Gỡ khó trong chi trả trợ cấp an sinh xã hội không dùng tiền mặt

Thực hiện Chỉ thị 21 của Thủ tướng Chính phủ về thúc đẩy chuyển đổi số trong chi trả an sinh xã hội (ASXH) không dùng tiền mặt, các cấp, các ngành, các địa phương trong tỉnh đã tích cực triển khai thực hiện chi trả ASXH bằng hình thức không dùng tiền mặt, nhằm bảo đảm chi trả đúng đối tượng, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số. Tuy nhiên, thực tế việc triển khai thực hiện vẫn còn những khó khăn, vướng mắc.

Nhân viên Ngân hàng Lộc phát - LPbank chi nhánh Thanh Hóa hướng dẫn đối tượng hưu trí nhận lương qua tài khoản.

Huyện Như Xuân hiện có 2.932 đối tượng hưởng trợ cấp hằng tháng, trong đó có 2.506 đối tượng bảo trợ xã hội (BTXH) và 426 đối tượng người có công (NCC). UBND huyện đã ban hành nhiều văn bản triển khai, thực hiện; chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, phòng, ban, UBND các xã, thị trấn trên địa bàn đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức, tạo sự đồng thuận của các đối tượng trong việc mở tài khoản ngân hàng và nhận tiền hằng tháng qua tài khoản ngân hàng. Đồng thời giao chỉ tiêu cụ thể cho các xã, thị trấn và chủ tịch UBND các xã, thị trấn chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND huyện về tiến độ, kết quả thực hiện của địa phương và là cơ sở để xếp loại, đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của từng đồng chí, từng địa phương... Đến nay, 100% đối tượng BTXH trên địa bàn huyện đều nhận trợ cấp ASXH qua tài khoản ngân hàng. Như Xuân cũng là địa phương duy nhất trong tỉnh đạt 100% về tỷ lệ đối tượng hưởng trợ cấp ASXH đã mở tài khoản ngân hàng và tỷ lệ đối tượng nhận tiền trợ cấp qua tài khoản.

Xác định công tác tuyên truyền phải đi đầu, thường xuyên để tạo sự đồng thuận trong Nhân dân, UBND huyện Như Thanh tập trung đổi mới nội dung, phương thức tuyên truyền theo hướng linh hoạt, ngắn gọn, dễ hiểu, đảm bảo các đối tượng được biết và hiểu đầy đủ các tiện ích của việc chi trả ASXH không dùng tiền mặt. Đồng thời kiểm tra, rà soát kỹ các trường hợp đã mở tài khoản, lập danh sách các đối tượng chưa mở tài khoản để tiếp tục tuyên truyền, vận động và có phương án mở tài khoản cho các đối tượng còn lại; phối hợp với ngân hàng thông tin kịp thời đến các đối tượng về hồ sơ, thủ tục, quy trình mở tài khoản để các đối tượng chủ động thực hiện... Với 5.307 đối tượng (4.378 đối tượng BTXH, 929 đối tượng NCC) đã mở tài khoản và nhận tiền trợ cấp hằng tháng qua tài khoản ngân hàng, đạt tỷ lệ trên 50%, huyện Như Thanh trở thành điểm sáng trong thực hiện chi trả trợ cấp ASXH không dùng tiền mặt của tỉnh.

Anh Nguyễn Văn Bảy, thôn Tân Thịnh, xã Yên Thọ (Như Thanh) được người thân là đối tượng BTXH ủy quyền nhận tiền trợ cấp hằng tháng. Anh Bảy chia sẻ: "Sau khi được cán bộ xã, cán bộ ngân hàng hỗ trợ mở tài khoản và hướng dẫn các thủ tục nhận trợ cấp qua tài khoản, giờ đây tôi không cần phải ra bưu điện xếp hàng để nhận tiền nữa. Việc chi trả trợ cấp qua tài khoản giúp tôi nhanh chóng nhận được tiền, tiết kiệm được thời gian và chi phí đi lại".

Mặc dù việc chi trả trợ cấp ASXH không dùng tiền mặt mang lại nhiều lợi ích, tuy nhiên, tỷ lệ đối tượng hưởng chính sách ASXH được chi trả trợ cấp không dùng tiền mặt còn rất thấp. Tính đến hết ngày 10/11/2024, toàn tỉnh mới đạt 12,35% trên tổng số đối tượng quản lý, đạt khoảng 36% kế hoạch năm 2024. Ngoài một số địa phương hoàn thành, hoàn thành vượt mức chỉ tiêu đề ra như: Như Xuân (100%), Như Thanh (50,43%), Thạch Thành (32,29%) thì đa số các địa phương tỷ lệ chi trả không dùng tiền mặt qua tài khoản cho đối tượng ASXH đạt thấp, chưa đạt yêu cầu đề ra. Nhiều huyện có tỷ lệ rất thấp như: Bá Thước (1,16%), Nông Cống (2,37%), Đông Sơn (3,46%), Hoằng Hóa (3,84%), Quan Sơn (4,83%)... Cá biệt có huyện mới thực hiện chi trả không dùng tiền mặt cho 1 loại đối tượng như huyện Bá Thước mới chi trả 0,28% cho đối tượng BTXH.

BHXH Như Thanh phối hợp với Bưu điện huyện, Ngân hàng Agribank Như Thanh tuyên truyền, vận động người lĩnh lương hưu, trợ cấp BTXH chuyển chi trả từ tiền mặt qua tài khoản ATM.

Tìm hiểu tại một số địa phương về quá trình triển khai thực hiện chi trả ASXH không dùng tiền mặt cho đối tượng BTXH, NCC vẫn còn nhiều khó khăn cần tháo gỡ. Hầu hết các đối tượng hưởng chính sách trợ giúp xã hội, NCC có những hạn chế về khả năng tiếp cận thông tin (là người cao tuổi già yếu, người khuyết tật, thần kinh, tâm thần, người khuyết tật vận động, trẻ em...), khó khăn trong thực hiện mở và sử dụng tài khoản thanh toán của ngân hàng. Số đông đối tượng thụ hưởng muốn chủ động trong việc quản lý, sử dụng tiền trợ cấp; việc chi tiêu sinh hoạt hằng ngày của các đối tượng vẫn phải thông qua tiền mặt; việc chi trả không dùng tiền mặt sẽ mất thêm thời gian, chi phí duy trì tài khoản, các loại phí giao dịch... Vì vậy, đối tượng muốn nhận tiền mặt để thuận tiện trong chi tiêu; việc chi trả không dùng tiền mặt qua tài khoản người ủy quyền rất dễ dẫn đến chiếm dụng tiền trợ cấp, như vậy sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sinh hoạt của đối tượng thụ hưởng. Trong kỳ chi trả có nhiều sự biến động trong việc thực hiện chi trả không dùng tiền mặt nên khó khăn trong công tác quản lý. Một số địa phương chưa quyết liệt chỉ đạo triển khai thực hiện dẫn đến kết quả thực hiện chưa cao.

Để tiếp tục đẩy nhanh tiến độ thực hiện chi trả không dùng tiền mặt cho đối tượng hưởng ASXH trên địa bàn tỉnh, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đã có văn bản đề nghị UBND các huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với lực lượng công an, UBND cấp xã và các đơn vị liên quan thực hiện hiệu quả việc mở tài khoản và chi trả không dùng tiền mặt cho các đối tượng hưởng chính sách ASXH trên địa bàn. Đồng thời, phối hợp với bưu điện cấp huyện, các chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ngân hàng Chính sách xã hội và các ngân hàng trên địa bàn huyện có chính sách ưu đãi tốt nhất về dịch vụ mở, duy trì hoạt động và sử dụng 2 tài khoản ngân hàng (như miễn phí phát hành thẻ ATM, miễn phí quản lý tài khoản, không áp dụng số dư tối thiểu khi mở tài khoản...) để mở và chi trả qua tài khoản cho đối tượng hưởng trợ cấp ASXH. Bên cạnh đó, tăng cường công tác tuyên truyền, vận động đến từng người dân, hộ gia đình có đối tượng hưởng ASXH để mở tài khoản và thực hiện chi trả không dùng tiền mặt qua tài khoản. Đẩy nhanh tiến độ thực hiện mở tài khoản và chi trả không dùng tiền mặt cho các đối tượng hưởng chính sách an sinh xã hội trên địa bàn; phấn đấu đến hết 31/12/2024 chi trả qua tài khoản trên địa bàn đạt tối thiểu 30%.

Bài và ảnh: Trần Hằng