Quan tâm bảo vệ môi trường tại các đô thị

Các đô thị trên địa bàn tỉnh đã và đang khẳng định vai trò chủ lực trong việc thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, quá trình phát triển của các đô thị cũng tạo nên những áp lực không nhỏ đối với môi trường không khí, đất và môi trường nước, đòi hỏi sự chung tay của các cấp, các ngành và cộng đồng xã hội để mỗi đô thị luôn xanh, sạch, đẹp và an toàn.

Hoạt động thu gom rác thải tại hồ Đồng Chiệc (TP Thanh Hóa) của các thành viên Câu lạc bộ “Tôi yêu rác” Thanh Hóa.

Vài năm trở lại đây hạ tầng giao thông của tỉnh phát triển khá nhanh, đặc biệt là hệ thống giao thông đường bộ với nhiều dự án trọng điểm được đưa vào khởi công và sử dụng. Tuy nhiên, cùng với đó là sự gia tăng của các phương tiện giao thông cơ giới đường bộ và tình trạng ùn tắc giao thông ở một số tuyến đường đang khiến môi trường không khí tại nhiều đô thị trên địa bàn tỉnh bị ô nhiễm, nhất là ô nhiễm bụi mịn (PM2,5).

Theo kết quả quan trắc của ngành chức năng, tình trạng ô nhiễm bụi mịn đang ngày một gia tăng ở một số đô thị như TP Thanh Hóa, thị xã Nghi Sơn. Mức ô nhiễm bụi cao, xuất hiện liên tục theo đợt vào các tháng mùa đông, ít mưa (tháng 11 năm trước đến tháng 3 năm sau). Diễn biến nồng độ bụi cũng thay đổi theo quy luật trong ngày, trong tuần, thể hiện rõ nhất tại khu vực gần trục giao thông. Ngoài ra, tại các khu công trường xây dựng cũng diễn ra tình trạng ô nhiễm bụi cục bộ. Nguyên nhân chính là do việc phát tán chất thải trong quá trình xây dựng, vận chuyển nguyên vật liệu...

Cùng với ô nhiễm bụi, vấn đề ô nhiễm nước mặt (chủ yếu vẫn là ô nhiễm hữu cơ và dinh dưỡng) tại các hồ, kênh, mương nội đô cũng xảy ra ở hầu hết các đô thị, nhất là tại TP Thanh Hóa, TP Sầm Sơn. Kết quả quan trắc của ngành chức năng tại một số điểm trong năm 2024 cho thấy, giá trị các thông số DO, COD, BOD5, tổng N và tổng P tương ứng mức D - mức nước rất xấu theo phân loại chất lượng nước của QCVN 08:2023/BTNMT. Trong đó đáng chú ý có điểm quan trắc tại cầu trên kênh Bến Thủy (giao Đại lộ Hùng Vương); Cầu Bố phường Đông vệ; Cầu Đen phường Đông Thọ (TP Thanh Hóa). Ngoài ra, nguồn nước tại hồ Thành, hồ Đồng Chiệc (TP Thanh Hóa) cũng có dấu hiệu ô nhiễm do ảnh hưởng của nước thải sinh hoạt, thương mại, dịch vụ...

Môi trường ở các đô thị trên địa bàn tỉnh cũng đang chịu sức ép bởi hoạt động dân sinh như phát sinh chất thải rắn sinh hoạt, nước sinh hoạt. Theo ước tính, khu vực đô thị trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa thải ra môi trường 1.666,2 tấn chất thải rắn/ngày. Tỷ lệ thu gom chất thải rắn sinh hoạt tại khu vực này đạt khoảng 95%. Chất thải rắn sinh hoạt phát sinh chủ yếu gồm rác thải hữu cơ, thức ăn dư thừa, các loại bao bì nhựa, chất thải nhựa... Cùng với chất thải rắn, lượng nước thải sinh hoạt phát sinh ở các khu vực đô thị cũng có chiều hướng gia tăng. Theo tính toán, TP Thanh Hóa có lượng nước thải sinh hoạt phát sinh lớn nhất với 69.974,1m3/ngày, đêm, chiếm 36,9% tổng lượng nước thải sinh hoạt phát sinh từ các đô thị trên địa bàn tỉnh; thị xã Nghi Sơn có tổng lượng nước thải sinh hoạt phát sinh 35.993,1m3/ngày, đêm, chiếm 19%; TP Sầm Sơn có tổng lượng nước thải sinh hoạt phát sinh 23.078,1m3/ngày, đêm chiếm 12,2%, các đô thị còn lại có lưu lượng nước thải phát sinh từ 517,2 - 10.430,9m3/ngày đêm.

Hiện nay, hành lang pháp lý để kiểm soát, quản lý chất lượng môi trường trong đó có môi trường đô thị tương đối đầy đủ. Bên cạnh đó sự quan tâm, vào cuộc của cả hệ thống chính trị cũng như công tác thanh tra, kiểm tra, quan trắc môi trường, giám sát nguồn thải đã được thực hiện nghiêm túc từ Trung ương đến địa phương. Tuy nhiên, thực trạng ô nhiễm môi trường tại một số đô thị lớn vẫn là vấn đề đáng lo ngại. Trong khi đó việc kiểm soát nguồn thải gặp nhiều khó khăn do chủ thể nguồn thải thuộc nhiều ngành, lĩnh vực như giao thông - vận tải, xây dựng, công nghiệp, nông nghiệp...

Để giải quyết những tồn tại, hạn chế, góp phần bảo vệ môi trường ở các khu đô thị, nhiều giải pháp đã được ngành chức năng của tỉnh đề xuất thực thi trong thời gian tới. Trong đó, trọng tâm là hoàn thiện chính sách, pháp luật, các văn bản hướng dẫn Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có liên quan đến bảo vệ môi trường đô thị. Thực hiện kiểm kê các nguồn phát sinh khí, nước thải để xác định chính xác mức độ nguồn gây ô nhiễm môi trường, từ đó có giải pháp ngăn chặn, giảm thiểu, xử lý hiệu quả. Đồng thời, ưu tiên bố trí nguồn lực lắp đặt bổ sung các trạm quan trắc môi trường; tăng cường tần suất quan trắc môi trường không khí trong chương trình quan trắc định kỳ. Cùng với đó, cấp ủy, chính quyền, ngành chức năng cần đẩy mạnh công tác thanh, kiểm tra việc thi hành pháp luật về môi trường đối với các chủ nguồn thải. Đặc biệt, mỗi tổ chức, cá nhân cần nêu cao ý thức, trách nhiệm bảo vệ môi trường, bởi bảo vệ môi trường là bảo vệ cuộc sống của chính chúng ta.

Bài và ảnh: Phong Sắc