngành, rất cần sự tự giác chấp hành của mỗi người dân, cùng chung tay vì một tương lai không khói thuốc.

Tô Hà