ĐBQH Lê Thanh Hoàn tham gia góp ý vào Dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi)

Tiếp tục Kỳ họp thứ 10, sáng 28/11, Quốc hội làm việc tại hội trường để thảo luận về Dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi) và việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Tham gia góp ý về Luật Quy hoạch (sửa đổi), ĐBQH Lê Thanh Hoàn, Ủy viên hoạt động chuyên trách Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cho rằng, qua thảo luận tổ cho thấy đã có nhiều nội dung được cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu và báo cáo giải trình cụ thể. Đại biểu đánh giá cao với nhiều nội dung được dự kiến tiếp thu, và để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật.

Về tính đồng bộ của hệ thống pháp luật. Theo đó, quá trình xây dựng Luật Quy hoạch lần này đã thể hiện sự thay đổi lớn về tư duy quản lý quy hoạch. Nhưng cùng với việc sửa đổi toàn diện Luật Quy hoạch cũng dẫn đến phải sửa đổi, bổ sung nhiều văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến quy hoạch để đảm bảo tính thống nhất.

Ngay tại Kỳ họp này, có nhiều dự án Luật do Chính phủ trình cũng có quy định liên quan đến quy hoạch, ví dụ Luật sửa đổi, bổ sung 15 Luật thuộc lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, Luật Tài nguyên nước, đê điều, bảo vệ môi trường... Do đó, để bảo đảm sự thống nhất của hệ thống pháp luật, các Bộ ngành cần có sự phối hợp chặt chẽ trong quá trình sửa đổi bổ sung các Luật chuyên ngành có quy định liên quan đến quy hoạch và đề nghị xác định theo nguyên tắc sau:

Đó là, Luật Quy hoạch phải là luật khung, là đạo luật gốc về nguyên tắc chung của hoạt động quy hoạch. Do đó, các quy định có liên quan đến quy hoạch tại pháp luật chuyên ngành phải đảm bảo đồng bộ, thống nhất với Luật Quy hoạch.

Các quy định về nội dung quy hoạch, trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt, cung cấp, công bố thông tin, điều chỉnh, giám sát và kiểm tra quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh chỉ nên quy định tại Luật Quy hoạch và văn bản quy định chi tiết Luật Quy hoạch, tránh quy định ở nhiều Luật, nhiều văn bản hướng dẫn khác nhau, sẽ gây khó khăn khi áp dụng pháp luật và có thể dẫn đến mâu thuẫn, chồng chéo, phát sinh thêm trình tự, thủ tục và cản trở sự phát triển chung.

Về đánh giá sự phù hợp của dự án. Theo đó. quy định tại Điều 48 với mục tiêu nhằm xác định quy hoạch làm căn cứ đánh giá sự phù hợp của dự án, theo đại biểu cần tiếp tục rà soát hoàn thiện. Quy định nguyên tắc “Dự án của ngành, lĩnh vực nào thì căn cứ vào quy hoạch liên quan đến ngành, lĩnh vực đó để đánh giá sự phù hợp của dự án” chưa thực sự hợp lý, bởi lẽ không phải ngành, lĩnh vực nào cũng có quy hoạch hoặc sẽ có quá nhiều quy hoạch có liên quan. Do vậy, đề xuất chỉnh lý “Việc chấp thuận hoặc phê duyệt chủ trương đầu tư của dự án căn cứ vào một trong các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch để đánh giá sự phù hợp của dự án” thực sự sẽ là điểm đột phá. Nhưng đề nghị khái quát theo hướng, khi Chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án đầu tư chỉ cần căn cứ vào quy hoạch định hướng (như quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh); khi phê duyệt chủ trương đầu tư chỉ căn cứ vào 1 loại quy hoạch trực tiếp nhất đóng vai trò là một công cụ quản lý hành chính cụ thể (như Quy hoạch chi tiết ngành hay Quy hoạch đô thị và nông thôn).

Đồng thời, làm rõ hơn cơ chế xử lý mâu thuẫn khi dự án đã được triển khai nhưng sau đó phát hiện mâu thuẫn, tránh trường hợp nhà đầu tư phải chịu thiệt hại mà không do lỗi của mình. Cũng như quy định cụ thể cơ chế để xử lý, điều chỉnh phải bảo đảm linh hoạt, tháo gỡ được khó khăn vướng mắc, tránh phát sinh sự tùy tiện.

Về danh mục quy hoạch ngành, quy hoạch chi tiết ngành. Theo đó, Chính phủ đã rà soát, tinh gọn theo hướng chỉ còn một Danh mục quy hoạch ngành và quy hoạch chi tiết ngành, giảm 37% số lượng quy hoạch của các ngành. Đây là một nội dung rất quan trọng và được các đại biểu Quốc hội đánh giá cao.

Trong Báo cáo tiếp thu, giải trình cũng nêu: trước khi Luật Quy hoạch năm 2017 được ban hành, cụm từ “quy hoạch” thường xuyên bị lạm dụng, nhiều ngành, lĩnh vực chỉ cần xây dựng các đề án, chương trình phát triển hoặc xây dựng tiêu chí để quản lý và đưa ra những dự báo, định hướng, chính sách phát triển cũng được lập thành quy hoạch gây lãng phí nguồn lực. Luật Quy hoạch năm 2017 đã có quy định về khái niệm “quy hoạch” với nội hàm “sắp xếp và phân bố không gian” để phân biệt với chiến lược, kế hoạch, đề án, chương trình phát triển.

Tuy nhiên, một số loại quy hoạch ngành, quy hoạch chi tiết ngành tại Phụ lục kèm theo chưa thể hiện rõ tính chất định hướng sắp xếp, phân bố không gian, mà yếu tố không gian chỉ ghi nhận mang tính hiện trạng và định hướng mang tính tổng quan, trong khi định hướng phát triển chủ yếu theo mục tiêu phát triển, tiêu chí, tiêu chuẩn, chỉ tiêu. Ví dụ: Quy hoạch kho số viễn thông và tài nguyên Internet; Quy hoạch tần số vô tuyến; Quy hoạch ứng dụng năng lượng nguyên tử.

Có quy hoạch vẫn có sự trùng lặp về nội dung với các quy hoạch khác như: Quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học nội dung trùng lặp với Quy hoạch lâm nghiệp; Quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản; Quy hoạch tổng thể khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên vùng bờ...và đều do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức lập.

Do đó, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ ngành có liên quan tiếp tục rà soát, tích hợp nhiều quy hoạch ngành với nhau để thu gọn Danh mục quy hoạch của các ngành theo đúng tiêu chí đã nêu tại Tờ trình Dự án Luật, đó là: Khắc phục chồng lấn về nội dung giữa các quy hoạch; hợp nhất các quy hoạch có nội dung liên quan chặt chẽ hoặc chồng lấn với nhau. Bãi bỏ các quy hoạch không cần thiết, không phù hợp với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; không phù hợp với khái niệm “quy hoạch”; xử lý các bất cập, bảo đảm tính khả thi, tránh lãng phí. Bảo đảm đúng nguyên tắc “một cơ quan thực hiện nhiều việc, một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính".

Quốc Hương