Trả lời câu hỏi cho du học

Cách đây ít năm, một người quen nhờ tôi cho vay nóng tiền để anh nộp vào tài khoản đảm bảo cho con gái anh có đủ số tiền theo yêu cầu của phía tiếp nhận du học sinh. Đó là điều kiện cần để du học sinh chứng minh tài chính thuyết phục các cơ sở đào tạo ngoài nước chấp nhận sinh viên.

Thế nhưng điều kiện đủ là số tiền ấy phải được duy trì để sinh viên có đủ nguồn tài chính ăn học suốt những năm du học thì không phải ai cũng đáp ứng được. Người quen của tôi đã phải rút số tiền vay nóng trả lại cho tôi và nhiều người khác sau khi con gái anh nhập học. Nghĩa là cháu không có một khoản tài chính đảm bảo theo yêu cầu, rất nhiều rủi ro sẽ đến sau đó. Tương tự hoàn cảnh ấy, nhiều sinh viên đã phải đi làm thêm để có tiền học. Cũng có những đứa trẻ phải về nước giữa chừng...

Du học những năm gần đây đã trở thành một vấn đề xã hội được nhiều người quan tâm, không ít gia đình tìm đủ cách để con được du học.

Nhưng không nhiều người trong số đó trả lời được rằng chất lượng du học đại trà có thật sự tốt hơn đào tạo trong nước không. Hơn thế, cơ hội việc làm, nhất là hiệu quả công việc của những sinh viên du học cũng không có gì đảm bảo sẽ tốt hơn những sinh viên tốt nghiệp trong nước. Một sinh viên du học thông thường có chi phí gấp 2 đến 2,5 lần học trong nước. Còn nếu du học ở Mỹ, Anh, Nhật Bản... còn cao hơn nữa.

Một học sinh mới học lớp 10 nhưng nằng nặc đòi bố mẹ phải cho đi du học để giống chị của mình. Cô chị đã rủ em cùng sang để có chị có em. Chị cô bé cho biết ở Úc bây giờ có rất nhiều cặp anh em, chị em cùng du học. Chúng lập team chơi với nhau, như một sự kiêu hãnh gia đình. Niềm kiêu hãnh ấy chưa biết sẽ đưa những cô cậu này đi đâu, nhưng đã khiến mẹ chúng đau đầu. Việc đau đầu của chị không chỉ nằm ở lý do tài chính, mà còn là câu chuyện quản lý con cái.

Tôi biết một học sinh học kém, nhưng gia đình có điều kiện khi bố cháu là chủ một doanh nghiệp ngành hoa tươi. Con anh đã được bố cho đi du học ở Singapore, và xem đó như một niềm tự hào. Anh luôn nói rằng cho con đi đu học để cháu tiếp cận cách quản lý, phương pháp sản xuất tiên tiến ở quốc gia phát triển. Về nước không xin được việc làm thì cũng có kiến thức quản trị doanh nghiệp tiên tiến để quản lý doanh nghiệp gia đình tốt hơn. Cuối cùng thì cũng đúng như thế, con anh không xin được việc và được bố giao quản lý doanh nghiệp của gia đình. Mấy năm sau thì doanh nghiệp không còn cạnh tranh được với những doanh nghiệp khác, phải chuyển hướng, thu hẹp phạm vi. Tôi cứ nghĩ rằng khi con anh quản lý doanh nghiệp thì nó sẽ tốt hơn, vì như anh nói là sau khi du học con anh được “tây hóa”, chí ít tư duy cũng mạch lạc hơn, nhưng sự việc trên thực tế thì lại hoàn toàn khác.

Gần đây chúng ta nhìn thấy nhiều du học sinh trở về từ trời Âu phơi phới niềm tin, nhưng nhanh chóng sau đó là sự thất vọng khi không tìm được việc làm hoặc cho rằng việc làm ở Việt Nam không phù hợp.

Về lý thuyết, du học sẽ có môi trường học tập, tiếp thu kiến thức tốt hơn, nhưng trên thực tế thì chưa hẳn đã là như thế. Ở môi trường học tập nào thì điều quan trọng nhất cũng phải là tinh thần nhập cuộc và thái độ học tập. Có du học ở những quốc gia phát triển hàng đầu đi chăng nữa mà thiếu đi yếu tố này, thì cũng rất khó để được chấp nhận khi về nước. Chỉ khi nào trả lời được câu hỏi du học như thế nào và du học để làm gì, thì hãy tính đến chuyện du học, chứ không nên xem du học là một trào lưu, con người ta đi được, thì con mình tại sao lại không. Khi nhận thức đầy đủ mục tiêu du học, và cảm thấy sẽ tận dụng được tối đa cơ hội để tìm kiếm một tấm bằng bậc cao ở nước ngoài và thành công sau đó mới đáng để theo đuổi. Còn nếu chỉ mơ hồ rằng cái gì ở tây cũng hơn ta, thì nên xem xét lại, tránh lãng phí nguồn lực.

Hạnh Nhiên