Chi trả dịch vụ môi trường rừng góp phần bảo vệ và phát triển rừng bền vững

Kết quả, toàn tỉnh đã hoàn thành việc chi trả DVMTR năm 2022 với số tiền 34 tỷ đồng cho các chủ rừng là tổ chức, cá nhân, hộ gia đình trồng rừng, chăm sóc, bảo vệ, khoanh nuôi tái sinh rừng...

Cán bộ BQL Khu BTTN Xuân Liên phối hợp với chủ rừng tuần tra bảo vệ rừng trên địa bàn.

Cùng chúng tôi khảo sát thực tế hiệu quả chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) tại huyện Thường Xuân, đồng chí Mai Xuân Phương, Phó giám đốc Ban Quản lý (BQL) Khu Bảo tồn thiên nhiên (BTTN) Xuân Liên và một số cán bộ làm nhiệm vụ bảo vệ rừng (BVR) cho biết: BQL Khu BTTN Xuân Liên được giao quản lý 24.728,6 ha rừng. Trong đó, rừng đặc dụng 23.816,23 ha, diện tích còn lại là rừng sản xuất. Diện tích cung ứng DVMTR đến tháng 11/2023 khoảng 24.200 ha thuộc lưu vực của các Nhà máy thủy điện Cửa Đạt, Dốc Cáy, Xuân Minh, Bái Thượng. Đơn vị đã triển khai công tác giao khoán BVR theo chương trình chi trả DVMTR cho các cá nhân, cộng đồng dân cư trên địa bàn 5 xã vùng đệm của khu bảo tồn. Khu BTTN Xuân Liên đã xây dựng hồ sơ thuyết minh, bản cam kết BVR với các cá nhân, cộng đồng dân cư nhận khoán BVR; ký hợp đồng giao khoán để thực hiện công tác BVR.

Các năm vừa qua, BQL Khu BTTN Xuân Liên đã thực hiện đầy đủ, kịp thời chính sách chi trả DVMTR theo quy định của Nhà nước. Chủ động tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, ngành và người dân trong quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Hệ thống tổ BVR của các thôn, bản nhận khoán tại BQL Khu BTTN Xuân Liên có 300 thành viên. Đây là lực lượng quan trọng trong tổ chức tuần tra, kiểm tra an ninh rừng, giảm áp lực về sự thiếu hụt biên chế trong khu bảo tồn, góp phần tích cực trong việc xã hội hóa công tác BVR tận gốc, nâng cao cuộc sống, xóa đói, giảm nghèo bền vững cho người dân tham gia BVR.

Nét nổi bật là diện tích rừng đã được người dân địa phương tham gia bảo vệ; tình trạng vi phạm các quy định của pháp luật về bảo vệ, phát triển rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng giảm dần. Riêng năm 2023, Khu BTTN Xuân Liên không xảy ra vi phạm Luật Lâm nghiệp. Thực hiện tốt chính sách chi trả DVMTR tại Khu BTTN Xuân Liên đã góp phần quan trọng trong công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Đời sống người dân trong vùng ngày càng được cải thiện, góp phần cùng chính quyền địa phương trong công tác giảm nghèo và XDNTM.

Cụ thể, từ năm 2013 đến tháng 11/2023, Khu BTTN Xuân Liên đã chi trả tiền DVMTR với tổng số tiền 22.552,008 triệu đồng cho cá nhân, cộng đồng dân cư nhận khoán BVR. Từ nguồn kinh phí chi trả DVMTR, các thôn, bản đã xây dựng mới và nâng cấp được 12 nhà văn hóa; xây dựng hơn 5 km hàng rào khu chăn thả gia súc có kiểm soát; xây mới, sửa chữa 2 km kênh mương nội đồng; làm hơn 20 km đường làng, ngõ xóm tại các thôn bản; sửa chữa hệ thống loa phát thanh; tạo quỹ nguồn vốn vay phát triển kinh tế cho các hộ nghèo...

Tính đến tháng 11/2023, tỉnh Thanh Hóa có hơn 648.370 ha rừng, trong đó có 399.650,01 ha rừng tham gia cung ứng DVMTR. Rừng có vai trò điều tiết nguồn nước, hấp thụ khí CO2, tạo môi trường cảnh quan đẹp,... do đó các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh, cá nhân hưởng lợi từ DVMTR như thủy điện, nước sạch, du lịch sinh thái, nuôi trồng thủy sản, nước dùng cho sản xuất công nghiệp hoặc các nhà máy phát thải khí CO2,... phải trả phí DVMTR. Quỹ bảo vệ, phát triển rừng và phòng, chống thiên tai tỉnh đã triển khai các giải pháp để các cơ sở sử dụng DVMTR chấp hành tốt nghĩa vụ theo quy định, kê khai và nộp đầy đủ tiền DVMTR, không để nợ tiền DVMTR. Tiếp tục rà soát để triển khai mở rộng nguồn thu từ nuôi trồng thủy sản, các cơ sở sản xuất công nghiệp và dịch vụ có sử dụng nguồn nước...

Kết quả, toàn tỉnh đã hoàn thành việc chi trả DVMTR năm 2022 với số tiền 34 tỷ đồng cho các chủ rừng là tổ chức, cá nhân, hộ gia đình trồng rừng, chăm sóc, bảo vệ, khoanh nuôi tái sinh rừng... Bình quân mức chi trả 150.000 đồng/ha/năm (lưu vực cao nhất 300.000 đồng/ha, lưu vực thấp nhất 20.000 đồng/ha). Đến trung tuần tháng 11 này, toàn tỉnh đã thu tiền DVMTR của năm 2023 được 20.779,9 triệu đồng.

Thực hiện chính sách chi trả DVMTR đã góp phần ổn định đời sống người làm nghề rừng, thực hiện chủ trương xã hội hóa công tác bảo vệ và phát triển rừng bền vững. Cùng với thu và chi trả DVMTR, các địa phương, đơn vị, chủ rừng đã chủ động trồng rừng thay thế. Đến nay, toàn tỉnh đã trồng rừng thay thế được 7.570 ha, chủ yếu là rừng sản xuất. Toàn bộ diện tích rừng thay thế đang được chăm sóc, bảo vệ và thực hiện các biện pháp phòng cháy, chữa cháy rừng; cây sinh trưởng, phát triển tốt.

Bài và ảnh: Thu Hòa