Phát triển nghề nuôi ong mật

Tận dụng lợi thế đất rừng và điều kiện thời tiết, những năm qua, nhiều nông dân trên địa bàn huyện Như Xuân đã phát triển nghề nuôi ong lấy mật. Với sự ra đời và phát triển của các tổ hợp tác, HTX nuôi ong lấy mật đang mở ra hướng đi mới, hiệu quả, xây dựng được thương hiệu cho các sản phẩm mật ong, giúp người dân nâng cao hiệu quả kinh tế từ nghề nuôi ong lấy mật.

Mô hình nuôi ong mật tại HTX dịch vụ nông nghiệp Quảng Dạ, xã Xuân Bình (Như Xuân).

Xã Xuân Bình là địa phương có hệ sinh thái phong phú, khí hậu thuận lợi, diện tích đất rừng, diện tích cây ăn quả chiếm tỉ lệ khá cao, đó là những tiềm năng, lợi thế sẵn có để các hộ dân trong xã tận dụng phát triển nghề nuôi ong lấy mật. Với gần 30 năm gắn liền với nghề nuôi ong và đang sở hữu gần 200 đàn ong, ông Võ Minh Tâm, thôn 12 như đã “nằm lòng” hành trình nuôi ong lấy mật. Ông Tâm cho biết: “Đồi núi xã Xuân Bình có điều kiện địa lý, khí hậu thích hợp cho nghề nuôi ong lấy mật. Loài vật này tổ chức bầy đàn chặt chẽ và vô cùng nhạy cảm trước những biến đổi của môi trường như thời tiết, ánh sáng và nhiệt độ. Do đó, người nuôi cần nắm vững những đặc tính của ong, áp dụng các biện pháp phù hợp để chống rét, chống nóng. Đồng thời, duy trì vệ sinh thùng ong khô ráo, sạch sẽ. Chỉ khi đó, đàn ong mới khỏe mạnh, cho ra những giọt mật chất lượng”.

Được biết, từ năm 2022, ông Tâm cùng một số hộ nuôi ong của xã thành lập HTX dịch vụ nông nghiệp Quảng Dạ với 24 thành viên. Ngay từ khi thành lập, HTX đã tập trung xây dựng thương hiệu sản phẩm mật ong Quảng Dạ nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường. Năm 2023, mật ong Quảng Dạ đã được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao. Để xây dựng và giữ vững được thương hiệu, nâng cao chất lượng mật ong địa phương, ông Tâm cùng các thành viên thường xuyên cập nhật kiến thức, áp dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến vào quy trình nuôi ong và khai thác mật. Chú trọng từ khâu chọn giống, chăm sóc đàn ong đến quy trình thu hoạch và bảo quản mật, bảo đảm sản phẩm luôn đạt chất lượng tốt nhất. Ngoài ra, HTX cũng tích cực tham gia các hội chợ, hội nghị xúc tiến thương mại... để giới thiệu, quảng bá mật ong. Hiện, doanh thu HTX đạt từ 3 đến 3,5 tỷ đồng/năm; thu nhập bình quân người lao động từ 5 đến 7 triệu đồng/tháng; thu nhập bình quân hộ thành viên từ 10 đến 12 triệu đồng/tháng...

Xã Bình Lương cũng là một trong những địa phương có khí hậu trong lành, với diện tích che phủ rừng lớn, hoa cỏ đa dạng phù hợp phát triển hiệu quả nghề nuôi ong lấy mật. Toàn xã có hơn 50 hộ làm nghề đang nuôi khoảng 1.400 đàn ong, trung bình mỗi năm cho thu hoạch 2.000 đến 2.500 lít mật ong. Để đảm bảo đầu ra cho sản phẩm, xã Bình Lương đã thành lập HTX Hợp Thành để liên kết với các công ty, doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm cho hội viên nuôi ong.

Ông Nguyễn Xuân Quý, làng Gió, hiện nuôi hơn 100 đàn ong với tổng sản lượng mật cho thu nhập bình quân 500 đến 600 lít mật/năm. Hiện nay, sản lượng mật của gia đình ông được HTX bao tiêu, ký hợp đồng với doanh nghiệp nên sản phẩm làm ra đến đâu được tiêu thụ hết đến đó. Ông Quý cho biết: “Nghề nuôi ong lấy mật không đòi hỏi vốn đầu tư lớn, tuy nhiên, trong quá trình chăm sóc đòi hỏi người nuôi phải kiên trì, tỉ mỉ và nắm rõ đặc tính của ong để có chế độ chăm sóc phù hợp từng giai đoạn, từng mùa. Mật ngon phải có màu vàng nhạt, sóng sánh, có vị ngọt thanh chứ không ngọt gắt như đường và có hương thơm của phấn hoa tự nhiên. Vì vậy, người nuôi phải nắm bắt được quy trình ra hoa của các giống cây, lựa chọn các loại hoa có giá trị dinh dưỡng cao, tạo mật tốt để cho ong hút nhụy tạo mật.

Từ năm 2021, huyện Như Xuân có chủ trương khuyến khích thành lập HTX nông nghiệp. Thông qua HTX, các hộ nuôi ong được tập huấn, trao đổi, hỗ trợ về kỹ thuật nuôi ong và thu hoạch mật, xây dựng sản phẩm mang đặc trưng mật ong thiên nhiên, góp phần hình thành nên chuỗi sản xuất bảo đảm tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm.

Đến nay, huyện Như Xuân có hơn 5.000 đàn ong mật, tập trung nhiều tại các xã Bình Lương, Xuân Bình, Hóa Quỳ... Mật ong Như Xuân đang dần khẳng định vị thế trên thị trường, trở thành thương hiệu được người tiêu dùng yêu thích và tin tưởng. Nghề nuôi ong lấy mật trở thành mô hình phát triển kinh tế hiệu quả, bền vững của hàng trăm hộ dân trên địa bàn huyện. Bên cạnh giá trị từ mật, việc nuôi ong còn mang lại hiệu quả về môi trường sinh thái như giúp thụ phấn cho cây trồng, tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, bảo vệ tính đa dạng sinh học của môi trường tự nhiên...

Bài và ảnh: Lương Khánh