Xây dựng ngành thi hành án vững mạnh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới

Ngày 19-7-1946, Chủ tịch Chính phủ Việt Nam Dân chủ cộng hòa đã ban hành Sắc lệnh số 130/SL, một văn bản riêng quy định về thể thức thi hành mệnh lệnh hoặc bản án của tòa án. Văn bản quan trọng này đánh dấu sự ra đời của ngành thi hành án dân sự (THADS). Để ghi nhận bề dày truyền thống, sự lớn mạnh, trưởng thành của hệ thống tổ chức THADS, ngày 5-3-2013 Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 397/QĐ-TTg công nhận ngày 19-7 hằng năm là Ngày truyền thống THADS.

Chi cục Thi hành án huyện Thiệu Hóa tổ chức cưỡng chế giao tài sản cho người mua trúng đấu giá. Ảnh: Lê Nhân

Trải qua các giai đoạn lịch sử phát triển khác nhau, công tác THADS luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm, tạo hành lang pháp lý. Từ Sắc lệnh số 85/SL ngày 22-5-1950 đến Pháp lệnh THADS các năm 1989, 1993 và 2004 đã từng bước quy định chặt chẽ hơn về tổ chức và hoạt động THADS. Cơ quan THADS đã chuyển từ một bộ phận cấu thành của tòa án sang một bộ phận cấu thành của cơ quan hành chính (Pháp lệnh THADS năm 1993) và từng bước được tổ chức tập trung, thống nhất theo ngành dọc từ Trung ương đến địa phương (Pháp lệnh THADS năm 2004).

Năm 2008, Luật THADS được Quốc hội thông qua và được sửa đổi, bổ sung năm 2014, hệ thống THADS đã được nâng lên một vị thế mới, ngang tầm với nhiệm vụ được giao. Hệ thống cơ quan THADS hoạt động theo cơ chế quản lý tập trung, thống nhất theo ngành dọc từ Trung ương đến địa phương. Cùng với hệ thống THADS trong toàn quốc, các cơ quan THADS tỉnh Thanh Hóa cũng từng bước được hoàn thiện, lớn mạnh và trưởng thành về mọi mặt. Từ nguồn nhân lực ban đầu tòa án chuyển sang chỉ có 60 cán bộ, công chức, bao gồm 41 chấp hành viên, 14 chuyên viên và 5 kế toán viên; trong đó phần lớn công chức ở thời điểm bàn giao chưa bảo đảm đủ tiêu chuẩn về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ theo quy định, cơ sở vật chất thiếu thốn, trụ sở làm việc đều do chính quyền bố trí tạm thời, có nơi do quá khó khăn phải thuê và nhờ trụ sở làm việc trong nhà dân. Phương tiện làm việc nghèo nàn, kinh phí hoạt động ít, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đặt ra.

Song, được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát, thường xuyên của Bộ Tư pháp, Tổng cục THADS, Tỉnh ủy - HĐND - UBND tỉnh, các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương, sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả của các cơ quan, tổ chức hữu quan, sự ủng hộ của Nhân dân trong tỉnh, những năm qua, các thế hệ cán bộ, công chức, người lao động THADS tỉnh Thanh Hóa luôn đoàn kết, nỗ lực phấn đấu, trên mỗi lĩnh vực đều có sự phát triển vượt bậc. Hiện nay, số lượng công chức và người lao động toàn ngành là 266 biên chế, trong đó có 115 chấp hành viên, 52 thư ký thi hành án, còn lại là các chức danh khác. Hầu hết cán bộ, công chức đều có trình độ đại học và trên đại học, có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, trình độ chuyên môn, lý luận chính trị ngày càng được nâng cao, đáp ứng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ. Cơ sở vật chất, phương tiện làm việc được Bộ Tư pháp và tỉnh quan tâm đầu tư, xây dựng trụ sở làm việc khang trang, tạo điều kiện nâng cao chất lượng, hiệu quả công việc.

Chi cục Thi hành án huyện Thiệu Hóa tổ chức cưỡng chế giao tài sản cho người mua trúng đấu giá. Ảnh: Lê Nhân

Các cơ quan THADS tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức THA đạt kết quả khá tốt. Tỷ lệ và chất lượng công việc, cả THA về việc và về tiền năm sau cao hơn năm trước. Nếu trong giai đoạn 23 năm đầu (1993-2015) kể từ thời điểm chuyển giao công tác THADS, tổng số việc thụ lý là 135.224 việc, tương ứng với số tiền phải thu là hơn 2.268 tỷ đồng, thì đến giai đoạn 8 năm tiếp theo (2016-2023), tổng số việc phải thi hành là 141.024 việc, tương ứng với số tiền phải thu là hơn 13.522 tỷ đồng. Như vậy, chỉ trong thời gian 8 năm số việc THA vượt quá tổng số thụ lý của giai đoạn 23 năm trước, riêng tiền phải THA tăng gấp 6 lần.

Đây là khó khăn, thách thức lớn đối với cán bộ, chấp hành viên trong việc giải quyết khối lượng án và tiền THA ngày càng nhiều. Song, được sự quan tâm, chỉ đạo của Bộ Tư pháp, Tổng cục THADS, của Tỉnh ủy, chính quyền địa phương cùng với sự cố gắng, nỗ lực không ngừng nghỉ của toàn ngành, số thi hành được về việc và tiền đạt kết quả cao, đặc biệt là số tiền thi hành xong trong 8 năm tăng gấp 2,7 lần số tiền đã giải quyết được của giai đoạn 1993-2015. Nhất là 5 năm trở lại đây, các cơ quan THADS tỉnh Thanh Hóa đã hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao; đã giải quyết được nhiều vụ việc khó khăn, phức tạp, được dư luận xã hội quan tâm. Riêng năm 2022, toàn tỉnh đạt tỷ lệ 86,2% về việc, 61% về tiền, theo đó chỉ tiêu thi hành xong về tiền của Thanh Hóa xếp thứ 10/63 tỉnh, thành, xếp thứ nhất trong khu vực thi đua 8 tỉnh Bắc Trung bộ, nằm trong tốp đầu các tỉnh có lượng tiền phải thi hành lớn.

Cục Thi hành án dân sự tỉnh đã trao tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua và giấy khen cho các tập thể, cá nhân đạt thành tích trong công tác. Ảnh: Lê Nhân

Ghi nhận những bước phát triển và kết quả hoạt động của ngành, nhiều tập thể, cá nhân đã được Đảng, Nhà nước tặng các phần thưởng và các danh hiệu cao quý. Chỉ tính riêng từ năm 1993 trở lại đây, Chủ tịch nước đã tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba cho 1 cá nhân; 3 tập thể và 7 cá nhân được tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ; 12 tập thể được tặng Cờ thi đua và trên 200 cá nhân được tặng Bằng khen cấp bộ, ngành, tỉnh. Ngoài ra, còn nhiều cá nhân được khen thưởng danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở và nhiều tập thể được khen thưởng danh hiệu Tập thể lao động xuất sắc...

Nhìn lại chặng đường xây dựng và phát triển của ngành, mỗi cán bộ, công chức làm công tác THADS trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đều rất tự hào về những thành tích đã đạt được. Thời gian tới, các cơ quan THADS tỉnh Thanh Hóa sẽ tiếp tục phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị, thu hút sự tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội và các đoàn thể quần chúng tham gia vào công tác THA; tích cực phối hợp chặt chẽ với các ngành hữu quan, nhất là các cơ quan tiến hành tố tụng và chính quyền cơ sở để giải quyết dứt điểm các vụ việc phức tạp, tồn đọng kéo dài.

Tiếp tục tổ chức triển khai đồng bộ các giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác THADS, trong đó tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tăng cường các biện pháp bảo đảm thi hành hiệu quả phần tài sản trong các vụ án kinh tế, tham nhũng, thu hồi nợ của các tổ chức tín dụng; giảm thiểu vi phạm trong hoạt động THADS, chủ động phòng ngừa, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng tham nhũng. Tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, chỉ đạo, điều hành. Làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, đặc biệt là Luật THADS và các văn bản pháp luật có liên quan; chú trọng nâng cao chất lượng công tác chỉ đạo nghiệp vụ, giải quyết kịp thời các khó khăn, vướng mắc trong công tác THADS của các đơn vị trực thuộc; tăng cường công tác kiểm tra, kịp thời phát hiện những vi phạm, tiêu cực, có biện pháp uốn nắn, xử lý nghiêm minh, kiên quyết làm trong sạch đội ngũ công chức THA, đồng thời có các hình thức biểu dương, khen thưởng kịp thời, thỏa đáng đối với các đơn vị, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác THA; phấn đấu tổ chức thực hiện đạt và vượt các chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao năm 2023 và những năm tiếp theo; đáp ứng yêu cầu của công cuộc cải cách tư pháp và xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam XHCN, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp CNH, HĐH của tỉnh nhà và đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh.

Hoàng Văn Truyền

Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự tỉnh Thanh Hóa