Nông thôn mới - đổi mới diện mạo nông thôn (Bài 2): OCOP “dẫn” kinh tế địa phương phát triển

Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) là hợp phần quan trọng trong hành trình XDNTM tại các địa phương trên địa bàn tỉnh. Không chỉ giúp nâng cao giá trị, từng bước đưa sản phẩm đặc trưng của địa phương chinh phục những thị trường trong nước cũng như thế giới, mà còn phát huy tính sáng tạo, trí tuệ của người dân, xây dựng mối liên kết, trở thành động lực “dẫn” kinh tế địa phương phát triển.

Dây chuyền sản xuất hiện đại của Công ty TNHH Thực phẩm & TMDV Lê Gia, xã Hoằng Thanh. Ảnh: Minh Hà

Chắp cánh cho sản phẩm bay xa

Chương trình OCOP đã có sức lan tỏa mạnh mẽ, khơi dậy sự tự tin, sáng tạo của chủ cơ sở, hộ sản xuất, đồng thời làm nền tảng quan trọng để phát triển kinh tế nông thôn, góp phần thực hiện thành công Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM một cách hiệu quả, bền vững.

Ở xã Hoằng Phụ cũ (nay là xã Hoằng Thanh) sản phẩm nước mắm Lê Gia đã trở thành cái tên rất quen thuộc. Từ khi tham gia chương trình OCOP, doanh nghiệp chủ thể sản xuất đã tập trung cao cho quy trình, công nghệ sản xuất sạch, an toàn, bao bì nhãn mác bắt mắt và đa dạng hình thức tiếp thị, quảng bá sản phẩm. Nhờ đó, những năm qua sản phẩm nước mắm Lê Gia đã có mức tăng trưởng mạnh. Hiện nay Lê Gia đã có 2 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 5 sao quốc gia cho sản phẩm mắm tôm và nước mắm. Các sản phẩm mắm Lê Gia đã dần khẳng định được uy tín, thương hiệu, chất lượng trên thị trường, có mặt tại hệ thống các siêu thị lớn, cửa hàng thực phẩm sạch, đại lý trên toàn quốc và xuất khẩu ra nhiều thị trường như: Mỹ, Úc, Singapore, Newzealand, Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc...

Chương trình OCOP cũng thực sự là “bà đỡ” của các sản phẩm nông nghiệp ở xã Thắng Lợi, giúp chủ cơ sở tiếp cận với quy trình chế biến sâu, đầu tư nghiêm túc cho kinh tế nông nghiệp. Năm 2023, Công ty CP Chế biến nông sản Trung Thành đăng ký tham gia chương trình OCOP. Với sự hỗ trợ, tư vấn của cơ quan chuyên môn của huyện, việc sản xuất, đóng gói bao bì, nhãn mác, tiếp cận thị trường của doanh nghiệp được thay đổi hoàn toàn. Công ty đã đầu tư nâng cấp nhà xưởng và nhiều máy móc, thiết bị hiện đại như máy làm lạnh, đóng hộp, máy đo độ ẩm nông sản, máy kiểm tra dư lượng thuốc bảo vệ thực vật... Hiện, doanh nghiệp hiện đang sở hữu 3 sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn 4 sao là: Dứa đóng hộp Trường Tùng, Ngô ngọt đóng hộp Trường Tùng, Dưa bao tử đóng hộp Trường Tùng. Những sản phẩm này đang được tiêu thụ tại nhiều quốc gia trên thế giới.

Nhờ đổi mới công nghệ, xây dựng được thương hiệu sản phẩm, sản lượng sản xuất, xuất khẩu của Công ty CP Chế biến nông sản Trung Thành ngày một tăng. Hằng năm, công ty sản xuất và xuất khẩu khoảng 8 nghìn tấn nông sản các loại, trong đó có 5 đến 6 nghìn tấn dứa đóng hộp. Công ty định hướng sẽ mở rộng và phát triển thêm nhiều sản phẩm khác đưa vào đánh gia xếp hạng OCOP trong thời gian tới. Giám đốc Công ty Lê Trường Tùng cho biết: “Việc xây dựng sản phẩm OCOP có ý nghĩa thiết thực. Ở mỗi sản phẩm đều giữ được nét truyền thống của quê hương, mỗi lần đem đi trưng bày sản phẩm tại các hội nghị quốc tế, tôi rất tự hào về sản phẩm của quê hương mình”.

Chương trình OCOP đã tạo sự lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng, được người dân hưởng ứng tích cực và bước đầu đạt được những kết quả quan trọng, khá toàn diện từ sản xuất đến tiêu thụ hàng hóa. Giai đoạn 2021-2025, toàn tỉnh có 661 sản phẩm OCOP đã được công nhận. Trong đó, có 2 sản phẩm 5 sao, 59 sản phẩm 4 sao và 600 sản phẩm 3 sao. Các sản phẩm này thuộc về 492 chủ thể OCOP, trong đó có 82 doanh nghiệp, 132 HTX, 11 tổ hợp tác và 267 hộ sản xuất, kinh doanh. Không chỉ nâng tầm giá trị sản phẩm, thông qua Chương trình OCOP, nhiều địa phương còn quy hoạch được các vùng nguyên liệu đặc sản, phát triển các ngành nghề nông thôn, hình thành nhiều sản phẩm OCOP gắn với vai trò như một "đại sứ” chuyển tải những câu chuyện sản phẩm mang tính nhân văn của vùng, miền.

Thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn

Trên cơ sở khảo sát đánh giá tại các cơ sở sản xuất và các chủ thể OCOP cho thấy, sản phẩm sau khi được xếp hạng OCOP đều tăng trưởng cả về quy mô lẫn giá trị. Sản phẩm OCOP phong phú, đa dạng, thuộc nhiều nhóm: thực phẩm tươi sống, thực phẩm chế biến, gia vị, chè... được cấp giấy chứng nhận bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm; có mã số, mã vạch, tem truy xuất nguồn gốc; nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận chỉ dẫn địa lý và khẳng định được thương hiệu trên thị trường trong và ngoài tỉnh.

Tại các siêu thị trong tỉnh và nhiều tỉnh, thành trên cả nước đều có các sản phẩm OCOP của tỉnh Thanh Hóa. Đặc biệt, một số sản phẩm OCOP Thanh Hóa đã lên đường xuất ngoại sang một số nước như: Mắm tôm, mắm tép Lê Gia (xã Hoằng Thanh); đồ thủ công mỹ nghệ, các sản phẩm từ cói của HTX Thủ công mỹ nghệ Tân Thọ (xã Trung Chính) xuất khẩu đến thị trường Nhật Bản và các nước EU; các sản phẩm từ tre của Công ty TNHH sản xuất và Thương mại BambooVina (xã Hà Trung) xuất khẩu đi các thị trường châu Âu, Mỹ; sản phẩm dứa, ngô ngọt đóng hộp của Công ty CP Chế biến nông sản Trung Thành (xã Thắng Lợi) xuất khẩu đi các nước châu Âu, Hàn Quốc, Australia...

Để đạt kết quả này, Thanh Hóa đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự hưởng ứng, tham gia tích cực của người dân, các cơ sở sản xuất. Quá trình thực hiện, cấp ủy, chính quyền các cấp thường xuyên tư vấn, hỗ trợ, hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho cơ sở trong quá trình thực hiện từ khâu xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh, thiết kế bộ nhận diện thương hiệu cho đến xây dựng nhà xưởng, mua sắm máy móc, trang thiết bị, xây dựng quy trình sản xuất... Hằng năm, tỉnh đã tổ chức các cuộc tọa đàm, đối thoại trực tiếp với các cơ sở để giải quyết những vấn đề khó, các rào cản, đặc biệt là vấn đề đất đai, mặt bằng, cơ chế, chính sách để tạo môi trường thuận lợi cho chủ cơ sở, hộ dân phát triển sản xuất. Các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu cho sản phẩm OCOP thông qua các diễn đàn, triển lãm được các đơn vị trong tỉnh chú trọng triển khai.

Minh Hà

Bài cuối: Từ thành quả đến kỳ vọng