Tổng thống Mỹ ký thỏa thuận khai thác, chế biến khoáng sản hiếm trị giá 8,5 tỷ USD với Australia

Trong cuộc gặp đầu tiên tại Nhà Trắng kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Australia Anthony Albanese đã ký một thỏa thuận trị giá 8,5 tỷ USD về khai thác và chế biến khoáng sản hiếm, đồng thời khẳng định tiếp tục thúc đẩy hợp tác quốc phòng trong khuôn khổ liên minh AUKUS.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Australia Anthony Albanese ký thỏa thuận về đất hiếm và khoáng sản chiến lược tại phòng họp Nội các, Nhà Trắng, ngày 20/10/2025. Ảnh: Reuters.

Theo thỏa thuận, Mỹ và Australia sẽ mỗi bên đầu tư 1 tỷ USD trong vòng 6 tháng tới cho các dự án khai thác và chế biến khoáng sản chiến lược, bao gồm đất hiếm, gallium và các nguyên liệu phục vụ ngành năng lượng sạch, hàng không vũ trụ và quốc phòng. Hai nước cũng thống nhất thiết lập mức giá sàn cho khoáng sản chiến lược, nhằm ổn định thị trường và giảm phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc — quốc gia hiện chiếm hơn 60% sản lượng đất hiếm toàn cầu.

Phát biểu tại buổi lễ ký kết, Thủ tướng Albanese gọi đây là “một ngày có ý nghĩa đặc biệt” và là bước đi “đưa quan hệ Australia – Mỹ lên tầm cao mới”. Ông cho biết các dự án đầu tiên sẽ bao gồm nhà máy gallium Alcoa–Sojitz tại Wagerup, Tây Australia, và mỏ đất hiếm Arafura Nolans ở Lãnh thổ Bắc Australia, nơi dự kiến sản xuất tới 5% nguồn cung toàn cầu.

Về phần mình tổng thống Trump mô tả thỏa thuận là kết quả của “bốn đến năm tháng đàm phán liên tục” và khẳng định Mỹ “sẽ sớm có nguồn cung khoáng sản chiến lược dồi dào chưa từng có”. Ông cũng nhấn mạnh: “Australia là người bạn tốt nhất của chúng ta. Không có đồng minh nào đáng tin cậy hơn”.

Bên cạnh hợp tác kinh tế, cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo còn tập trung vào thỏa thuận AUKUS trị giá 368 tỷ USD – dự án cho phép Australia mua và sau đó tự đóng tàu ngầm hạt nhân với sự hỗ trợ của Mỹ và Anh. Bộ trưởng Hải quân Mỹ John Phelan cho biết Washington đang phối hợp chặt chẽ với Canberra để “làm rõ một số điểm còn mơ hồ” trong thỏa thuận trước đó, song ông Trump khẳng định đây chỉ là “những chi tiết nhỏ” và nhấn mạnh “mọi thứ đang được xúc tiến toàn lực”.

Trong cuộc họp báo 35 phút tại Nhà Trắng, ông Trump nhiều lần ca ngợi năng lực quốc phòng của Australia và cho biết hai nước “đang xây dựng các cơ sở hải quân tuyệt vời để hỗ trợ các tàu ngầm”. Trước câu hỏi về khả năng giảm thuế nhập khẩu cho hàng hóa Australia, Tổng thống Mỹ cho rằng “Australia hiện đã nằm trong nhóm quốc gia phải chịu mức thuế thấp nhất” nên “chưa có kế hoạch thay đổi”.

Theo giới quan sát, việc ký kết thỏa thuận khoáng sản giữa Mỹ và Australia diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, khiến các nước phương Tây gấp rút tìm nguồn cung thay thế để bảo đảm chuỗi cung ứng công nghiệp quốc phòng và năng lượng tái tạo. Canberra hiện sẵn sàng cho phép các đồng minh, trong đó có Anh và Mỹ, mua cổ phần trong kho dự trữ chiến lược khoáng sản quốc gia.

Thanh Hằng

Nguồn: Reuters, The Guardian