Phát triển đội ngũ cán bộ nữ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ thời kỳ mới - từ thực tiễn tỉnh Thanh Hoá

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặc biệt quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng cán bộ nữ, giải phóng phụ nữ, thực hiện quyền bình đẳng giới, tạo mọi điều kiện để phát huy vai trò của phụ nữ trong sự nghiệp cách mạng. Trong “Di chúc” Người căn dặn: “Đảng và Chính phủ cần phải có kế hoạch thiết thực để bồi dưỡng, cất nhắc và giúp đỡ để ngày thêm nhiều phụ nữ phụ trách mọi công việc”.

Thực hiện di huấn của Người, qua các thời kỳ cách mạng, Đảng ta đã ban hành nhiều nghị quyết nhằm thực hiện mục tiêu xây dựng đội ngũ cán bộ nữ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Tiêu biểu như Nghị quyết số 11/NQ-TW ngày 27-4-2007 của Bộ Chính trị về công tác phụ nữ thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước coi xây dựng phát triển vững chắc đội ngũ cán bộ nữ tương xứng với vai trò to lớn của phụ nữ là yêu cầu khách quan, là nội dung quan trọng trong chiến lược công tác cán bộ của Đảng; Nghị quyết Đại hội XII của Đảng nêu rõ: “Tăng tỉ lệ cán bộ lãnh đạo, cấp ủy là người dân tộc thiểu số, cán bộ nữ, cán bộ trẻ”; Nghị quyết số 26-NQ/TW của BCH Trung ương Đảng (khóa XII) về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đề ra mục tiêu đến năm 2030 “Phải có cán bộ nữ trong cơ cấu ban thường vụ cấp ủy và tổ chức đảng các cấp. Tỉ lệ nữ cấp ủy viên các cấp đạt từ 20-25%. Tỉ lệ nữ đại biểu Quốc hội, hội đồng nhân dân các cấp đạt trên 35%”.

Nhằm cập nhật kịp thời đường lối của Đảng đối với công tác phụ nữ trước điều kiện thực tiễn của cách mạng, ngày 20-01-2018, Ban Bí thư Trung ương Đảng tiếp tục ban hành Chỉ thị số 21-CT/TW về “Tiếp tục đẩy mạnh công tác phụ nữ trong tình hình mới”; Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng xác định: “Phát huy truyền thống, tiềm năng, thế mạnh và tinh thần làm chủ, khát vọng vươn lên của các tầng lớp phụ nữ. Xây dựng người phụ nữ Việt Nam thời đại mới. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nữ, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế...”

Thấm nhuần sâu sắc quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của Đảng và Nhà nước, tỉnh Thanh Hoá luôn quan tâm đến công tác cán bộ nữ và xác định cán bộ nữ là lực lượng quan trọng có ảnh hưởng toàn diện đến sự phát triển của đất nước nói chung và của tỉnh Thanh Hóa nói riêng. Chính vì vậy, Tỉnh luôn chú trọng làm rõ, bổ sung và hoàn thiện các chính sách, pháp luật, đẩy mạnh việc thực hiện bình đẳng giới đối với nữ giới trong công tác xã hội được ưu tiên, đặt lên hàng đầu. Theo đó, cấp ủy, chính quyền các cấp trên địa bàn tỉnh đã cụ thể hóa, sửa đổi các quy định về quy hoạch, bổ nhiệm, đào tạo, đánh giá cán bộ, công chức đảm bảo nguyên tắc bình đẳng giới; đưa tiêu chí về công tác cán bộ nữ trong đánh giá, kiểm điểm hàng năm của các cơ quan, đơn vị. Đồng thời, thường xuyên rà soát, hoàn thiện chính sách, pháp luật về bình đẳng giới để đảm bảo cơ hội bình đẳng cho phụ nữ tham gia vào các vị trí lãnh đạo, quản lý ở tất cả các cấp, các ngành và nâng cao hiệu quả tổ chức thi hành chính sách, pháp luật về cán bộ nữ và công tác cán bộ nữ; thực hiện lồng ghép các nội dung bình đẳng giới trong xây dựng chính sách, pháp luật và các chương trình, chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; có chính sách đặc thù để đảm bảo tỷ lệ, cơ cấu cán bộ nữ.

Đặc biệt, tỉnh đã đổi mới phương pháp đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ nữ gắn với quy hoạch, tạo nguồn cán bộ lãnh đạo, quản lý từ tỉnh đến cơ sở thông qua các biện pháp như: Thành lập các mô hình vườn ươm lãnh đạo nữ trẻ cho cán bộ, công chức và sinh viên các cơ sở đào tạo để tạo nguồn lãnh đạo nữ. Xây dựng mạng lưới, nhóm phụ nữ trong các vị trí lãnh đạo, quản lý và tổ chức các hoạt động kết nối nhằm chia sẻ kinh nghiệm và nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý của cán bộ nữ. Các sở, ban, ngành cấp tỉnh và UBND các huyện, thị xã, thành phố, các xã, phường, thị trấn đã tích cực tham mưu cho các cấp uỷ, chính quyền tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện các nội dung về công tác bình đẳng giới, vì sự tiến bộ của phụ nữ, trong đó: chú trọng việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của phụ nữ trong lĩnh vực chính trị; tổ chức các hoạt động tôn vinh các tấm gương tốt, điển hình về lãnh đạo nữ thành công ở cả khu vực công và khu vực tư nhân nhằm tạo dư luận xã hội ủng hộ phụ nữ tham gia lãnh đạo. Tăng cường hợp tác trong việc triển khai thực hiện các mục tiêu bình đẳng giới thông qua trao đổi, học tập kinh nghiệm; tranh thủ sự hỗ trợ nguồn tài chính hợp pháp để thực hiện Chương trình. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật, chính sách về công tác cán bộ nữ và bình đẳng giới...

Nhờ sự quan tâm và đổi mới tác tạo nguồn, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng cán bộ nữ cùng sự nỗ lực vươn lên của chính đội ngũ cán bộ nữ, tỷ lệ nữ lãnh đạo toàn tỉnh đạt được kết quả cao. Theo thông tin từ Sở Nội vụ tỉnh Thanh Hoá: từ năm 2021 đến nay, các đơn vị cấp tỉnh có 06/72 lãnh đạo chủ chốt đứng đầu đơn vị là nữ chiếm 8,33%; lãnh đạo nữ là trưởng, phó phòng và tương đương cấp tỉnh có 119/499 chiếm 23,8%; các huyện, thị xã, thành phố có 05/93 lãnh đạo UBND là nữ chiếm 5,37%; trưởng, phó phòng và tương đương cấp huyện có 204/770 chiếm 26,5%; lãnh đạo nữ là Chủ tịch, Phó chủ tịch UBND cấp xã có 110/1.448 chiếm 7,6%. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng tham gia đóng góp ý kiến xây dựng văn bản của cấp uỷ, chính quyền các cấp, các văn bản quy phạm pháp luật, chương trình phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh trên địa bàn tỉnh.

Tuy nhiên, trong thực tế vẫn còn những khó khăn, hạn chế trong công tác cán bộ nữ. Cụ thể là:

Thứ nhất, cán bộ nữ đã tham gia tích cực vào công tác lãnh đạo, quản lý và bước đầu được ghi nhận, đánh giá cao. Tuy nhiên, lệ cán bộ nữ tham gia vào lãnh đạo ở các cấp chính quyền trong tỉnh dù đã đạt chỉ tiêu theo kế hoạch đề ra nhưng nhìn chung vẫn chưa đạt yêu cầu so với tiềm năng và nguồn lực cán bộ nữ trong tỉnh.

Thứ hai, có sự bất cập giữa yêu cầu thực hiện tốt công tác cán bộ nữ với các điều kiện kinh tế - văn hóa và xã hội. Trong những năm qua, các cấp uỷ, chính quyền trong tỉnh đã kịp thời cụ thể hoá và có những chủ trương, chính sách, hệ thống các văn bản pháp luật thúc đẩy bình đẳng giới trong hoạt động chính trị. Tuy nhiên, để thực hiện tốt chính sách đó thì việc bảo đảm các điều kiện về kinh tế, văn hóa - xã hội nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ nữ phát huy vai trò của mình là vấn đề có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với các cấp, các ngành trong thời kỳ mới. Thực tế cho thấy rằng, mâu thuẫn giữa việc thực hiện tốt chính sách về cán bộ nữ với việc bảo đảm các điều kiện kinh tế, văn hóa - xã hội vẫn đang là vấn đề gặp nhiều khó khăn, chẳng hạn như tình trạng cán bộ nữ thu nhập thấp đã ảnh hưởng đến cơ hội học tập, nâng cao trình độ để có thể tham gia hoàn thành nhiệm vụ hoặc vào công tác lãnh đạo, quản lý.

Thứ ba, định kiến giới đối với phụ nữ tham gia công tác xã hội và trong hoạt động lãnh đạo, quản lý vẫn còn khắt khe. Mặc dù sự định kiến giới theo quan niệm truyền thống đã giảm bớt, chuyển biến theo chiều hướng ngày càng tích cực hơn, tuy nhiên, trong nhận thức của nhiều nhóm xã hội về vai trò, vị thế chính trị của phụ nữ vẫn còn có định kiến và khắt khe hơn nhiều so với nam giới. Phụ nữ vẫn phải đảm nhiệm vai trò chăm sóc gia đình ngay cả cũng đi làm như nam giới, tạo nên những xung đột vai trò lớn khi phụ nữ tham gia công tác chính trị, xã hội.

Thứ tư, nhiều cán bộ nữ chưa mạnh dạn tham gia vào quá trình quản lý xã hội và cộng đồng, đặc biệt là phụ nữ nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Một trở ngại lớn nhất, hạn chế cán bộ nữ tham gia quản lý xã hội không phải là do năng lực mà là các yếu tố về giới, là sự vướng bận về thiên chức. Một bộ phận cán bộ nữ còn biểu hiện tự ti, an phận, chưa có ý chí vươn lên.

Để có đội ngũ cán bộ nữ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong thời kỳ mới, cần thực hiện một số giải pháp như sau:

Một là, Quán triệt sâu sắc quan điểm, chính sách của Đảng, Nhà nước về vị trí, vai trò của cán bộ nữ và công tác cán bộ nữ trong thời kỳ mới. Các cấp ủy Đảng có trách nhiệm lãnh đạo xây dựng quy hoạch cán bộ nữ trong quy hoạch tổng thể ở từng cấp, từng ngành, từng địa phương.

Hai là, các cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cơ quan, đơn vị và chính phụ nữ phải tiếp tục đổi mới nhận thức về phụ nữ với tư cách là một lực lượng quan trọng trong sự phát triển của xã hội, phải được đối xử bình đẳng về quyền lợi, trách nhiệm. Phải coi công tác cán bộ nữ là một nội dung của nhiệm vụ giải phóng phụ nữ; là nhiệm vụ của tất cả các thành viên trong hệ thống chính trị. Phải coi trọng công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chủ trương, chính sách về cán bộ nữ và đưa chỉ tiêu về cán bộ nữ là một nội dung đánh giá thi đua hằng năm. Bình đẳng giới, sự tiến bộ của phụ nữ chỉ có được khi cả hai giới cùng thay đổi về nhận thức.

Ba là, phát huy vai trò của Hội Liên hiệp phụ nữ các cấp trong tỉnh trong việc tham mưu, giới thiệu, tạo nguồn cán bộ nữ và giới thiệu quần chúng là phụ nữ ưu tú cho Đảng. Tuyên truyền cho phụ nữ khắc phục tư tưởng an phận, tình trạng níu kéo, không ủng hộ nhau ngay trong nội bộ cán bộ nữ.

Thực hiện đồng bộ những giải pháp trên là điều kiện quan trọng thúc đẩy sự phát triển của công tác cán bộ nữ, góp phần cổ vũ, khích lệ, tạo niềm tin và động lực cho cán bộ nữ cống hiến, phát huy tài năng của mình để xây dựng hệ thống chính trị hiện đại, hiệu quả, đáp ứng tốt các yêu cầu của thời kỳ mới.

Ths. Nguyễn Thị Kiều Trang - trường Chính trị tỉnh Thanh Hóa