Thuốc bảo vệ thực vật sinh học - người dân chưa mặn mà

Trước những tác hại của thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) hóa học đối với môi trường và con người, hiện nay, người dân các địa phương đang có xu hướng sử dụng các loại thuốc BVTV sinh học để sản xuất các loại nông sản an toàn. Tuy có nhiều ưu điểm, nhưng thực tế thuốc BVTV sinh học hiện vẫn chưa được người dân sử dụng rộng rãi.

Người dân huyện Thiệu Hóa đã dần hình thành thói quen sử dụng thuốc BVTV sinh học.

Không thể phủ nhận vai trò của các loại thuốc BVTV hóa học trong trồng trọt với khả năng chống lại các loại sâu, bệnh, giúp cây trồng phát triển khỏe mạnh, nâng cao năng suất, mang lại hiệu quả kinh tế cho người nông dân. Tuy nhiên, do có nhiều hoạt chất thuốc BVTV được đưa vào sử dụng, sử dụng không đúng quy định, không đảm bảo liều lượng và nồng độ, không có bảo hộ lao động, vì thế nếu lạm dụng sẽ là “con dao 2 lưỡi” gây ảnh hưởng trực tiếp đến người sản xuất, ô nhiễm môi trường, nguồn nước, đất đai... Ngoài ra, thuốc BVTV hóa học có độ độc cao, thời gian cách ly dài, việc kiểm soát dư lượng trong nông sản khó khăn. Trong khi đó, thuốc BVTV sinh học lại an toàn hơn, nhanh phân hủy trong tự nhiên, không ảnh hưởng tới đa dạng sinh học trong hệ sinh thái nông nghiệp, thời gian cách ly ngắn, ít để lại dư lượng trong nông sản... Tuy tác dụng của thuốc chỉ đạt khoảng 60% nhưng các sản phẩm nông sản lại được cải thiện chất lượng, phù hợp với thị hiếu sử dụng sản phẩm nông sản an toàn của người tiêu dùng.

Hiện nay, ngành nông nghiệp và các địa phương đã, đang tăng cường công tác tuyên truyền, đồng thời thông tin rộng rãi danh mục hoạt chất, tên thương phẩm thuốc BVTV sinh học để người dân biết và sử dụng. Trên cánh đồng sản xuất rau an toàn thị trấn Thiệu Hóa, anh Trịnh Văn Phương cho biết: "Diện tích sản xuất rau của gia đình tôi đã được chứng nhận tiêu chuẩn VietGAP vì vậy chỉ sử dụng thuốc BVTV hóa học khi thật cần thiết và chọn các thuốc ít độc hại với thiên địch, động vật và con người, thực hiện đúng hướng dẫn và thời gian cách ly nghiêm ngặt. Bên cạnh đó, ưu tiên sử dụng các loại thuốc sinh học để phòng trừ sâu bệnh”. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc sử dụng thuốc BVTV có nguồn gốc sinh học chưa được người dân áp dụng rộng rãi, hầu hết tại các vùng sản xuất nông sản, người dân vẫn ưu tiên sử dụng thuốc BVTV hóa học. Ông Lê Văn Dinh, xã Vĩnh Tiến (Vĩnh Lộc) cho biết: "Sau thời gian sử dụng thuốc BVTV sinh học, tôi nhận thấy bên cạnh những ưu điểm thì hiệu quả phòng trừ sâu bệnh của thuốc tương đối chậm, điều kiện bảo quản cũng khắt khe. Tuy có sử dụng thuốc BVTV hóa học trong quá trình sản xuất nhưng chúng tôi tuân thủ đúng quy trình, kỹ thuật sử dụng, thực hiện đúng thời gian cách ly và sử dụng đúng loại thuốc được cho phép”.

Theo ông Trịnh Việt Cường, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Vĩnh Lộc: Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thuốc BVTV sinh học còn ít được sử dụng trong sản xuất chủ yếu do người dân có thói quen sử dụng thuốc BVTV hóa học từ nhiều năm. Bên cạnh đó, thuốc BVTV sinh học phát huy hiệu lực chậm hơn thuốc hóa học, chi phí sử dụng cao hơn, khó bảo quản... Người sử dụng phải có kỹ thuật, kinh nghiệm trong sử dụng mới đem lại hiệu quả như mong muốn, trong khi nhận thức về vai trò của thuốc BVTV sinh học và hiểu biết về cách sử dụng của người dân còn hạn chế. Nhất là, tại các địa phương chưa có đội ngũ cán bộ dày dặn kinh nghiệm để hướng dẫn người dân áp dụng vào thực tế. Mặt khác, các mặt hàng nông sản an toàn phải cạnh tranh với các loại nông sản sản xuất truyền thống trên thị trường về giá cả nên hạn chế trong khâu tiêu thụ...

Từ những đánh giá trên cho thấy, cùng với việc tuyên truyền thay đổi nhận thức của người sản xuất về vai trò, lợi ích của các chế phẩm sinh học và thuốc BVTV sinh học, để nâng cao tỷ lệ sử dụng thuốc BVTV sinh học, các địa phương cần tăng cường tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật sử dụng thuốc, sản xuất nông sản an toàn. Bên cạnh đó, các địa phương cũng cần tăng cường thông tin cho người dân danh sách, địa chỉ uy tín kinh doanh thuốc BVTV sinh học uy tín để người dân không mua phải hàng kém chất lượng. Mặt khác, nhân rộng diện tích sản xuất nông sản an toàn, thực hiện liên kết sản xuất với các doanh nghiệp để nâng cao giá trị của các sản phẩm.

Bài và ảnh: Kim Ngọc