Đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình 1719

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, song nhiệm vụ đặt ra trong Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1719/QĐ-TTg (gọi tắt là Chương trình 1719) trên địa bàn tỉnh còn không ít khó khăn. Thực tế này đang đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt hơn từ các cấp ủy, chính quyền và các ngành chức năng.

Chương trình 1719 góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho người dân xã Hiền Chung (Quan Hóa).

Theo báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo, tổng ngân sách Nhà nước đã giải ngân giai đoạn 2021-2024 trong thực hiện Chương trình 1719 đạt trên 1,46 nghìn tỷ đồng. Trong đó có trên 853 tỷ đồng vốn đầu tư phát triển (đạt 75% kế hoạch) và trên 611 tỷ đồng vốn sự nghiệp (đạt 37% kế hoạch). Đây là mức giải ngân cao so với các tỉnh thuộc diện thực hiện Chương trình 1719 trong bối cảnh việc triển khai thực hiện chương trình trong những năm đầu gặp khó do tác động của dịch COVID-19 và công tác giao vốn cùng các văn bản hướng dẫn của Trung ương chậm triển khai.

Đạt được kết quả tích cực này, các cấp ủy, chính quyền, sở, ngành có liên quan đã vào cuộc tích cực, khẩn trương, đồng bộ, kịp thời ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế, chính sách, tạo hành lang pháp lý triển khai các dự án, tiểu dự án thành phần. Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát được quan tâm thực hiện. Trong đó, Chủ tịch UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương triển khai thực hiện các chương trình, đề án, các chính sách liên quan và tập trung huy động nguồn lực đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi... Kết quả đạt được trong thực hiện Chương trình 1719 đã góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội ở các địa phương miền núi, cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của người dân. Năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn tỉnh giảm còn 8,6% (giảm 6,73% so với năm 2023). Thu nhập bình quân đầu người không ngừng tăng qua các năm. Cụ thể, năm 2023 thu nhập bình quân đạt 39,61 triệu đồng/người, năm 2024 đạt 44,39 triệu đồng/người.

Ông Lê Minh Hành, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo cho rằng: Việc triển khai thực hiện Chương trình 1719 luôn đảm bảo tính dân chủ, công khai, minh bạch, xác định rõ mục tiêu, đích đến để lựa chọn các nội dung hỗ trợ, công trình thiết yếu phù hợp với nguyện vọng của người dân. Ngoài tinh thần chỉ đạo quyết liệt của các cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội đã tích cực vào cuộc, huy động sức mạnh toàn dân, tạo sự đồng thuận cao trong thực hiện chủ trương chính sách nói chung và thực hiện Chương trình 1719 nói riêng.

Tuy nhiên, mục tiêu, nhiệm vụ còn lại của chương trình trong năm 2025 là rất lớn, quyết định trực tiếp đến kết quả thực hiện của cả giai đoạn 2021-2025. Theo Sở Dân tộc và Tôn giáo, dự kiến trong năm sẽ có 19 chỉ tiêu sẽ hoàn thành, như: Tỷ lệ xã có đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê tông; tỷ lệ thôn có đường ô tô đến trung tâm xã được cứng hóa; tỷ lệ trường, lớp học được xây dựng kiên cố; tỷ lệ trạm y tế được xây dựng kiên cố; tỷ lệ hộ dân được sử dụng điện lưới quốc gia và các nguồn điện khác phù hợp... Trong khi đó, 4 chỉ tiêu được đánh giá khó đạt kế hoạch, cần phấn đấu, quyết tâm cao, gồm: số xã, thôn, bản thoát khỏi diện đặc biệt khó khăn; thu nhập bình quân đầu người và tỷ lệ học sinh trong độ tuổi học THPT đến trường.

Ngoài ra, dù sau khi các cơ quan Trung ương đã ban hành một số văn bản tháo gỡ vướng mắc, khó khăn, song việc thực hiện Chương trình 1719 vẫn còn nhiều “điểm nghẽn” về cơ chế, chính sách. Trong khi đó, thực tế triển khai nhiều dự án thành phần của chương trình cũng đã phát sinh nhiều hạn chế, bất cập. Ví như, trong triển khai nội dung hỗ trợ đất ở theo Dự án 1, thì định mức hỗ trợ 40 triệu đồng/hộ xen ghép đối với những hộ có nhu cầu là thấp, không đáp ứng được nhu cầu kinh phí để hộ nghèo thực hiện các thủ tục mua bán, chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Thực tế này đã khiến nhiều huyện phải trả lại kinh phí cho Nhà nước vì các hộ dân từ chối nhận hỗ trợ. Hay trong thực hiện Tiểu dự án 1 thuộc Dự án 9 về đầu tư phát triển kinh tế - xã hội các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, dân tộc có khó khăn đặc thù thì cho đến nay các cơ quan trung ương vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể về phương thức thực hiện, chưa rõ địa bàn, đối tượng, dẫn đến khó khăn trong việc áp dụng chính sách tại địa phương...

Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình 1719, tỉnh Thanh Hóa đã kiến nghị các cơ quan Trung ương xem xét ban hành các văn bản tạo hành lang pháp lý tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn. Còn về nội tại, theo Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo Lê Minh Hành, cấp ủy, chính quyền các cấp cần tiếp tục phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng, nhất là vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu; phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện, tạo chuyển biến tích cực, phấn đấu hoàn thành mục tiêu của chương trình. Trong đó cần chú trọng công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm, khơi dậy ý chí chủ động, tự chủ, vươn lên của đồng bào dân tộc thiểu số, nhất là hộ nghèo...

Bài và ảnh: Đồng Thành