Bảo vệ học sinh trước mối nguy từ thuốc lá điện tử

Dù đã bị liệt vào danh mục cấm, thuốc lá điện tử vẫn len lỏi trong đời sống xã hội, xâm nhập môi trường học đường và để lại nhiều hệ lụy khôn lường đối với sức khỏe, tâm lý của học sinh. Trước thực trạng đó, ngành Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa đã và đang tăng cường nhiều giải pháp nhằm nâng cao nhận thức, trang bị cho học sinh kiến thức, kỹ năng để nhận diện nguy cơ và nói không với sản phẩm độc hại này.

Thuốc lá điện tử được quảng cáo công khai trên không gian mạng.

Theo Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội, kể từ ngày 1/1/2025, các hành vi sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đều bị nghiêm cấm. Tuy nhiên, trên thực tế, hoạt động buôn bán và quảng cáo các sản phẩm này vẫn diễn ra công khai trên không gian mạng. Chỉ cần vài thao tác tìm kiếm trên Facebook, TikTok, người dùng dễ dàng tiếp cận các trang rao bán “pod dùng một lần”, “vape giao nhanh”, “tinh dầu vị trái cây”, với hình ảnh bắt mắt, giá cả công khai, giao hàng tận nơi.

L.Đ.H. (18 tuổi) chia sẻ: “Em biết đến thuốc lá điện tử qua bạn bè, nghe nói có nhiều mùi vị, ít hại hơn thuốc lá điếu nên mua dùng thử. Trên mạng bán rất nhiều, dễ mua nên dù đã bị cấm em vẫn chưa bỏ được”. Trường hợp của L.Đ.H. không phải cá biệt. Nhiều đánh giá của Bộ Y tế cho thấy, tâm lý “biết cấm nhưng không ngại”, cùng với khó khăn trong giám sát và xử lý trên môi trường số, khiến thuốc lá điện tử vẫn tiếp cận dễ dàng với giới trẻ.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam từng cảnh báo: thuốc lá điện tử chứa nhiều hóa chất độc hại, có thể gây ung thư, bệnh tim mạch, bệnh phổi và đặc biệt dễ gây nghiện nicotin ở thanh thiếu niên. Những cảnh báo này cho thấy việc kiểm soát chặt chẽ hoạt động quảng cáo, mua bán thuốc lá điện tử, nhất là trên không gian mạng, là yêu cầu cấp thiết hiện nay.

Truyền thông phòng chống tác hại thuốc lá cho sinh viên tại Trường Cao đẳng Y tế Thanh Hóa.

Trước nguy cơ thuốc lá điện tử xâm nhập học đường, ngành Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Ông Trịnh Trọng Nam, Trưởng phòng Giáo dục Trung học, Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa cho biết: các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng thường được quảng bá dưới vỏ bọc công nghệ, “thanh lịch”, mùi vị dễ chịu, dễ mua bán qua mạng xã hội, nên một bộ phận học sinh THCS, THPT tò mò, dễ bị lôi kéo. Việc phát hiện và kiểm soát cũng khó khăn hơn so với thuốc lá điếu truyền thống do hình thức, kích thước, mùi vị rất đa dạng. Dù số vụ việc bị phát hiện chưa nhiều so với tổng số học sinh toàn tỉnh, song mỗi trường hợp đều là hồi chuông cảnh báo để ngành Giáo dục tiếp tục siết chặt quản lý, đổi mới phương thức tuyên truyền và giáo dục phòng ngừa.

Sở Giáo dục và Đào tạo đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong các cơ sở giáo dục; triển khai tài liệu hướng dẫn lồng ghép nội dung phòng, chống tác hại của thuốc lá vào bài giảng và hoạt động giáo dục ở cấp THPT; phát động cuộc thi “Thiết kế bài giảng về phòng, chống tác hại của thuốc lá” dành cho giáo viên. Các nhà trường được yêu cầu đưa nội dung phòng, chống thuốc lá vào nội quy; tổ chức ký cam kết không sử dụng, tàng trữ, mua bán thuốc lá giữa nhà trường với giáo viên, phụ huynh và học sinh.

Bên cạnh đó, nhiều trường đã tổ chức sinh hoạt chuyên đề, diễn đàn, hoạt động trải nghiệm nhằm giúp học sinh nhận diện rõ tác hại của thuốc lá điện tử, nâng cao kỹ năng từ chối trước sự rủ rê, lôi kéo. Công tác phối hợp giữa nhà trường với gia đình, chính quyền địa phương, lực lượng công an trong việc phát hiện, ngăn chặn các điểm bán thuốc lá điện tử quanh khu vực trường học cũng được chú trọng.

Tuy nhiên, công tác phòng, chống thuốc lá điện tử trong trường học vẫn đối mặt với không ít khó khăn. Các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới thay đổi nhanh, hình thức ngày càng tinh vi; nhận thức của một bộ phận phụ huynh còn chủ quan, cho rằng thuốc lá điện tử “ít hại hơn”; trong khi nguồn lực cho công tác tư vấn tâm lý, công tác xã hội học đường còn hạn chế. Đặc biệt, việc kiểm soát hoạt động mua bán trên không gian mạng vẫn là thách thức lớn, đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ, đồng bộ hơn của nhiều ngành.

Để nâng cao hiệu quả phòng, chống tác hại của thuốc lá trong trường học, ngành Giáo dục Thanh Hóa mong muốn tiếp tục nhận được sự phối hợp chặt chẽ của các ngành chức năng trong việc tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi kinh doanh, quảng cáo, mua bán thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, nhất là khu vực gần trường học và trên không gian mạng. Đồng thời, chính quyền địa phương cần quan tâm lồng ghép tiêu chí “môi trường không khói thuốc” vào các phong trào thi đua, coi đây là một trong những giải pháp thiết thực để bảo vệ trẻ em.

Khi cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc, với sự đồng hành của gia đình, nhà trường và xã hội, môi trường học đường không khói thuốc sẽ từng bước được hình thành, góp phần bảo vệ sức khỏe và tương lai của thế hệ trẻ.

Tô Hà