Khi an sinh đến gần dân hơn

Trong Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Đảng cần phải có kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tế và văn hóa, nhằm không ngừng nâng cao đời sống của Nhân dân”. Thấm nhuần lời dạy đó, tỉnh ta đã cụ thể hóa bằng nhiều quyết sách về giảm nghèo, việc làm, bảo trợ xã hội, chăm lo cho người có công... để an sinh xã hội (ASXH) thực sự lan tỏa, không ai bị bỏ lại phía sau.

Từ nguồn vốn tín dụng, nhiều hộ nghèo, gia đình chính sách ở xã Vân Du đã đầu tư phát triển kinh tế hiệu quả.

“Nền móng” cho an sinh bền vững

Đo lường hiệu quả ASXH không chỉ thể hiện qua những con số thống kê, mà quan trọng hơn là sự đổi thay cụ thể trong đời sống từng gia đình. Với Thanh Hóa, điều này đã được minh chứng rõ nét qua Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Giai đoạn 2021-2025, tỉnh được ngân sách Trung ương phân bổ hơn 1.640 tỷ đồng, trong đó đã giải ngân trên 1.131 tỷ đồng. Cùng với đó, nguồn vốn sự nghiệp hơn 1.328 tỷ đồng cũng được chi tiết hóa đến từng địa phương, từng dự án, bảo đảm nguồn lực đi đúng và trúng yêu cầu tại cơ sở.

Bên cạnh ngân sách, tín dụng chính sách đóng vai trò “đòn bẩy” giúp hàng vạn hộ dân có thêm cơ hội phát triển sinh kế bền vững. Giai đoạn 2020-2025, toàn tỉnh giải ngân gần 482.000 lượt hộ nghèo và đối tượng chính sách với số tiền trên 23.700 tỷ đồng. Nhờ nguồn vốn này, hơn 81.000 hộ thoát nghèo, gần 60.000 lao động có việc làm ổn định, hàng trăm nghìn học sinh, sinh viên khó khăn được vay vốn học tập, cùng hàng nghìn công trình nước sạch, nhà ở xã hội được dựng xây.

Những con số ấy phản ánh hiệu quả rõ rệt của chương trình: 100% xã nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển, hải đảo đã được đầu tư hạ tầng; 100% lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo có nhu cầu được hỗ trợ nghề nghiệp, kết nối việc làm; 100% hộ nghèo, cận nghèo được cấp thẻ bảo hiểm y tế, riêng hộ cận nghèo được tỉnh hỗ trợ thêm 15 - 20% mức đóng. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 3,27% cuối năm 2019 xuống còn 2,02% cuối năm 2024; mức giảm bình quân hằng năm ước đạt 1,56%, vượt mục tiêu đại hội.

Thành công ấy khẳng định chính sách giảm nghèo của tỉnh không chỉ nằm ở quy mô vốn, mà ở cách thức triển khai gắn chặt với thực tiễn. Để ASXH không còn là khẩu hiệu mà hiện hữu trong từng căn nhà, lớp học nghề, trở thành nền móng cho giai đoạn tiếp theo.

Điểm tựa cho người dân

Nếu giảm nghèo để “không ai bị bỏ lại phía sau”, thì chính sách với người có công là thước đo đạo lý “uống nước nhớ nguồn”. Giai đoạn 2021-2025, tỉnh ta bố trí gần 8.400 tỷ đồng thực hiện đầy đủ, kịp thời chế độ cho hơn 3 triệu lượt người có công và thân nhân. Hơn 99,8% hộ gia đình người có công có mức sống bằng hoặc cao hơn mức trung bình nơi cư trú. Cùng với đó, toàn tỉnh đã tạo việc làm mới cho khoảng 310.000 lao động; hơn 418.000 lượt người được đào tạo nghề, nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo năm 2025 ước đạt 75%, trong đó 30% có bằng cấp, chứng chỉ. Một số doanh nghiệp lớn trên địa bàn còn trực tiếp phối hợp với các cơ sở đào tạo nghề, vừa giải quyết đầu ra cho học viên, vừa đáp ứng nhu cầu nhân lực chất lượng.

Song hành với đó là chính sách bảo hiểm - “tấm lá chắn” phòng ngừa rủi ro. Đến hết tháng 7/2025, toàn tỉnh có 458.610 người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc (gần 33% lực lượng lao động trong độ tuổi), số người tham gia bảo hiểm thất nghiệp đạt 25,75%. Đó cũng chính là kết quả việc tuyên truyền và mở rộng đối tượng tham gia. Điều này cũng phản ánh sự chuyển biến trong nhận thức của người dân, coi bảo hiểm là sự bảo đảm tương lai.

Chính sách an sinh cũng là “chiếc phao” trong thời điểm khó khăn. Khi COVID-19 bùng phát, tỉnh đã hỗ trợ hơn 748.000 lượt người lao động và 15.200 doanh nghiệp, với tổng kinh phí trên 1.374 tỷ đồng. Nhờ đó, hàng trăm nghìn lao động vượt qua giai đoạn mất việc, giảm thu nhập. Đây là minh chứng rõ rệt rằng chính sách ASXH không chỉ là “điểm tựa” về vật chất, mà còn là sự khẳng định trách nhiệm của Nhà nước trong bảo vệ quyền lợi công dân.

Để chính sách lan tỏa

ASXH chỉ thật sự bền vững khi được gắn liền với phát triển kinh tế và xây dựng niềm tin trong xã hội. Thực tiễn ở Thanh Hóa đã khẳng định, muốn chính sách phát huy hiệu quả, phải có sự lồng ghép đồng bộ và huy động đa nguồn lực. Bài học ấy được minh chứng bằng những con số và hành động cụ thể.

Năm 2024, Quỹ “Vì người nghèo” đã thu hút hơn 226 tỷ đồng, từ đó xây mới và sửa chữa gần 3.000 căn nhà Đại đoàn kết. Trong lĩnh vực người có công, ngoài sự bảo đảm từ ngân sách, nhiều doanh nghiệp, tổ chức xã hội đã tình nguyện phụng dưỡng, chăm sóc suốt đời các Mẹ Việt Nam Anh hùng... Nhờ những việc làm thiết thực ấy, chính sách ASXH không còn khép kín trong phạm vi hệ thống công quyền. Thay vào đó, chính sách đã lan tỏa mạnh mẽ thành phong trào xã hội, trở thành trách nhiệm và tình cảm chung của cộng đồng.

Điều đáng quý là sự lan tỏa này không chỉ đến từ Nhà nước hay doanh nghiệp, mà còn từ chính ý thức tự giác của người dân. Tại các địa phương, bà con sẵn sàng góp công, góp của cùng Nhà nước xây dựng đường, trường, trạm, tạo nên những công trình phục vụ đời sống cộng đồng. Ngày càng nhiều hộ gia đình chủ động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, coi đó như sự chuẩn bị chu đáo cho tương lai. Chính điều ấy một lần nữa khẳng định, chính sách ASXH không còn “áp đặt từ trên xuống”, mà đã trở thành “nhu cầu từ dưới lên”, phản ánh sự đồng thuận xã hội và niềm tin của Nhân dân vào chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước.

Nhìn lại nhiệm kỳ qua, ASXH đã vượt ra ngoài phạm vi chính sách thuần túy để thực sự thấm sâu vào đời sống. Từ giảm nghèo, chăm lo người có công, đến việc làm, bảo hiểm và bảo trợ xã hội đã hợp thành một hệ thống đồng bộ, nhân văn và hiệu quả.

Có thể khẳng định, ASXH xét đến cùng chính là thước đo văn minh của một xã hội và nền tảng để phát triển bền vững. Khi chính sách ngày càng đến gần dân hơn, đó cũng là lúc khát vọng “không để ai bị bỏ lại phía sau” được hiện thực hóa một cách trọn vẹn, mở ra hành trình mới cho Thanh Hóa trong giai đoạn 2026-2030, phát triển nhanh, bền vững, nhân văn và công bằng hơn.

Bài và ảnh: Trần Hằng