Các chính sách đối ngoại của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết ông có kế hoạch mua Greenland, chấm dứt chiến tranh ở Ukraine và thay đổi cơ bản mối quan hệ của Hoa Kỳ với NATO trong nhiệm kỳ bốn năm thứ hai của mình.

Trong những tuần gần đây, Donald Trump cũng đã đe dọa sẽ chiếm Kênh đào Panama và đánh thuế 25% vào Canada và Mexico nếu họ không kiểm soát chặt chẽ dòng chảy ma túy và người di cư vào Hoa Kỳ. Sau đây là cái nhìn về các đề xuất chính sách đối ngoại mà Donald Trump đã cam kết sẽ thúc đẩy sau khi nhậm chức.

NATO, Ukraine và các đồng minh Châu Âu

Donald Trump đã khẳng định dưới nhiệm kỳ tổng thống của mình, Hoa Kỳ sẽ xem xét lại cơ bản “mục đích và sứ mệnh của NATO”.

Ông đã cam kết yêu cầu Châu Âu hoàn trả cho Hoa Kỳ số tiền “gần 200 tỷ đô la” tiền đạn dược đã gửi tới Ukraine và ông chưa cam kết sẽ gửi thêm viện trợ cho quốc gia Đông Âu này.

Donald Trump đã cắt giảm ngân sách quốc phòng cho NATO vào giai đoạn cuối nhiệm kỳ đầu tiên của mình, ông thường xuyên phàn nàn Hoa Kỳ đã chi nhiều hơn mức chia sẻ công bằng. Trong những tuần gần đây, ông đã nói các thành viên NATO nên chi 5% tổng sản phẩm quốc nội cho quốc phòng, một con số cao hơn nhiều so với mục tiêu hiện tại là 2%.

Về cuộc chiến ở Ukraine, Donald Trump nói trong chiến dịch tranh cử năm 2024 rằng ông sẽ giải quyết xung đột ngay cả trước khi nhậm chức. Nhưng kể từ khi đắc cử, ông đã không nhắc lại lời cam kết đó, các cố vấn thừa nhận sẽ mất nhiều tháng để đạt được bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào.

Donald Trump đã ám chỉ Kiev có thể phải nhượng lại một số lãnh thổ để đạt được thỏa thuận hòa bình, một lập trường được các cố vấn chủ chốt của ông ủng hộ.

Mặc dù không có kế hoạch hòa bình đầy đủ của Donald Trump, hầu hết các trợ lý chủ chốt của ông đều ủng hộ việc loại bỏ tư cách thành viên NATO khỏi bàn đàm phán của Ukraine như một phần của bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào, ít nhất là trong tương lai gần. Họ cũng ủng hộ rộng rãi việc đóng băng tiền tuyến tại vị trí hiện tại.

Mở rộng lãnh thổ

Vào giữa tháng 12/2024, Donald Trump cho biết ông có kế hoạch mua lại Greenland, một ý tưởng mà ông đã từng nêu ra trong nhiệm kỳ 2017-2021. Những nỗ lực trước đó của ông đã bị cản trở khi Đan Mạch tuyên bố lãnh thổ hải ngoại của họ không phải để bán.

Nhưng các thiết kế của Donald Trump trên hòn đảo lớn nhất thế giới vẫn chưa dừng lại. Trong một cuộc họp báo vào tháng 1, Donald Trump đã từ chối loại trừ việc xâm lược Greenland, mô tả hòn đảo này là rất quan trọng đối với lợi ích an ninh quốc gia của Hoa Kỳ.

Donald Trump cũng đã đe dọa sẽ chiếm Kênh đào Panama, đổ lỗi cho Panama tính phí quá cao cho các tàu đi qua tuyến đường vận chuyển quan trọng này.

Donald Trump cũng từng cân nhắc đến việc biến Canada thành một tiểu bang của Hoa Kỳ, mặc dù các cố vấn mô tả những bình luận của ông liên quan đến quốc gia láng giềng phía bắc như một ví dụ về trò đùa, thay vì một tham vọng địa chính trị thực sự.

Trung Quốc, thương mại và Đài Loan

Donald Trump thường xuyên đe dọa áp đặt mức thuế quan mới hoặc hạn chế thương mại đối với Trung Quốc cũng như nhiều đồng minh thân cận.

Đạo luật Thương mại có đi có lại của Donald Trump mà ông đề xuất sẽ trao cho ông quyền tự quyết rộng rãi để tăng thuế trả đũa đối với các quốc gia khi họ quyết tâm dựng lên rào cản thương mại. Ông đã đưa ra ý tưởng về mức thuế chung 10%, có thể làm gián đoạn thị trường quốc tế, và ít nhất là mức thuế 60% đối với Trung Quốc.

Donald Trump cũng kêu gọi chấm dứt tình trạng quốc gia được ưu đãi nhất của Trung Quốc, một danh hiệu thường hạ thấp rào cản thương mại giữa các quốc gia. Ông tuyên bố sẽ ban hành “những hạn chế mạnh mẽ đối với quyền sở hữu của Trung Quốc đối với bất kỳ cơ sở hạ tầng quan trọng nào tại Hoa Kỳ”, bên cạnh đó kêu gọi cấm Trung Quốc sở hữu bất động sản tại Hoa Kỳ.

Về Đài Loan, Donald Trump tuyên bố Đài Loan phải trả tiền cho Hoa Kỳ để được bảo vệ vì Đài Loan không trao cho Hoa Kỳ bất cứ thứ gì và đã lấy “khoảng 100% hoạt động kinh doanh chip của Hoa Kỳ”, ám chỉ đến chất bán dẫn.

Mexico, Canada và ma túy

Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế 25% đối với Mexico và Canada nếu họ không ngăn chặn được dòng ma túy và người di cư vào Hoa Kỳ.

Các nhà lãnh đạo Mexico và Canada đã tìm cách chứng minh rằng họ nghiêm túc trong việc giải quyết vấn đề nhập cư bất hợp pháp và buôn bán ma túy, mặc dù kế hoạch thực sự của Donald Trump về việc áp thuế đối với các nước láng giềng vẫn chưa rõ ràng.

Donald Trump tuyên bố ông sẽ chỉ định các băng đảng ma túy hoạt động ở Mexico là các tổ chức khủng bố nước ngoài và ra lệnh cho Lầu Năm Góc “sử dụng lực lượng đặc nhiệm một cách hợp lý” để tấn công vào cơ sở hạ tầng và hoạt động của các băng đảng.

Ông cho biết sẽ triển khai Hải quân Hoa Kỳ để thực thi lệnh phong tỏa các băng đảng ma túy và sẽ viện dẫn đạo luật phù hợp để trục xuất những kẻ buôn bán ma túy và thành viên băng đảng tại Hoa Kỳ.

Đảng Cộng hòa cũng kêu gọi điều động hàng nghìn quân lính đang đồn trú ở nước ngoài đến biên giới Hoa Kỳ-Mexico để giải quyết tình trạng nhập cư bất hợp pháp.

Xung đột ở Israel

Đặc phái viên Trung Đông được Donald Trump chỉ định, Steve Witkoff, đã làm việc chặt chẽ với các quan chức trong chính quyền của Tổng thống Joe Biden để giải quyết thỏa thuận hòa bình được công bố vào đầu tháng 1 giữa Israel và nhóm chiến binh Palestine Hamas. Các nguồn tin thân cận với các cuộc đàm phán cho biết ông đã gây áp lực đáng kể lên cả hai bên để nhanh chóng đạt được thỏa thuận.

Sau khi lần đầu chỉ trích giới lãnh đạo Israel sau khi người dân nước này bị Hamas tấn công vào ngày 7/10/2023, Donald Trump sau đó tuyên bố nhóm chiến binh này phải bị “đè bẹp”.

Donald Trump đã nói rằng sẽ có “địa ngục” nếu Israel và Hamas không đạt được thỏa thuận ngừng bắn dẫn đến việc trao trả các con tin bị nhóm chiến binh Palestine này bắt giữ ở Gaza trước khi ông nhậm chức.

Iran

Các cố vấn của Donald Trump đã ám chỉ họ sẽ tiếp tục chiến dịch gây sức ép tối đa của ông trong nhiệm kỳ đầu tiên chống lại Iran.

Chiến dịch gây sức ép tối đa sử dụng các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ để bóp nghẹt nền kinh tế Iran và buộc nước này phải đàm phán một thỏa thuận nhằm hạn chế các chương trình vũ khí hạt nhân và đạn đạo.

Khí hậu

Donald Trump đã nhiều lần cam kết rút khỏi Thỏa thuận Paris, một hiệp định quốc tế nhằm hạn chế khí thải nhà kính. Ông đã rút khỏi hiệp định này trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, nhưng Hoa Kỳ đã tái gia nhập hiệp định dưới thời Biden vào năm 2021.

Phòng thủ tên lửa

Donald Trump cam kết xây dựng một lực lượng phòng thủ tên lửa tối tân xung quanh Hoa Kỳ. Ông không đi sâu vào chi tiết, ngoài việc nói rằng Lực lượng Không gian, một nhánh quân sự mà chính quyền đầu tiên của ông thành lập, sẽ đóng vai trò chủ đạo trong quá trình này.

Trong cương lĩnh của Đảng Cộng hòa, hệ thống này được gọi là “Vòm sắt”, gợi nhớ đến hệ thống phòng thủ tên lửa cùng tên của Israel.

TD