Hành động cho tăng trưởng xanh

Nhằm thực hiện có hiệu quả Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, ngày 18/10/2023, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch hành động về tăng trưởng xanh tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2021-2030. Trọng tâm của chiến lược tăng trưởng xanh tại Thanh Hóa là cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, phát triển các ngành kinh tế xanh, sử dụng hiệu quả và tiết kiệm năng lượng, hướng tới nền kinh tế xanh, trung hòa carbon và đóng góp vào mục tiêu hạn chế sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu.

Vận hành hệ thống thu hồi nhiệt dư phát điện tái tạo tại Nhà máy Xi măng Long Sơn.

Từng được cấp chứng nhận giao dịch tín dụng carbon từ năm 2012 với mức giá 7,8 Euro (9 USD) cho mỗi tấn CO2 theo Cơ chế phát triển sạch, hiện nay, Công ty CP Mía đường Lam Sơn (Lasuco) đang tiếp tục nghiên cứu triển khai dự án bù đắp carbon vùng mía, lúa đã được ghi nhớ hợp tác giữa 3 bên Lasuco - Sagri (đơn vị tư vấn Sigapore) - Idemitsu (đơn vị mua giảm phát thải của Nhật Bản). Nếu dự án triển khai thuận lợi, trong thời gian tới, gần 8.000 hộ dân liên kết trồng mía và vùng lúa hữu cơ của tỉnh sẽ có thêm cơ hội tăng nguồn thu mới từ bán tín chỉ carbon. Theo đại diện Lasuco, trong phương án này, nông dân sẽ canh tác mía, lúa theo hướng giảm phát thải, với việc phân bón và chăm sóc cây trồng đúng cách. Việc này vừa tiết kiệm chi phí đầu vào cho sản xuất, nông dân lại có thêm nguồn thu từ bán tín chỉ carbon. Hơn nữa, sản phẩm đầu ra sẽ có thể đạt tiêu chí xanh để xuất khẩu, đặc biệt là có ưu thế tại các thị trường khó tính ở châu Âu.

Thực tế, sản xuất nông nghiệp xanh, nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn tỉnh đã manh nha từ nhiều năm nay. Đặc biệt, từ sau khi Nghị quyết số 13-NQ/TU, ngày 11/1/2019 về tích tụ, tập trung đất đai để phát triển nông nghiệp quy mô lớn, công nghệ cao đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 ra đời đã hình thành cơ chế, chính sách tích tụ, tập trung đất đai, hướng tới xây dựng và phát triển các mô hình sản xuất nông nghiệp hiệu quả, bền vững. Từ năm 2019 đến hết năm 2024, toàn tỉnh tích tụ, tập trung ước đạt 29.461ha để phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, quy mô lớn thông qua hình thức thuê đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất và tổ chức sản xuất tập trung, quy mô lớn gắn liên kết, bao tiêu sản phẩm.

Xu hướng sản xuất nông nghiệp xanh, an toàn đang phát triển mạnh mẽ trên các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản. Toàn tỉnh đã có 200ha ứng dụng công nghệ nhà kính, nhà màng để sản xuất rau, quả, hoa; gần 2.500ha sản xuất nông nghiệp đạt tiêu chuẩn VietGAP; 13,6ha đạt chứng nhận hữu cơ và khoảng 5.100ha sản xuất theo hướng hữu cơ. Nhiều mô hình tích tụ, tập trung đất đai để sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, quy mô lớn mang lại hiệu quả cao và từng bước được nhân rộng. Điển hình như tại các huyện Nga Sơn, Hậu Lộc, Thọ Xuân, Quảng Xương, Yên Định, Triệu Sơn, Nông Cống, Hoằng Hóa... các doanh nghiệp, HTX đã thuê đất hoặc chuyển nhượng đất, xây dựng nhà màng, nhà lưới trồng rau, hoa, quả, ứng dụng các công nghệ tiên tiến cho doanh thu đạt hơn 1 tỷ đồng/ha/năm.

Trên lĩnh vực công nghiệp, Thanh Hóa đã có các mô hình, cơ sở sản xuất áp dụng công nghệ xanh, công nghệ tiết kiệm năng lượng, sử dụng năng lượng tái tạo. Điển hình như tại Nhà máy Nhiệt điện BOT Nghi Sơn 2, sản xuất xanh là phương châm hoạt động của nhà máy ngay từ thời điểm lên ý tưởng xây dựng đến khi vận hành. Đây là dự án áp dụng nghiêm ngặt theo tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế về an toàn và môi trường, với chương trình quan trắc môi trường tiêu chuẩn cao, phát thải tự động liên tục. Được biết, đây là một trong số rất ít nhà máy nhiệt điện than ở Việt Nam sử dụng công nghệ siêu tới hạn (USC) với hiệu suất cao, góp phần giảm tiêu thụ than, giảm phát thải khí nhà kính và các vấn đề về môi trường khác. Chủ đầu tư cũng quan tâm xây dựng các công trình bảo vệ môi trường như: Hệ thống khử NOx, SO2, lọc bụi tĩnh điện, hệ thống xử lý nước thải...

Nhà máy điện mặt trời Yên Định xây dựng trên diện tích 12,6ha, có công suất 30MW.

Được biết, chiến lược sản xuất xanh, sạch hơn trong công nghiệp đã và đang được Sở Công Thương tuyên truyền, khuyến khích áp dụng rộng rãi tại các cơ sở sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh. Cùng với tập trung tháo gỡ khó khăn, đẩy mạnh việc phổ biến, nhân rộng các mô hình áp dụng thành công sản xuất sạch hơn trong công nghiệp, đơn vị đã tư vấn các giải pháp huy động nguồn lực và kỹ năng, giúp cho các cơ sở sản xuất chủ động trong việc lựa chọn và áp dụng các phương thức sản xuất sạch hơn. Theo các doanh nghiệp, việc áp dụng mô hình này đã tiết giảm từ 3 - 10% chi phí nguyên nhiên vật liệu, giảm từ 20 - 30% tiêu hao nước trong sản xuất; đồng thời tạo ra những hiệu ứng tích cực, lan tỏa và làm thay đổi tư duy của mỗi doanh nghiệp, người sản xuất hướng đến sản xuất xanh hơn, sạch hơn để phát triển ổn định, bền vững.

Theo Kế hoạch hành động về tăng trưởng xanh tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2021-2030, tỉnh đang tiếp tục xây dựng khung pháp lý hiện hành theo hướng đẩy mạnh đầu tư xanh, ưu tiên các nguồn lực cho đầu tư vào dự án, giải pháp tăng trưởng xanh, chuyển đổi xanh; nghiên cứu danh mục các nhiệm vụ, dự án xanh/tăng trưởng xanh trọng điểm và huy động các giải pháp tiếp cận, huy động các nguồn tài chính từ các định chế tài chính, các quỹ và các nhà đầu tư tư nhân quốc tế. Cùng với đó, các nhóm nhiệm vụ truyền thông về các khía cạnh của tăng trưởng xanh, như kinh tế tuần hoàn, lối sống xanh, sản xuất xanh và tiêu dùng xanh (ủng hộ sản phẩm dán nhãn xanh/sinh thái/năng lượng/các-bon...; thay đổi hành vi về tăng cường tái chế, sử dụng năng lượng hiệu quả, giảm thiểu chất thải, rác thải nhựa...) cũng được chú trọng triển khai. Đặc biệt, Thanh Hóa đang chú trọng hoạch định phát triển và sử dụng năng lượng tái tạo. Cùng với tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả Quy hoạch tổng thể về năng lượng quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 trên địa bàn tỉnh phù hợp với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, tiến tới loại bỏ nhiệt điện than trước năm 2040, tỉnh Thanh Hóa sẽ thu hút đầu tư phát triển năng lượng sạch, năng lượng tái tạo và năng lượng mới. Đồng thời nghiên cứu và ban hành quy định chế tài hằng năm đối với việc áp dụng tiêu chuẩn tỷ lệ năng lượng tái tạo cho các đơn vị sản xuất điện, phân phối điện phù hợp với mục tiêu giảm phát thải.

Bài và ảnh: Tùng Lâm