Xu hướng truyền thông mới tại cơ sở

Loa truyền thanh từng được xem là “cánh tay nối dài” của chính quyền cơ sở trong công tác tuyên truyền. Nhưng trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh mẽ, đời sống thông tin của người dân ngày càng đa dạng, mạng xã hội đang trở thành một không gian mới để văn hóa cơ sở hiện diện, thích ứng và tự làm mới mình. Sự chuyển dịch ấy đặt ra yêu cầu kết hợp hài hòa giữa phương thức cũ và mới, nhằm gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa và góp phần đưa chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước thấm sâu vào đời sống.

Người dân thôn Xuân Tiên nắm bắt các thông tin của thôn qua zalo.

Tại xã Biện Thượng, quá trình chuyển đổi phương thức tuyên truyền ở cơ sở đang diễn ra một cách tự nhiên, phù hợp với xu hướng chuyển đổi số và sự thay đổi trong thói quen tiếp nhận thông tin của người dân. Khi điện thoại thông minh trở nên phổ biến, mạng xã hội dần được chính quyền địa phương cũng như các hội đoàn thể lựa chọn như một kênh truyền tải nhanh, linh hoạt, nhất là với lực lượng lao động trẻ và những người thường xuyên đi làm ăn xa.

Ở thôn 9, các chủ trương, chính sách, thông báo lịch họp, sinh hoạt cộng đồng đến các quy tắc ứng xử trong gia đình, giữ gìn vệ sinh môi trường, chăm sóc sức khỏe trẻ em khi giao mùa, thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang... được tuyên truyền song song trên hệ thống loa truyền thanh thông minh và cập nhật thường xuyên trên các nhóm zalo, fanpage cộng đồng.

Bí thư Chi bộ thôn 9 Phạm Ngọc Linh cho biết: “Việc đưa nội dung tuyên truyền lên cả không gian mạng giúp thông tin đến với người dân nhanh hơn, đầy đủ hơn. Chỉ với một bài đăng ngắn kèm hình ảnh, các hoạt động văn hóa, quy ước thôn xóm, gương người tốt, việc tốt được lan tỏa rộng rãi, tạo sự tương tác tích cực trong cộng đồng”.

Tuy nhiên, thực tiễn mạng xã hội không thể thay thế hoàn toàn loa truyền thanh. Bí thư Phạm Ngọc Linh chia sẻ: “Với nhiều cụ ông, cụ bà, tiếng loa truyền thanh vẫn là kênh thông tin quen thuộc, dễ tiếp cận. Do đó, thôn vẫn duy trì tuyên truyền qua hệ thống loa truyền thanh 2 lần/ngày song song với tuyên truyền trên mạng xã hội để đảm bảo mọi nhóm đối tượng đều được tiếp cận thông tin. Từ đó, người dân chủ động tham gia các hoạt động hơn”.

Tại xã Triệu Sơn, việc chuyển đổi từ tuyên truyền qua loa truyền thanh sang truyền thông số, ứng dụng trên các nền tảng mạng xã hội được triển khai đồng bộ và lan tỏa sâu rộng. Nhiều năm nay, các nhóm zalo, fanpage cộng đồng của xã, các hội đoàn thể và các thôn không chỉ dừng lại ở việc thông báo hành chính, mà trở thành nơi chia sẻ những câu chuyện đời thường của người dân các thôn. Hình ảnh dọn vệ sinh môi trường, sinh hoạt văn nghệ quần chúng, ngày hội đại đoàn kết, gương gia đình hiến đất, gia đình tiêu biểu trong xây dựng nếp sống văn minh... được đăng tải đều đặn, tạo nên một không gian giao tiếp gần gũi, giúp văn hóa cơ sở hiện diện sinh động trong đời sống số.

Chị Lê Thị Tuyết ở thôn Xuân Tiên cho biết: “Trước đây, nhiều thông tin phát trên loa, bà con nghe nhưng dễ quên, hoặc phát đúng lúc đi làm nên không nắm được. Nay đăng trên nhóm zalo, ai chưa kịp đọc có thể xem lại. Các hình ảnh hoạt động của thôn được đăng tải cũng khích lệ mọi người tích cực tham gia hơn. Bản thân tôi còn có thể trở thành người truyền thông khi đăng video, hình ảnh các hoạt động văn nghệ, thể thao của thôn lên mạng xã hội”.

Trưởng thôn Xuân Tiên Nguyễn Văn Tứ cho biết: “Mỗi kênh có một thế mạnh riêng. Nhờ tuyên truyền rộng rãi trên hệ thống truyền thanh và các nền tảng mạng xã hội, người dân trên địa bàn thôn và con em xa quê nắm rõ các quy định, thông báo, chương trình được triển khai; qua đó thể hiện vai trò giám sát của mình, kịp thời phản ánh các vấn đề trong cộng đồng dân cư”.

Không gian mạng nếu được sử dụng đúng cách, sẽ giúp văn hóa cơ sở vượt ra khỏi phạm vi thôn, xóm, tăng kết nối giữa các thế hệ, giữa người dân đang sinh sống tại địa phương và con em xa quê. Tuy nhiên, đây cũng là môi trường mở, đa chiều, nơi thông tin tốt - xấu đan xen, tiềm ẩn nguy cơ lệch chuẩn trong tiếp nhận và ứng xử văn hóa nếu thiếu định hướng. Bởi vậy, vai trò “gác cổng văn hóa” của chính quyền cơ sở, các tổ chức đoàn thể trở nên đặc biệt quan trọng.

Phó Chủ tịch UBND xã Biện Thượng Hà Minh Đoan chia sẻ: “Xã xác định việc sử dụng song song các kênh truyền thông là cách để văn hóa cơ sở đi cùng nhịp sống hiện đại. Tuy nhiên, mạng xã hội là con dao hai lưỡi, nên mỗi nội dung đăng tải đều được cân nhắc, kiểm soát chặt chẽ, bảo đảm đúng định hướng, phù hợp thuần phong mỹ tục. Điều quan trọng là phải lấy cái đẹp, cái tích cực để dẫn dắt, hình thành thói quen ứng xử văn minh trên không gian mạng của người dân, phát huy tính chủ động của người dân. Khi người dân chủ động chia sẻ những điều hay, việc tốt, những hình ảnh đẹp của quê hương, làng xóm, sự đồng thuận xã hội sẽ được tạo dựng một cách tự nhiên, bền vững”.

Sự kết hợp hài hòa giữa loa truyền thanh truyền thống và mạng xã hội hiện đại cho thấy sự chuyển biến trong tư duy quản lý văn hóa ở cơ sở: không chạy theo công nghệ một cách hình thức, mà lựa chọn phương thức phù hợp với từng nhóm đối tượng, từng điều kiện cụ thể. Chính từ sự hài hòa ấy, công tác quản lý và xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở sẽ từng bước theo kịp nhịp sống hiện đại, nhưng vẫn giữ được cốt lõi giá trị tạo nền tảng cho sự phát triển ổn định, lâu dài của mỗi địa phương.

Bài và ảnh: Thùy Linh