Cói xanh mùa nắng cháy

Những ngày hè oi ả, khi ánh nắng chói chang đổ xuống khắp đồng bằng Bắc Trung Bộ, cũng là lúc những người nông dân ở các huyện Nga Sơn, Nông Cống và Quảng Xương (Thanh Hóa) tất bật vào vụ thu hoạch cói.

VIDEO: Cói xanh mùa nắng cháy

Những ngày hè oi ả, khi ánh nắng chói chang đổ xuống khắp đồng bằng Bắc Trung Bộ, cũng là lúc những người nông dân ở các huyện Nga Sơn, Nông Cống và Quảng Xương (Thanh Hóa) tất bật vào vụ thu hoạch cói – một nguyên liệu quý giá để làm nên những chiếc chiếu, sọt và nhiều món đồ thủ công mỹ nghệ từ cói.

Cói ở đây thu hoạch 2 lần trong một năm vào đầu tháng 5 và tháng 10 (âm lịch).

Hiện nay, bà con đang vào vụ thu hoạch đầu tiên trong năm. Đây cũng là thời điểm nắng nóng gay gắt nhất. Nhiệt độ ngoài đồng có thể lên tới 38-40 độ C, không khí oi bức, đất bãi khô nứt, nhưng những người nông dân vẫn kiên trì bám ruộng.

Ông Nguyễn Hữu Hụi (Quảng Xương) cho biết: “Nắng nóng lắm, đứng ngoài ruộng cói chỉ một lúc là mồ hôi đã vã ra như tắm. Nhưng phải tranh thủ thu hoạch cói đúng thời điểm thì sợi cói mới trắng đẹp, không bị đen đầu, chất lượng chiếu sẽ cao.”

Thu hoạch cói đòi hỏi sự nhanh nhẹn và khéo léo. Người nông dân cúi rạp mình dưới nắng, dùng liềm cắt sát gốc, từng bó cói được buộc chặt và đưa lên bờ.

Mỗi bó cói nặng từ 10-15kg, người gánh cói đi lại trên những lối mòn nhỏ hẹp, trơn trượt vì bùn đất.

Dưới cái nắng như đổ lửa, đôi vai của họ sạm nâu, rám đỏ, nhưng ánh mắt vẫn ánh lên sự kiên cường.

Thu hoạch xong, cói được đưa về sân phơi – công đoạn quan trọng quyết định chất lượng chiếu. Sợi cói phải được phơi thật khô, đều màu, tránh bị mốc hay ố vàng.

Cói được phân thành 3 loại. Loại dài trên 1,65m dùng dệt chiếu loại 1 hoặc đưa đi xuất khẩu. Loại trung bình dài 1,5m đến 1,6m dệt chiếu cá nhân. Còn cói chết khô dùng để đun nấu hoặc lợp mái nhà.

Công đoạn chẻ cói mất khá nhiều thời gian và công sức. Công đoạn này phải có 2 người cùng làm, phối hợp nhịp nhàng và phải nhanh tay bởi nếu không chẻ cói kịp thời, để héo sẽ rất khó chẻ.

Cói khô được bó lại thành từng bó lớn, chuẩn bị cho công đoạn dệt, đan sản phẩm.

Những cây cói qua bàn tay khéo léo của thợ trở thành những sản phẩm thủ công mỹ nghệ như chiếu, sọt, đĩa,... tinh xảo và có thương hiệu trên thị trường.

Người dân chia sẻ rằng: Nghề trồng và thu hoạch cói không chỉ là kế sinh nhai mà còn là niềm tự hào của bao thế hệ. Những chiếc chiếu, sọt cói từ lâu đã gắn bó với đời sống người Việt, là hình ảnh quê hương luôn in dấu trong ký ức.

Phương Đỗ - Hoàng Đông