Làm giàu từ cá chiên

Tình cờ phát hiện loài cá chiên trong một lần đánh bắt ở thượng nguồn sông Mã, anh Cao Minh Nam, dân tộc Mường, sinh năm 1989 ở xã Bá Thước đã mạnh dạn nuôi thử nghiệm và bước đầu thành công.

Anh Cao Minh Nam giới thiệu về cá chiên trong khu vực nuôi của mình.

Năm 2018, trong một lần đánh bắt cá trên thượng nguồn sông Mã, anh phát hiện loài cá chiên - một trong 5 loài cá quý hiếm, sau đó mang về nuôi cùng với nhiều hộ dân trong xã. Năm 2020, anh thuê lại hơn 10ha trang trại ở xã Điền Lư để phát triển kinh tế tổng hợp, trong đó dành một phần diện tích để nuôi cá chiên. Tận dụng khí hậu mát mẻ, dòng suối chảy xiết với nhiều hố sâu, anh Nam đắp bờ, dẫn nước, đóng lồng nuôi cá chiên. Mỗi lồng rộng 3m, dài 6m, được chia làm 2 ngăn, một bên nuôi cá giống, một bên nuôi cá thương phẩm, khoảng 200 con/năm. Do giống cá này bị đánh bắt đến tận diệt, nên gia đình phải lên tận tỉnh Tuyên Quang để mua cá giống, với giá 45.000 đồng/1 con. Cùng với đó, anh tìm hiểu qua sách báo và đi thăm các mô hình nuôi cá chiên thành công ở các tỉnh phía Bắc để học hỏi kỹ thuật và kinh nghiệm nuôi cá.

Anh Nam cho biết: Đặc tính của cá chiên ưa sống trong môi trường nước sạch, chảy xiết, hệ thống lồng bè phải đạt chuẩn và được vệ sinh định kỳ mỗi tuần 1 lần. Khi cá có dấu hiệu bất thường về thay đổi màu sắc, kém ăn hoặc bỏ ăn, bơi lội bất thường, lở loét xuất hiện trên thân sẽ được xử lý kịp thời, nhằm tránh lây bệnh sang con khác. Nguồn thức ăn chủ yếu là cá tạp băm nhỏ, cho ăn mỗi chiều tối. Sau 12 tháng nuôi cá có thể đạt trọng lượng từ 1,2 - 1,8 kg. Cá chiên được thương lái ở nhiều tỉnh, thành phố đến tận nơi thu mua, với giá dao động từ 500 đến 650.000 đồng/kg. Vụ gần nhất trừ chi phí gia đình thu lãi 70 triệu đồng từ cá chiên. Ngoài ra, gia đình anh Nam còn nuôi thêm 1.000 con cá trắm, cá dốc.

Tuy nhiên, nuôi cá chiên cũng tiềm ẩn rủi ro do phụ thuộc vào tự nhiên nên mỗi khi thời tiết bất lợi hoặc lũ lụt có thể gây thiệt hại lớn. Cùng với đó, nguồn giống tự nhiên không đồng đều, dễ nhiễm bệnh; giống cá chiên lại đang bị đánh bắt theo kiểu tận diệt. Mặc dù đầu ra tương đối lớn, hiệu quả kinh tế cao, tuy nhiên do phụ thuộc vào tự nhiên, lại đòi hỏi yêu cầu nghiêm ngặt về môi trường, kỹ thuật chăm sóc, nên không phải hộ gia đình nào cũng lựa chọn nuôi loài cá này. Anh Nam mong muốn các cấp, các ngành cần nghiên cứu tạo nguồn cá giống, quy trình thuần giống được phổ biến, tập huấn kỹ năng thường xuyên, để giúp người nuôi chủ động, mở ra cơ hội phát triển nghề mới, vươn lên làm giàu và duy trì, bảo vệ được loài cá quý hiếm này.

Bài và ảnh: Thiện Nhân