Nhân Ngày Môi trường thế giới (5/6): Phục hồi đất, chống hạn hán và sa mạc hóa

Đây là chủ đề của Ngày Môi trường thế giới năm 2024 được Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) lựa chọn. Chủ đề này hướng tới mục tiêu kêu gọi các quốc gia trên toàn cầu cùng chung tay hướng tới những mục tiêu phục hồi đất đai, chống sa mạc hóa và khả năng chống hạn, làm chậm quá trình biến đổi khí hậu, bảo vệ tự nhiên, tăng cường sinh kế và an ninh lương thực cho hàng tỷ người trên toàn thế giới.

Hoạt động chăm sóc rừng trồng của người dân xã Tam Chung (Mường Lát).

Theo Công ước của Liên hợp quốc về chống sa mạc hóa, có tới 40% diện tích đất đai trên hành tinh bị suy thoái, ảnh hưởng trực tiếp đến một nửa dân số thế giới. Tần suất và thời gian hạn hán đã tăng 29% kể từ năm 2000, nếu không có hành động khẩn cấp, hạn hán có thể ảnh hưởng đến hơn 3/4 dân số thế giới vào năm 2050. Chính vì vậy, phục hồi đất là một trong những mục tiêu chính trong thập kỷ “Phục hồi hệ sinh thái” của Liên hợp quốc (2021-2030), thông qua các chính sách, sáng kiến và tham gia cơ chế hợp tác toàn cầu, khu vực để bảo vệ và hồi sinh các hệ sinh thái trên toàn thế giới nhằm đạt được các mục tiêu phát triển bền vững.

Trước yêu cầu đặt ra từ thực tiễn, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã khuyến nghị các cấp chính quyền cần nâng cao nhận thức, coi nội dung phục hồi đất, chống hạn hán và sa mạc hóa (thoái hóa đất) là một phần không thể tách rời của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, là nhiệm vụ quan trọng của quá trình phát triển bền vững gắn chặt với các chương trình, dự án, sáng kiến có liên quan tới biến đổi khí hậu, giảm nhẹ thiên tai và phát triển sinh kế bền vững. Đồng thời, tăng cường nhân rộng các mô hình hiệu quả trong việc phục hồi đất, chống hạn hán và sa mạc hóa, đặc biệt là những khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp của hiện tượng hạn hán, thoái hóa đất.

Nhằm hạn chế sự suy thoái, bảo vệ môi trường (BVMT) đất, chống hạn hán, những năm qua, các ngành chức năng trên địa bàn tỉnh đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, như: Tăng cường quản lý Nhà nước về tài nguyên đất; thực hiện quan trắc những vùng có nguy cơ ô nhiễm; xử lý các điểm tồn lưu thuốc bảo vệ thực vật; quan tâm phát triển vùng đệm; phục hồi hệ sinh thái; tổ chức giám sát diễn biến tài nguyên rừng... Đặc biệt, hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới, hằng năm UBND tỉnh đều ban hành kế hoạch yêu cầu các tổ chức đoàn thể, các sở, ban, ngành cấp tỉnh, các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh đẩy mạnh tuyên truyền, nhắc nhở mỗi người dân cùng hành động vì môi trường sống của nhân loại, vì một trái đất bền vững.

Thiết thực hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới năm nay, ngày 27/5/2024, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 132/KH-UBND tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức cho các cấp, ban, ngành, tổ chức và các tầng lớp Nhân dân trong tỉnh về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của công tác BVMT, bảo vệ đa dạng sinh học; chung tay ngăn chặn sự suy giảm đa dạng sinh học trong thập kỷ “Phục hồi hệ sinh thái”... Đồng thời, tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, như: phát động hưởng ứng Ngày môi trường thế giới; ra quân làm vệ sinh môi trường; đẩy mạnh các hoạt động bảo vệ và phát triển rừng, sử dụng hiệu quả tài nguyên đất, phát triển sinh kế cho người dân ở những vùng có nguy cơ hoặc bị thoái hóa đất, bên cạnh đó nghiên cứu và áp dụng những giải pháp tiên tiến nhằm sử dụng hiệu quả nguồn nước và bảo vệ bề mặt của đất... Các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh căn cứ vào tình hình thực tế địa phương xây dựng kế hoạch tổ chức tuyên truyền; treo băng rôn, pa-nô, áp phích, khẩu hiệu với chủ đề như “Hãy chủ động ứng phó, tăng cường khả năng thích ứng với hạn hán”, “Mỗi người đều có thể góp phần phục hồi đất bị suy thoái”; “Cùng hành động để bảo tồn thiên nhiên, điều hòa khí hậu, giảm thiểu ô nhiễm môi trường”; “Cùng liên kết chống lại biến đổi khí hậu và ngăn chặn sự phá hủy hệ sinh thái toàn cầu”; “Hành tinh của chúng ta, trách nhiệm của chúng ta! Hãy hành động ngay bây giờ cho một tương lai bền vững”...

Quan trắc lấy mẫu đánh giá mức độ ô nhiễm môi trường đất tại xã Thiệu Phúc (Thiệu Hóa).

Bám sát nội dung kế hoạch của UBND tỉnh, Sở TN&MT đã triển khai nhiều hoạt động ý nghĩa, trong đó đáng chú ý là Lễ phát động hưởng ứng Ngày môi trường thế giới, Tháng hành động vì môi trường, Ngày quốc tế đa dạng sinh học năm 2024 diễn ra tại huyện Thường Xuân vào ngày 1/6 mới đây. Tại lễ phát động, Phó Giám đốc Sở TN&MT Nguyễn Khánh Toàn đã phát biểu kêu gọi các sở, ban, ngành cấp tỉnh, chính quyền địa phương, các doanh nghiệp và toàn thể người dân cùng chung tay thực hiện các giải pháp để phòng chống suy thoái, ô nhiễm môi trường đất nói riêng và BVMT nói chung, trong đó tập trung một số nhiệm vụ, giải pháp như: Tiếp tục tuyên truyền sâu rộng các nội dung của Luật BVMT năm 2020 và các văn bản dưới luật; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức, ý thức, trách nhiệm và hành động của các cấp, các ngành, các tầng lớp Nhân dân về tầm quan trọng của công tác BVMT, lối sống bền vững, hài hòa với thiên nhiên. Thúc đẩy hoạt động bảo vệ phục hồi rừng, nâng cao tỷ lệ rừng bảo tồn gắn với phát triển sinh thái, sinh kế bền vững cho Nhân dân. Kiểm soát chặt chẽ hoạt động xử lý chất thải của các cơ sở sản xuất, kinh doanh, trang trại chăn nuôi, sản xuất nông nghiệp, tuyên truyền nâng cao ý thức của người dân nhằm giảm thiểu sử dụng quá mức phân bón vô cơ, thuốc bảo vệ thực vật, tăng cường sử dụng phân bón hữu cơ vi sinh thay thế cho phân bón vô cơ, góp phần giảm thiểu thoái hóa đất. Tăng cường phối hợp giữa các ban, ngành, đoàn thể trong việc giải quyết các vấn đề môi trường, ưu tiên sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo; giảm phát thải khí nhà kính, ứng phó với biến đổi khí hậu; sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên.

Bài và ảnh: Phong Sắc