Không để tin giả lợi dụng bão lũ hoành hành

Những ngày vừa qua, khi chính quyền, lực lượng vũ trang cùng người dân cả nước, nhất là các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên đang oằn mình khắc phục hậu quả mưa bão và lũ quét, sạt lở đất thì trên không gian mạng lại xuất hiện nhiều thông tin bịa đặt, cắt ghép, thổi phồng thiệt hại.

Những hình ảnh được cắt ghép, làm giả rồi đăng tải trên mạng xã hội đã gây tâm lý hoang mang rất lớn trong cộng đồng. Ảnh: FB

Đặc biệt, nhiều kẻ xấu đã lợi dụng thiệt hại do bão lũ gây ra để tung tin sai lệch về số người chết, qua đó xuyên tạc, đổ lỗi cho chính quyền, lực lượng cứu hộ, gây hoang mang dư luận, làm tổn thương đồng bào đang gặp nạn, ảnh hưởng xấu đến công tác cứu hộ, cứu nạn. Trước thực trạng đó, việc xử lý nghiêm các hành vi vi phạm và tăng cường “sức đề kháng thông tin” cho cộng đồng đang đặt ra yêu cầu cấp thiết hơn bao giờ hết.

Tin giả - "Đến hẹn lại lên"!

Các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên những tuần vừa qua phải liên tiếp hứng chịu những trận mưa lớn, gây ra sạt lở đất, chia cắt giao thông, thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Trong khi chính quyền địa phương cùng lực lượng Quân đội , Công an, dân quân tự vệ và các lực lượng chức năng, người dân cả nước đang nỗ lực từng giờ tìm kiếm người mất tích, đưa dân ra khỏi vùng nguy hiểm, thì trên mạng xã hội lại xuất hiện dày đặc những hình ảnh, clip được chỉnh sửa, thậm chí lấy từ các thảm họa ở nước ngoài rồi “gắn mác” Việt Nam.

Nhiều tài khoản mạng xã hội của người dùng không xác định được danh tính đăng tải số liệu thiệt hại “khủng khiếp”, sai thực tế. Có những nơi, chỉ vài người bị mắc kẹt trong lũ nhưng được kẻ xấu thổi phồng thành “cả xã bị cuốn trôi”. Thậm chí, có đoạn video từ trận lũ ở Ấn Độ năm 2021 nhưng được các kẻ xấu “bê” về trong nước để chia sẻ lên các trang mạng với lời chú thích “đây là Quảng Ngãi hôm nay”. Cá biệt, có đối tượng còn dựng lại các đoạn hội thoại giả về việc “chính quyền bỏ mặc dân”, “lực lượng cứu hộ đến muộn”, “ngăn dân nhận cứu trợ”... tạo sự hoang mang, hồ nghi, phẫn nộ trong cộng đồng.

Theo thống kê của cơ quan chức năng, chỉ trong các đợt thiên tai gần đây, đã có hàng trăm bài viết và hình ảnh sai sự thật được phát tán trên các trang mạng xã hội, trong đó, nhiều bài đạt hàng chục nghìn lượt chia sẻ. Điều đáng nói là, dù một số cá nhân vi phạm đã bị xử lý theo quy định của pháp luật, nhưng tin giả vẫn tiếp tục gia tăng, với xu hướng ngày càng tinh vi hơn, trong đó, có nhiều thông tin được đăng tải tại các tài khoản có máy chủ từ nước ngoài. Những “cơn bão thông tin giả” này không chỉ gây nhiễu loạn dư luận, kích động sự hoang mang mà còn làm ảnh hưởng trực tiếp đến công tác chỉ đạo, điều hành phòng, chống thiên tai. Khi người dân tiếp nhận nhiều tin giả, họ dễ hoài nghi nguồn thông tin chính thống, dẫn đến việc không tuân thủ các khuyến cáo sơ tán, phòng tránh, làm tăng nguy cơ thiệt hại.

Phía sau những tin giả!

Đi sâu vào tìm hiểu, có thể thấy, nhiều tin giả về bão lũ xuất phát từ sự thiếu hiểu biết hay tâm lý “câu view”, “tạo tương tác” của một số cá nhân sử dụng mạng xã hội. Tuy nhiên, cùng với đó, cũng có nhiều đối tượng chống phá, cơ hội chính trị, phần tử xấu lợi dụng thời điểm người dân đang gặp khó khăn, mất mát do thiên tai, bão lũ gây ra để xuyên tạc, bôi nhọ hình ảnh chính quyền, từ đó kích động tâm lý chống đối.

Những thông điệp như “chính quyền chậm trễ”, “lực lượng cứu hộ thiếu trách nhiệm”, “Nhà nước bỏ mặc dân” thường được kẻ xấu lợi dụng như một dạng từ khóa phổ biến, tạo sự lan truyền với tốc độ rất nhanh, đánh thẳng vào tâm lý cộng đồng. Lợi dụng sự thiếu kiểm chứng và tâm lý chia sẻ theo cảm xúc, các đối tượng muốn tạo ra hình ảnh tiêu cực về bộ máy quản lý nhà nước, chia rẽ lòng tin nhân dân, gây bất ổn xã hội.

Trong bối cảnh mạng xã hội trở thành một phần của đời sống, tin giả không còn đơn thuần là trò đùa vô hại. Nó là mũi nhọn phá hoại, là “vũ khí mềm” của các đối tượng chống phá, có thể tác động tiêu cực đến ổn định xã hội và niềm tin của nhân dân vào Nhà nước.

Mạnh tay hơn nữa với tin giả

Qua theo dõi cho thấy, thời gian qua, lực lượng chức năng đã rất sát sao, kịp thời phát hiện, xử lý nhiều trường hợp tung tin sai sự thật. Hàng chục cá nhân đăng thông tin thiếu kiểm chứng, gây hoang mang dư luận đã bị triệu tập làm việc và xử phạt hành chính tùy hành vi, mức độ vi phạm. Một số vụ việc nghiêm trọng, sau khi điều tra, cơ quan chức năng nhận thấy liên quan đến hành vi kích động, gây âm mưu chính trị, có dấu hiệu hình sự, đã chuyển sang khởi tố.

Mặc dù vậy, theo ý kiến của nhiều người dân, tính răn đe của các biện pháp xử phạt hành chính vẫn chưa thật sự cao. Bởi trên thực tế, vẫn có đối tượng dù nhận thức được hành vi của mình nhưng vẫn vi phạm vì muốn trang cá nhân của mình gây được sự quan tâm, chú ý để thuận lợi cho việc bán hàng trực tuyến hoặc mục đích cá nhân, chính trị. Do đó, nhiều chuyên gia cho rằng cần xem xét tăng mức phạt, thậm chí nghiên cứu chế tài bổ sung đối với những trường hợp cố tình tái phạm, lợi dụng thiên tai để kích động, xuyên tạc. Đồng thời, việc phối hợp giữa các cơ quan chức năng cần chặt chẽ hơn, tránh tình trạng xử lý chậm khiến tin giả có thời gian “nở rộ”.

Cần chung tay đấu tranh quyết liệt với nạn tin giả. Ảnh minh họa

Bên cạnh xử lý nguồn phát tán tin giả, điều quan trọng hơn là nâng cao sức đề kháng thông tin cho người dân, nhất là đối với các đối tượng trình độ nhận thức hạn chế. Thực tế cho thấy, nhiều người chia sẻ tin giả không phải vì mục đích xấu, mà vì... không biết đó là tin giả. Họ ít có kỹ năng kiểm chứng nguồn tin, dễ bị cảm xúc dẫn dắt, đặc biệt trong tình huống thiên tai, khi tinh thần đang hoang mang, thiếu tỉnh táo, dễ bị kích động.

Vì vậy, cần tuyên truyền cho mỗi cá nhân hình thành thói quen kiểm tra nguồn tin, nên chia sẻ thông tin từ báo chí chính thống, từ cơ quan chức năng, hạn chế chia sẻ thông tin từ các tài khoản không rõ ràng, thiếu tin cậy. Cùng với đó, người dùng mạng xã hội nên cảnh giác với những bài viết giật tít, mang tính kích động, hình ảnh mờ nhòe hoặc có dấu hiệu cắt ghép. Các cơ quan báo chí, cần kịp thời “bóc mẽ”, lật tẩy các chiêu trò cắt ghép, phát tán tin giả để người dân dễ nhận diện.

Ngoài các biện pháp trên, để ngăn chặn hiệu quả tình trạng tung tin giả trong thiên tai, các cơ quan chức năng cần nghiên cứu tăng mức xử phạt hành chính đối với hành vi tung tin giả gây hậu quả nghiêm trọng; đồng thời bổ sung các chế tài như tước quyền sử dụng mạng xã hội trong thời gian nhất định đối với những cá nhân cố tình tái phạm. Đối với các đối tượng có dấu hiệu lợi dụng tin giả để chống phá Nhà nước, kích động biểu tình, gây bất ổn xã hội, cần kiên quyết khởi tố, điều tra và xử lý nghiêm minh theo quy định pháp luật.

Cùng với đó, các cơ quan quản lý thông tin, các nền tảng mạng xã hội, lực lượng Quân đội, Công an và chính quyền địa phương cần có cơ chế phối hợp nhanh, kịp thời phát hiện, bóc gỡ tin giả ngay khi vừa xuất hiện. Những người dùng có ảnh hưởng trên mạng xã hội cần tích cực lan tỏa thông tin đúng, bác bỏ tin giả. Các trường học, cơ quan, tổ chức đoàn thể cần đưa nội dung tuyên truyền phòng chống tin giả vào các buổi sinh hoạt, hội thảo, tập huấn kỹ năng số; đưa nội dung giáo dục nhận thức về tin giả vào chương trình học phù hợp, giúp cho các bạn trẻ có nhận thức đúng, có kỹ năng sử dụng mạng xã hội văn minh, lành mạnh.

Theo dự báo, thiên tai, thời tiết cực đoan ngày càng diễn biến phức tạp ở nước ta. Để ứng phó hiệu quả với sự bất thường của khí hậu, thời tiết, cần sự chủ động vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn thể nhân dân, các tổ chức thiện nguyện. Trong đó, việc nhận diện, đấu tranh loại bỏ những tin giả và các hành vi lợi dụng thiên tai để chống phá Đảng, Nhà nước, chính quyền các cấp cũng cần phải được hết sức coi trọng. Nếu để tin giả “tấn công”, làm lung lay niềm tin, gây chia rẽ xã hội, sẽ gây ra tổn thất không kém gì bão lũ. Vì vậy, đấu tranh chống tin giả không chỉ là nhiệm vụ của cơ quan chức năng, mà là trách nhiệm của mỗi người dân. Khi cộng đồng cùng chung tay sử dụng, đăng tải thông tin chuẩn xác, minh bạch, phù hợp, khi mọi người biết phân biệt đúng - sai, thật - giả, chúng ta sẽ tạo nên “lá chắn thép” để bảo vệ nhân dân, bảo vệ sự phát triển ổn định của đất nước.

Theo qdnd.vn