Hướng tới công bằng cho người học

Một tin rất vui đã đến với nhiều học sinh và phụ huynh khi Bộ Chính trị quyết định miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ bậc học mầm non đến hết THPT công lập trên phạm vi cả nước, bắt đầu từ năm học 2025-2026.

Đoàn thanh niên huyện Thọ Xuân ra quân dọn vệ sinh môi trường. Ảnh: Lê Phượng

Nhiều người cho rằng, đây là một quyết định mang tính bước ngoặt, góp phần bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục. Cùng với các phong trào, hoạt động xã hội để “không để ai ở lại phía sau”, chính sách này sẽ góp phần vào việc “không để học sinh nào bị bỏ lại bên ngoài cổng trường”, từ đó góp phần phát triển nguồn nhân lực cho đất nước. Mong mỏi này đã được đề cập từ lâu, và giờ thì điều đó sắp thành hiện thực.

Nói như thế bởi, tiền học phí dù chỉ từ mấy chục nghìn đồng đến mấy trăm nghìn đồng/tháng/học sinh tùy vào từng bậc học và khu vực, không phải là số tiền quá lớn với những phụ huynh có mức thu nhập từ trung bình khá trở lên. Thế nhưng, với nhiều gia đình, nhất là gia đình ở khu vực nông thôn, miền núi, thì đây là một gánh nặng. Học phí cộng với nhiều khoản thu khác đã vượt khả năng tài chính của nhiều gia đình mỗi đầu kỳ học khiến họ phải vất vả chạy vạy để con em mình được đến trường. Trên các trang báo và mạng xã hội gần như đầu năm học nào cũng xuất hiện những thông tin không vui về những đứa trẻ phải tạm nghỉ học.

Tình trạng này sắp tới rất có thể sẽ không còn nữa.

Với những góc nhìn khác nhau, một số chuyên gia đã đưa ra quan điểm của mình về quyết định này.

“Dù Nhà nước hàng năm phải chi thêm cho phát triển giáo dục khoảng 30.000 tỷ đồng do không còn khoản thu từ học phí, nhưng đổi lại, chúng ta có được giá trị lớn vô cùng. Miễn học phí sẽ làm giáo dục công bằng và bình đẳng hơn. Chi phí cho các dịch vụ giáo dục hiện nay không hề nhỏ nên không phải đóng học phí hàng năm, gánh nặng nuôi dạy con cái sẽ nhẹ bớt đi. Đồng thời, giảm tỷ lệ học sinh bỏ học, mục tiêu tiếp cận giáo dục được dễ dàng hơn với mọi trẻ em”, theo Giám đốc Quỹ hỗ trợ đổi mới giáo dục phổ thông Việt Nam Đặng Tự Ân.

Còn ĐBQH Đỗ Chí Nghĩa thì cho rằng, “Quyết định của Bộ Chính trị miễn học phí cho học sinh trên cả nước là một chính sách tổng thể, bao trùm, tạo sự công bằng về cơ hội học tập cho các em”.

Tiến sĩ Nguyễn Tùng Lâm, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý Giáo dục Việt Nam, nhìn nhận chính sách này không chỉ mang đến lợi ích trực tiếp cho học sinh và gia đình mà còn góp phần xây dựng một xã hội tiến bộ và phát triển bền vững. Chính sách này hướng đến một nền giáo dục bình đẳng - nơi tất cả học sinh, bất kể hoàn cảnh kinh tế gia đình, đều có cơ hội tiếp cận giáo dục chất lượng. Điều này góp phần “xóa nhòa” khoảng cách giáo dục giữa các tầng lớp xã hội và đảm bảo sự công bằng. Bên cạnh đó, thúc đẩy Nhà nước đầu tư nhiều hơn vào cơ sở hạ tầng giáo dục, nâng cao chất lượng giảng dạy và tạo ra môi trường học tập tốt hơn cho học sinh, hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực tương lai của đất nước.

Ở góc độ khác, với tầm nhìn xa hơn, Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Tất Dong, cố vấn của Hội Khuyến học Việt Nam cho rằng, bên cạnh học phí, các khoản phụ phí vẫn là một gánh nặng lớn đối với nhiều gia đình. Vì vậy, bên cạnh việc miễn học phí, Nhà nước cũng cần xem xét lộ trình giảm dần và tiến tới miễn các khoản phụ phí để giảm bớt áp lực tài chính cho phụ huynh.

Đảng ta, Nhà nước ta đang đi đúng hướng khi dành tất cả những thứ tốt đẹp nhất cho giáo dục, cũng chính là cho tương lai đất nước. Vấn đề còn lại thuộc về trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong việc triển khai, cụ thể hóa chủ trương nhân văn này để làm sao học sinh không phải đóng học phí, nhưng các nhà trường cũng không thiếu hụt đi nguồn chi thường xuyên.

Lam Vũ