Nâng cao chất lượng dân số để đất nước phồn vinh, gia đình hạnh phúc

Nghị quyết số 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII đã chỉ rõ: “Chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. Công tác dân số phải chú trọng toàn diện các mặt quy mô, cơ cấu, phân bố, đặc biệt là chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ hữu cơ với các yếu tố kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo đảm phát triển nhanh, bền vững”. Trên cơ sở đó, tỉnh Thanh Hóa đã tập trung nguồn lực triển khai hiệu quả nhiệm vụ công tác dân số trong thời kỳ mới.

Cán bộ y tế tư vấn kiến thức chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ tại bản Xía Nọi, xã Sơn Thủy (Quan Sơn).

“Chìa khóa” tạo chuyển đổi hành vi

Xác định công tác truyền thông đóng vai trò quan trọng trong chuyển đổi hành vi, nâng cao nhận thức về các dân số, thời gian qua, Chi cục Dân số tỉnh đã đổi mới nội dung và phương thức truyền thông phù hợp với yêu cầu trong tình hình mới; phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể, địa phương đưa công tác truyền thông đến với từng nhà, từng thôn, xóm theo phương châm “mưa dầm thấm sâu”, góp phần thay đổi nhận thức, hành động của người dân trong thực hiện.

Ngày Vi chất dinh dưỡng tại xã Tam Chung (Mường Lát).

Tại huyện Mường Lát, từ đầu năm 2024 đến nay, Trung tâm Y tế huyện đã tổ chức triển khai thực hiện các Chương trình truyền thông dân số; Chương trình mục tiêu Y tế-Dân số, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi; Điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng; Mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh...

Trong đó, đã viết 16 bài phát thanh và phát thanh 32 lần trên hệ thống loa phát thanh; tổ chức tư vấn và khám sức khỏe trước hôn nhân cho 160 nam/nữ thanh niên trong độ tuổi chuẩn bị kết hôn về tầm quan trọng của tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh; tổ chức 16 buổi sinh hoạt câu lạc bộ sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên cho 400 hội viên là nam nữ thanh niên trên địa bàn huyện. Thông qua các buổi sinh hoạt nhằm cung cấp kiến thức về sức khỏe sinh sản trước hôn nhân; các biện pháp phòng tránh thai an toàn; phòng, chữa bệnh phụ khoa; phòng, chống, điều trị vô sinh; làm mẹ an toàn; trách nhiệm làm cha mẹ, nuôi con khỏe, dạy con ngoan, các nguy cơ sinh con bị dị tật, khuyết tật; nguy cơ vô sinh khi kết hôn sớm và cận huyết thống.

Bà Hà Thị Phúc, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Mường Lát cho biết: Để nâng cao chất lượng truyền thông dân số, huyện tiếp tục triển khai các chương trình, đề án nâng cao chất lượng dân số; quan tâm, bồi dưỡng nâng cao năng lực, chất lượng hoạt động của cán bộ, cộng tác viên làm công tác dân số, bảo đảm thực hiện tốt công tác tuyên truyền, đa dạng hóa các hình thức truyền đến với người dân. Nhờ đó, nhận thức, hành vi của người dân dần thay đổi, kết quả thực hiện các mục tiêu dân số được nâng lên rõ rệt.

Khám sàng lọc, cân đo trẻ tại bản Ón, xã Tam Chung (Mường Lát).

Triển khai đồng bộ các giải pháp

Thực hiện nhiệm vụ được giao, Chi cục Dân số tỉnh đã phối hợp với các sở, ban, ngành, đơn vị liên quan triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm ổn định quy mô dân số, từng bước giải quyết các vấn đề liên quan đến cơ cấu và nâng cao chất lượng dân số; chỉ đạo triển khai, hướng dẫn thực hiện 11 chương trình, kế hoạch được UBND tỉnh phê duyệt. Trong đó đặc biệt chú trọng đẩy mạnh các hoạt động truyền thông giáo dục; kiểm soát tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh; nâng cao chất lượng dân số; điều chính mức sinh; chăm sóc sức khỏe người cao tuổi; đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ làm công tác dân số từ tỉnh đến cơ sở. Đồng thời huy động sự vào cuộc của các cấp ủy Đảng, chính quyền, sự phối hợp tích cực của các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức chính trị- xã hội và sự hưởng ứng của người dân trong tham gia thực hiện hiệu quả các chính sách về dân số.

Nhờ đó, chất lượng dân số của tỉnh đã được nâng lên rõ rệt cả về thể lực và trí lực, thông qua các chương trình, đề án chăm sóc sức khoẻ, nâng cao chất lượng dân số. Năm 2024, kết quả thực hiện các chỉ tiêu nâng cao chất lượng dân số có tiến bộ đáng kể so với cùng kỳ năm trước: tỷ suất tăng dân số tự nhiên 8,5 ‰ (giảm 1,2‰ so với năm 2023); tỷ số giới tính khi sinh 113,1 bé trai/100 bé gái (giảm so với năm 2023: 113,5 bé trai/100 bé gái); tỷ lệ sử dụng các biện pháp tránh thai đạt 68,2% (tăng 0,2% so với năm 2023); tỷ lệ bà mẹ mang thai được sàng lọc trước sinh 70% (tăng 3% so với năm 2023); tỷ lệ trẻ em mới sinh được sàng lọc sơ sinh 17,9% (tăng 4,4% so với năm 2023); có 102.100 người mới sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại; tỷ lệ cặp nam, nữ được tư vấn khám sức khỏe trước hôn nhân đạt 40,3%; tỷ lệ người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ 1 lần/năm đạt 75%.

Dược sĩ CKII Bùi Hồng Thủy, Chi cục trưởng Chi cục Dân số tỉnh.

Dược sĩ CKII Bùi Hồng Thủy, Chi cục trưởng Chi cục Dân số tỉnh cho biết, đạt được kết quả trên là được sự quan tâm của các cấp ủy đảng, chính quyền, sự chỉ đạo sát sao của Cục Dân số và Sở Y tế và sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ dân số từ tỉnh đến cơ sở. Trong năm, Chi cục đã tổ chức các hoạt động thiết thực, hiệu quả, toàn diện, tạo nên những chuyển biến trong công tác dân số. Thời gian tới, công tác dân số tiếp tục hướng tới mục tiêu giảm sinh nhằm duy trì vững chắc mức sinh thay thế; giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh để đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; chú trọng giải quyết toàn diện, đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bố, đặc biệt là chất lượng dân số.

Hưởng ứng Tháng hành động quốc gia về Dân số (tháng 12) và Ngày Dân số Việt Nam 26/12 với chủ đề: “Nâng cao chất lượng dân số để đất nước phồn vinh, gia đình hạnh phúc”, Chi cục Dân số tỉnh đã ban hành kế hoạch tổ chức triển khai các hoạt động hưởng ứng Tháng hành động năm 2024 nhằm tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền, sự tham gia phối hợp của các ban, ngành, đoàn thể và sự hưởng ứng của các tầng lớp Nhân dân thực hiện chính sách dân số.

Truyền thông sức khoẻ sinh sản vị thành niên, thanh niên tại Trường THCS Hà Bình (Hà Trung).

Theo đó, các hoạt động hưởng ứng Tháng hành động quốc gia về Dân số và kỷ niệm Ngày Dân số Việt Nam được tổ chức thực hiện tiết kiệm, lồng ghép hiệu quả với các hoạt động truyền thông khác tại cơ sở. Nội dung, thông điệp, khẩu hiệu hành động được triển khai đồng bộ, thống nhất; hình thức tổ chức phong phú, phù hợp với tính chất, điều kiện tình hình thực tế tại từng địa phương.

Nội dung định hướng công tác dân số theo của Nghị quyết số 21-NQ/TW; Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030 và các chương trình, kế hoạch của Chính phủ để thực hiện mục tiêu: giải quyết toàn diện, đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bố, nâng cao chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ tác động qua lại với phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt chú trọng các nội dung về tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn, vì tương lai đất nước.

Cụ thể là tuyên truyền, vận động nam, nữ thanh niên trước khi kết hôn nên tham gia tư vấn và khám sức khỏe trước hôn nhân, trước hết là các đối tượng có nguy cơ cao. Việc tham gia tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn không chỉ đơn thuần là thể hiện sự quan tâm đến sức khỏe của bản thân mà còn là thực hiện trách nhiệm đối với tương lại hạnh phúc gia đình của chính mình và toàn xã hội.

Tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa, lợi ích và tầm quan trọng của việc thực hiện tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh, qua đó giúp phát hiện và điều trị sớm một số bệnh, tật có thể ảnh hưởng đến vấn đề tình dục, mang thai, sinh đẻ về sau; phòng tránh một số dị tật bẩm sinh cho con cái trong trường hợp người bố hoặc người mẹ mắc các bệnh nguy hiểm có thể di truyền như tan máu bẩm sinh, rối loạn đông máu..., qua đó nâng cao nhận thức và vận động người dân tự nguyện tham gia. Đồng thời cung cấp các kiến thức về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục để nam/nữ trong độ tuổi sinh đẻ hiểu biết và phòng tránh thai an toàn, tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục, chăm sóc thai kỳ tốt để sinh con khỏe mạnh; đẩy mạnh tuyên truyền để đảm bảo vị thành niên, thanh niên, công nhân các khu công nghiệp, khu chế xuất tiếp cận tốt hơn các dịch vụ chăm sóc SKSS-KHHGĐ, góp phần giảm thiểu tình trạng mang thai ngoài ý muốn, giảm phá thai, dự phòng vô sinh và nâng cao chất lượng dân số.

Nâng cao nhận thức của người dân về tác hại, hệ lụy của việc tảo hôn, kết hôn cận huyết thống; thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về cấm tảo hôn, kết hôn cận huyết thống. Tuyên truyền về tác hại, hậu quả của tảo hôn, hôn nhân cận huyến thống, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, vùng có đồng bào dân tộc, biên giới...

Tuyên truyền về tác hại mang thai ngoài ý muốn, phá thai không an toàn và thực hiện sinh đẻ có kế hoạch một cách hiệu quả nhất nhằm chuẩn bị cho người phụ nữ có điều kiện sức khỏe để mang thai và sinh đẻ an toàn, góp phần đảm bảo hôn nhân bền vững, nâng cao chất lượng giống nòi.

Tuyên truyền về những thuận lợi, khó khăn, thách thức và phương hướng nhiệm vụ của công tác dân số trong thời gian tới; ý kiến của các nhà khoa học, các nhà quản lý, hoạch định chính sách đối với công tác dân số và các tầng lớp nhân dân về việc thực hiện chính sách dân số của Đảng và Nhà nước trong tình hình mới.

Tô Hà